در واقع این بانک خونی است که در بندناف نوزاد در جریان است. این خون حاوی سلولهای بنیادیای است که میتواند در رگهای خونی، اندامها و بافتهای بدن رشد یابد.
سلولهای بنیادی خون بندناف در واقع موضوع آزمایشهای بالینی تحت نظر سازمان دارو و غذای آمریکا است که امکان آنها را برای کمک به افرادی که دچار اوتیسم، آسیب مغزی و سایر بیماریها هستند تشریح میکند. این سلولهای ویژه برای درمان بسیاری از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرند.
در واقع خون بندناف نوزاد شما را میتوان در زمان تولد جمعآوری نموده و برای مصارفی در آینده ذخیره نمود.
ذخیره سلولهای بنیادی خون بندناف چیست؟
این عمل ذخیرهسازی شامل جمعآوری خون باقیمانده در بندناف نوزاد تازهبهدنیاآمده و جفت و ذخیرهسازی آن برای مصارف دارویی در آینده است. خون بندناف حاوی سلولهای نجاتدهنده زندگی به نام سلولهای بنیادی است. (سلولهای بنیادی موجود در خون بندناف با سلولهای بنیادی جنینی متفاوت است)
برای ذخیره خون بندناف دو گزینه اصلی خواهید داشت:
-شما میتوانید خون بندناف نوزاد را به بانک عمومی خون بندناف اهدا کنید تا هر کس که به آن نیاز دارد از آن استفاده کند.
-میتوانید با پرداخت هزینهای، خون بندناف نوزادتان را در بانک خون خصوصی بندناف برای مصارف خانواده خود ذخیره کنید.
خون بند ناف چگونه جمعآوری میشود؟
این خون درست در زمان تولد گرفته میشود. فرآیند جمعآوری آن بدون درد بوده و برای نوزاد بدون خطر است. در حقیقت این فرآیند بسیار سریع انجام میشود؛ در حدی که والدین اغلب متوجه این مسئله نمیشوند که کِی اتفاق افتاده است. روش انجام کار به این شکل است:
بستن بند ناف و بریدن آن
بعد از آنکه نوزاد به دنیا آمد، فرقی نمیکند که با سزارین باشد و یا طی زایمان طبیعی، بند ناف را بسته و بعد به شیوهای معمولی بریده میشود – در واقع این کار را هم همسر شما و هم متخصص میتواند انجام دهد.
شما میتوانید عمل بستن بندناف را با تأخیر انجام دهید، البته در حدی که این تأخیر کوتاه باشد؛ یعنی نه بیشتر از یک یا دو دقیقه. اگر بستن بندناف خیلی به تأخیر بیافتد، خون موجود در بندناف لخته خواهد شد و زمانی که خون لخته شود، اصلا نشانه خوبی نخواهد بود – در واقع دیگر به نوزاد نمیرسد و نمیتوان آن را برای ذخیره کردن جمعآوری نمود.
گرفتن خون بندناف
در مرحله بعد پزشک متخصص سوزنی را به داخل رگ جنینی در بخشی از بندناف که همچنان به جفت متصل است وارد میکند. این سوزن به هیچ وجه به نوزاد نزدیک نخواهد بود یا تا آنجا پیش نمیرود. سپس خون مورد نظر در داخل کیسه جمعآوری جمع شده و معمولا چیزی حدود ۳۰ تا ۱۵۰ گرم از آن گرفته میشود. کل این فرآیند کمتر از ده دقیقه طول میکشد.
بانک خون
سپس خونِ گرفتهشده به بانک خون بندناف انتقال داده میشود، در واقع جایی که این خون مورد آزمایش و پردازش قرار گرفته و اگر با توجه به استانداردهای کیفی مورد پذیرش قرار بگیرد، برای مدت طولانی در سرما نگهداری میشود.
در حال حاضر در برخی بانکهای خون بندناف خانوادگیِ بخشی از بندناف جنینی به علاوه خون بندناف نگهداری میشود. در واقع بافت بندناف جنینی حاوی سلولهای بنیادی است که با سلولهای بنیادی خون بندناف فرق داشته و محققان در حال بررسی کاربردهای احتمالی آن هستند.
مزایای ذخیرهسازی خون بندناف چیست؟
خون بندناف سرشار از سلولهای بنیادی خون است. سلولهای بنیادی در واقع سدهای ساختاری خون و سیستم ایمنی محسوب میشوند. آنها این قابلیت را دارند که تا انواع دیگر سلولها بسط پیدا کنند، بنابراین میتوانند در ترمیم بافتها، اندامها و رگهای خونی مؤثر واقع شده و برای درمان تعدادی از بیماریها به کار آیند.
سلولهای بنیادی را هم میتوان در مغز استخوان، جنین انسانی، بافتهای جنینی، فولیکولهای مو، دندانهای نوزاد، چربی، جریان خون و عضلات یافت.
هر بخش از بدن انسان حاوی تعدادی سلولهای بنیادی است، اما اکثر آنها آنقدر منبعی غنی محسوب نمیشوند که بخواهیم برای کاربردهای درمانی پرورششان بدهیم.
مثلا در بیمارانی که دچار سرطان خون هستند، شیمیدرمانی اغلب برای پاکسازی بدن از شر سلولهای بیمار انجام میشود بنابراین تولید طبیعی سلولهای خونی میتواند بازیابی شود. زمانی که چنین اتفاقی میافتد، این بیماری وارد مرحله بهبودی خواهد شد.
برخلاف سلولهای موجود در مغز استخوان یا خون محیطی، سلولهای بنیادی موجود در خون بندناف نابالغ بوده و هنوز یاد نگرفتهاند که چطور باید به مادهای خارجی حمله کنند. بنابراین وفقپذیری بیماران پیوندی با خون بندناف نسبت به سایر منابع سلولهای بنیادی به مراتب سادهتر است؛ چرا که احتمال کمتری وجود دارد که سلولهای بنیادی خون بندناف، عمل انتقال خون را پس بزنند.
کدام بیماریها را میتوان با خون بندناف درمان کرد؟
سلولهای بنیادیِ خون بندناف به طور موفقیتآمیزی برای درمان بیش از ۸۰ بیماری از جمله برخی سرطانها، اختلالات خونی و کمبودهای سیستم ایمنی مورد استفاده قرار گرفته است. در بین آنها میتوان از سرطان خون، کمخونی آپلازی، بیماری هاجکین و لیمفومای غیرهاجکینی نام برد.
از پیوند خون بندناف برای درمان تالاسمی و کمخونی داسیشکل و اختلالات موروثی خون که در بین برخی از گروههای اقلیتی بسیار شایع است استفاده میشود. در واقع از این پیوند برای درمان اختلالات نادر متابولیسمی استفاده میشود که به نوعی برای نوزادان خطرناک است؛ مانند بیماری کرابه و سندروم سنفیلیپو.
آیا درمان با سلولهای بنیادیِ خود فرد، بهترین گزینه محسوب میشود؟
الزاما نه. این مسئله به بیماریای که باید درمان شود ارتباط پیدا میکند. زمانی که پزشکان از سلولهای بنیادی برای کمک به بدن جهت ترمیم خود استفاده میکنند، سلولهای بنیادی خود فرد گزینه ایدهآلی محسوب میشود. هیچ نگرانیای مبنی بر این در کار نخواهد بود که بدن فرد بخواهد سلولهای بنیادی خود را پس زده یا نسبت به آن واکنش نشان دهد.
اما برای مثال زمانی که بدن فرد سلولهای اشتباهی را میسازد، مثلا فرض کنید اگر بیماری سرطان یا نوعی اختلال خونی ژنتیکی باشد – آنگاه این پیوند باید از سوی یک اهداکننده انجام شود، نه سلولهای خود فرد. علتش آن است که احتمالا سلولهای بنیادی خود فرد حامل کمبود مشابهی بوده که مسبب بروز سرطان و یا بیماری ژنتیکی خواهد بود.
فلج مغزی و اوتیسم
کودکانی که تحت کارآزماییهای بالینی هستند اغلب به خاطر فلج مغزی – نوعی بیماری که از هر ۳۰۰ کودک در ایالات متحده، یک نفر دچار آن میشود – با خون بندناف خود تحت درمان قرار میگیرد. اغلب برای درمان اوتیسم در این کودکان – که از ۶۸ کودک یک نفر به آن دچار است – هم از خون بندناف آنها استفاده میشود.
آبگونمغزی، دیابتهای نوع ۱ و سایر بیماریها
نوزادان و کودکان کم سن و سال در ایالات متحده هم اغلب با سلولهای بنیادی خون بندناف خودشان در کارآزماییهای بالینی برای آغاز روشهای درمانی مربوط به آبگونمغزی (وجود مایع در مغز)، کمبود اکسیژن در زمان تولد، آسیب ضربهای مغز، دیابت نوع ۱ و نقص مادرزادی قلب که مستلزم جراحی است تحت درمان قرار میگیرند. اگر کارآزماییهای بالینی با موفقیت انجام شود، این روشهای درمانی ظرف چندسال آینده بسیار شایع و در دسترستر خواهد بود.
درمان برای بزرگسالان
محققان بر این باورند که بیماران بزرگسالی که دچار سرطان هستند روزی از مزایای درمان با سلولهای بنیادی خون بندناف خود بهرهمند خواهند شد که در زمان تولدشان جمعآوری شده است. این امید وجود دارد که سلولهای بنیادی را بتوان برای درمان سرطانهایی به کار برد که پایه و عامل ژنتیکی نداشته باشند.
در حال حاضر بررسیهای ثبتشده از سوی پایگاه دادههای فدرال ایالات متحده، برای درمان افرادی که دچار بیماریهای مختلفی همچون دیابت، آسیب به نخاع، نارساییهای قلبی، سکته مغزی و اختلالات عصبشناختی مانند اماس دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
خوشبینی محتاطانه
یکی از متخصصان در این زمینه میگوید: روزانه کشفهای مهمی رخ میدهد، اما اکثر مردم زیاده از حد نسبت به خیلی از پیشرفتها امیدوار هستند. با این حال محققان هنوز امیدوارند که روزی بتوانند بر روی بیماران بزرگسال با کمک سلولهای بنیادی خون بندنافشان، درمانهای سلولی انجام دهند.
نکاتی که والدین باید بدانند
حوزه تحقیقات پزشکی در ارتباط با سلولهای بنیادی در حال گسترش بوده و شاید این عنوان کمی شما را گیج کند. یکی از بارزترین و مهمترین نکاتی که به عنوان والدین باید درباره سلولهای بنیادی در خون بندناف بدانید این است که میتوانید هم ۱) خون بندناف نوزادتان را برای کمک به بیمارانی که در حال حاضر نیاز به پیوند دارند اهدا کنید و هم ۲) خون بندناف نوزاد خود را برای مصارف خانوادگی در آینده و بیشتر مواردی که هنوز در دست بررسی است، ذخیره سازید.
منبع: babycenter
بانک سلولهای بنیادیِ خون بندناف چیست؟
مهرناز زاوه
خون بندناف سرشار از سلولهای بنیادی خون است. سلولهای بنیادی در واقع سدهای ساختاری خون و سیستم ایمنی محسوب میشوند. آنها این قابلیت را دارند که تا انواع دیگر سلولها بسط پیدا کنند، بنابراین میتوانند در ترمیم بافتها، اندامها و رگهای خونی مؤثر واقع شده و برای درمان تعدادی از بیماریها به کار آیند.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟