یک متخصص طب سنتی گفت: اینکه حجامت بر رشد قدی موثر است هیچ کدام از منابع طب سنتی اشاره نشده است، اما بعضی از پزشکان که حجامت در افرادی که سن رشد استخوانیشان گذشته بود، گزارش‌های تجربی دادند ولی گزارش‌های علمی در طب جدید و منابع طب سنتی وجود ندارد.
چه فصلی برای حجامت مناسب است؟
مامک هاشمی – متخصص طب سنتی درباره حجامت می‌گوید: در مورد این که چه فصلی برای حجامت مناسب است، طبق منابع طب سنتی، فصل بهار و پاییز برای انجام حجامت توصیه شده است. بهار و پاییز از این دلیل که نسبت به فصل تابستان و زمستان، شدت گرما یا سردی هوا معتدل تر است چون به صورت کلی در زمان‌هایی که شدت گرما یا سرمای هوا باشد, از انجام حجامت باید پرهیز شود. بنابراین دو فصل بهار و پاییز اعتدال بیشتری دارند برای انجام حجامت مناسب تر هستند.
شرایط انجام حجامت در فصول به غیر از بهار و پاییز چیست؟
هاشمی: یک نکته کلی را باید در نظر گرفت که شرایط زندگی امروزی مردم به گونه‌ای است که ممکن است به صورت کامل در معرض تغییرات دما و تغییرات جوی قرار نگیرند چون به هر حال وسایل گرمایشی و سرمایشی دمای معتدلی را در خانه‌ها و محل‌های کار و حتی وسایل نقلیه فراهم می‌کند و مثل گذشته مردم به صورت طبیعی مواجهه شدید با شدت گرما یا سرمای هوا ندارند.
بنابراین شاید بتوان در فصول دیگر هم حجامت را انجام داد. نکته مهم این است که ما منطقش را بفهمیم چون حجامت روشی است که خون، مایعات و مقداری از مواد و حرارت بدن را خارج می‌کند یعنی یک اثر سردی و خشکی در بدن به جا می‌گذارد ما باید زمانی این کار را انجام دهیم که عوامل محیطی هم در صدد این کار نباشند یعنی مثل زمستان یا مثل تابستان که خشکی ناشی از شدت گرما را بخواهند به بدن وارد کنند.
اگر ما این منطق را بفهمیم می‌توانیم در فصول مختلف استفاده کنیم البته باز هم اگر قرار باشد انتخابی داشته باشیم ارجحیت همان بهار و پاییز است ولی با در نظر گرفتن شرایط زندگی فرد که ممکن است ما ببینیم که اصلا در شرایطی دارد زندگی می‌کند که سرمای زمستان یا شدت گرمای تابستان اثر قابل توجهی را بر بدنش نمی‌گذارد به همان دلایلی که گفتم که خانه با دمای معتدل است و محل کار با دمای معتدل است و در فضای باز هم کمتر قرار می‌گیرد ممکن است در فصل‌های دیگر هم بخواهیم حجامت را برایش تجویز کنیم ولی همه این‌ها را یک پزشکی که تخصص طب سنتی دارد می‌تواند تشخیص دهد و با لحاظ کردن این عوامل تصمیم بگیرد که در این زمان حجامت برای یک فردی مفید یا مضر یا بی اثر است.
چه روزهایی برای حجامت مفید است؟
هاشمی: در مورد زمان مناسب حجامت را از یک بُعد دیگر هم می‌توان نگاه کرد که بُعد فصل نیست و به بُعد وضعیت نجومی مربوط است که ما اگر وضعیت نجومی را بر اساس ماه‌های قمری بخواهیم لحاظ کنیم توصیه شده است که در نیمه دوم ماه قمری انجام حجامت بهتر است.
فرقی نمی‌کند که دمای محیط سرد یا گرم باشد یا معتدل، آن وضعیت نجومی که بر اساس گردش زمین و گردش ماه به وجود می‌آید یک قاعده دیگری دارد و در هر فصل اگر قرار باشد که حجامتی انجام شود بهتر است که از 14 ماه قمری به بعد انجام شود.
بهترین سن برای حجامت چه سنی است؟
هاشمی: در مورد سن مناسب برای انجام حجامت در منابع طب سنتی حجامت زیر 2 سال منع شده مگر این که ضرورتی باشد که پزشک تشخیص دهد در غیر اینصورت از بالای 2 سال حجامت شروع شود ولی اکثریت مردم فکر می‌کنند که حجامت چیزی است که اکثریت بچه‌ها در سن پایین نبایند انجام دهند و برای سن بزرگسالی بیشتر مناسب است.
درباره حجامت اطفال نکاتی را بفرمایید؟
هاشمی: در مورد سن مناسب حجامت در منابع طب سنتی زیر 2 سال منع شده مگر این که ضرورت خاصی باشد یا برای بیماری خاصی لازم باشد که حجامت انجام شود ولی به صورت عمومی بالای 2 سال شروع شود.
آیا حجامت اطفال بر بلند قدی تاثیر دارد؟
هاشمی:این که گفته می شود حجامت روی افزایش قد موثر است در هیچ کدام از منابع طب سنتی اشاره نشده اما بعضی از پزشکان که در سال‌های اخیر حجامت را انجام دادند روی افرادی که حتی سن رشد استخوانیشان گذشته بوده گزارش کردند که بعد از انجام حجامت رشد قدی برای این افراد دیده شده این‌ها گزارش های موردی است و حتی گزارش‌هایی که به شیوه علمی جمع آوری شده باشد نیست ولی به همین خاطر که چنین اثری مشاهده شده بعضی افراد خودشان مراجعه می کنند که حجامت شوند برای افزایش رشد قدی یا توسط پزشک ها پروتکل هایی طراحی شده مثلا اول حجامت عام بعد کمر بعد ساقین بعد حجامت زیر قوزک های پا، این ها به صورت تجربی است و متاسفانه با وجود این که اثرات موردی مشاهده شده هیچ کدام از همکارهایی که طی این سال‌ها این را تجویز کردند و اثر دیدند گزارش علمی برایش تهیه نکردند. ولی چیزی است که انجام می‌شود, هیچ استنادی در طب جدید و منابع طب سنتی ندارد.
حجامت در چه زمانی بیشتر موثر است؟
هاشمی: نکته دیگر در مورد همین سن حجامت و حجامت اطفال این است که حجامت اثرش این است که گرمی و تری را خون را و حرارت را از بدن کم می‌کند یعنی یک اثر بلافاصله اگر بخواهد داشته باشد, کم کردن حرارت است. بنابراین در هر سنی که ما افزایش حرارت داشته باشیم یا هر سنی که به نسبت سن‌های دیگر افزایش حرارت داشته باشیم, حجامت مفیدتر است یا به عبارتی ضررش کمتر است.
ما می دانیم که با افزایش سن حرارت بدن کم می‌شود بنابراین اتفاقا هر چه که سن کمتر باشد, در سنین کودکی و جوانی اثر حجامت بهتر و بیشتر است و عارضه‌اش کمتر است یعنی بر خلاف تصور عمومی که مردم فکر می کنند که افراد بالغ و میان سال حجامت کنند و بچه چون سنش کم است و ضعیف‌تر است حجامت برایش ضرر دارد , بر اساس قواعد می‌تواند بر عکس باشد.
حجامت در چه سنی منع می‌شود؟
هاشمی: در سنین بالا هم تقریبا بالای 60 سال هم منع شده چون دوره سنی‌ای هست که مزاج سرد می‌شود بنابراین از درمان‌ها و رفتارهایی که سردی را اضافه می‌کنند باید پرهیز شود ولی آن چیزی که معمول تر است در جامعه ما می بینیم مثلا یک نفر در سن 65 سالگی مراجعه می کند و تا به حال اصلا حجامت نکرده تازه در سن 65 سالگی می‌گوید من شنیدم حجامت خوب است مثلا اگر توصیه شود که نوه شما که 8 سالش هست بیاید حجامت کند می‌گوید که بچه و ضعیف است برایش ضرر دارد, یعنی باور عمومی در مورد سن حجامت در اکثر موارد اشتباه است.
در مورد لزوم یا مفید بودن یا نبودن حجامت برای عموم مردم نکاتی را بفرمایید؟
هاشمی: برای هر فردی باید متناسب آن خودش تصمیم گیری شود و این تصمیم گیری هم فقط با معاینه و شرح حال مشخص می شود یعنی تفاوت عمده ای که طب سنتی با پزشکی رایج دارد این است که ما درمان هایمان بر اساس بیماری نیست بر اساس بیمار است.
طب سنتی بیمار محور است نه بیماری محور. درست است که ما یک سری اصول کلی داریم مثلا بیماری هایی که ناشی از افزایش خلط خون در بدن باشد یکی از درمان هایش حجامت است ولی برای هر فردی متناسب با خودش باید تصمیم گیری شود بنابراین اگر افرادی هستند که بیماری خاصی ندارند اما می خواهند از فواید حجامت بهره ببرند باز هم بهتر است که به پزشک مراجعه کنند و پزشک آنها را معاینه کند و شرح حال بگیرد و اگر صلاح دید که برایشان مفید است حجامت را انجام دهند.
تاثیر حجامت در درمان بیماری های مختلف