با آلودگی هوا، یک پروسه تخریبی و التهابی اتفاق می‌افتد و منجر به انواع بیماری‌های مزمن از قبیل برونشیت، سرطان‌های خون و برخی دیگر از بیماری‌ها می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است تا حد ممکن از خانه خارج نشوید یا از تردد در محیط‌های شلوغ بپرهیزید. اگر مجبور شدید از خانه بیرون بروید، حتما ماسک بزنید. ماسک‌های تنفسی می‌توانند تا حدودی از آلودگی‌های محیطی، شغلی، ریزگردها و بیماری‌های عفونی تنفسی جلوگیری کنند. این ماسک‌ها در صورتی که دهان و بینی را کامل بپوشانند، از بیماری‌های ویروسی تنفسی مثل آنفلوآنزا و بیماری‌های خطرناکی مثل سل پیشگیری می‌کنند.
ماسک‌ها انواع مختلف دارند و بهتر است از کاربرد و میزان محافظت در برابر آلودگی هریک اطلاع داشته باشید. برای مثال، ماسک ساده جراحی بیشتر در جراحی و دندانپزشکی برای جلوگیری از تماس با ترشحات استفاده می‌شود اما می‌تواند در مواجهه با برخی عفونت‌های تنفسی نیز کاربرد داشته باشد. اما همین ماسک در مواجهه با مبتلایان به انواع خطرناک آنفلوآنزا مثل نوع H1N1 و بیماری هایی مثلSARS و MERS که ناشی از کروناویروس هستند، نمی‌تواند از شما محافظت کند، بنابراین توصیه می‌شود از ماسک‌هایN95 (کربن فعال) استفاده کنید. نکته مهم این نوع ماسک‌ها این است که در مقابل عوامل عفونی در مدتی محدود کارایی مناسب دارند. در مواقع آلودگی هوا اگرچه می‌توانند در مقابل ذرات و آلاینده‌ها محافظ خوبی باشند اما به‌دلیل نداشتن سوپاپ بازدمی، تنفس‌کردن با این ماسک‌ها آن هم به مدت طولانی مشکل است. افرادی که بیماری‌های مزمن تنفسی و قلبی دارند، افراد مسن و اطفال در مواقع آلودگی هوا حتماً ماسک مناسب فیلتردار بزنند. افرادی که با مواد شیمیایی صنعتی و معدنی سروکار دارند هم الزامی است که از ماسک استفاده کنند. ماسک‌های مناسب برای آلودگی هوا، ماسک‌هایFFP است که دارای انواع FFP1,FFP2,FFP3 است؛ نوع FFP1 قادر است ۴ برابر غلظت آلاینده‌ها را کاهش دهد و در نوع FFP2 و FFP3 به‌ترتیب ۱۰ و ۲۰ برابر این کاهش مشهود است. انواع مرغوب این ماسک‌ها تا ۹۵ درصد کارایی دارند.
صرفا زدن ماسک نمی‌تواند در مقابل عفونت‌های تنفسی، ایمنی کامل به وجود آورد. توصیه می‌شود حتماً دست‌ها را به دقت و خصوصاً پیش از خوردن غذا بشویید. اگر عفونت تنفسی دارید، سعی کنید در معاشرت‌های اجتماعی با دیگران دست ندهید و روبوسی نکنید. بهتر است افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی مثل سرماخوردگی ترجیحاً چند روز اول بیماری را در منزل استراحت کنند و زمانی که بیرون می‌آیند حداقل ماسک ساده جراحی به صورت بزنند. در این روزها به تغذیه خود هم دقت داشته باشید. بیشتر از همیشه شیر، ماست و دوغ بنوشید، زیرا فسفر، منیزیم و کلسیمی که در لبنیات یافت می‌شود، سموم را خنثی می‌کنند. برای ازبین‌بردن اثرات مخرب فلزات سنگین مثل سرب که در هوای آلوده وجود دارد، باید آهن بدن را با مصرف غذاهایی مثل خوردن گوشت افزایش دهید. از موادغذایی استفاده کنید که غنی از ویتامین C هستند. مصرف جوانه گندم، روغن‌های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز که منابع ویتامین E هستند را هم فراموش نکنید؛ این ویتامین می‌توانند مسمومیت ناشی از آلودگی هوا را خنثی کند.
ماسک‌های تنفسی، عضو جدید مد
هیچ فکرش را می‌کردید یک روز پوشاندن بخشی از صورت، آن هم توسط ماسک، به عنصری از زیبایی تبدیل شود؟ اما این اتفاق افتاده است و کمی شرق‌تر از ما طراحان مد و لباس، ست‌هایی را طراحی می‌کنند که عضو اصلی آنها ماسک‌های ضدآلودگی هواست! کمی تصورش سخت است، اما اگر بدانید که هستند دخترهایی که رنگ صورتی، کودکانی که شکل‌های کارتونی و پسرهایی که طر‌ح‌های ارتشی را ترجیح می‌دهند و ماسک‌هایی در مدل‌ها و جنس‌های مختلف و در طیف‌های گوناگونی از چرم و گل‌میخ‌دار، چاپ‌شده و ساده تولید می‌شوند، بیشتر هم تعجب خواهید کرد.
در تحقیقات صورت گرفته، قشرهای مختلف، دلایل متفاوتی برای استفاده از ماسک اعلام کرده‌اند که جدای از مصارف سلامتی و بهداشت است: عده‌ای احساس‌شان را پشت آن مخفی می‌کنند؛ بعضی دخترها به این دلیل که می‌توانند سریع و بدون آرایش بیرون بروند، احساس راحتی می‌کنند؛ دخترهای دیگری حس مرموز بودنی را که این پوشش به آنها می‌دهد، دوست دارند؛ جوان‌هایی همراه با هندزفری به‌عنوان سپر محافظ جهت اعلام جدایی از دنیای خارج و فرورفتن در لاک خود از آن استفاده می‌کنند؛ همین‌طور زنان آن را لایه محافظ می‌بینند و عده‌ای معتقدند صورت‌شان کوچکتر و زیباتر جلوه می‌کند.
شرقی‌های ماسک‌دوست
در غرب، چشم‌بادامی‌ها را با ماسک‌هایی می‌شناسند که بر صورت‌شان می‌زنند. البته این مسئله‌ای است که ما ایرانی‌ها هم خیلی خوب با آن آشنا شده‌ایم. بله، منظورم همان ماسک‌های مشکی معروف بازیکنان فوتبال کره جنوبی است. اما واقعا این عادت جمعی به کی و کجا برمی‌گردد؟ تاریخ می‌گوید این عادت از ژاپن به کشورهای همسایه‌اش، چین و کره، سرایت کرده است و ژاپنی‌ها، آن را از وقایع پشت‌سر هم قرن بیستم به یادگار دارند. اول از همه اپیدمی عظیم آنفلوانزا در جهان که بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون قربانی برجا گذاشت؛ اولین، استفاده ملی آنها از ماسک بود. پس از آن ژاپنی‌ها با زلزله بزرگ کانتو در ۱۹۲۳ روبه‌رو شدند که تا هفته‌ها بعد آسمان پوشیده از خاکستر و دود بود و تا ماه‌ها هوا انباشته از آلاینده‌ها. ماسک‌ها از انبارها بیرون آمدند و در خیابان‌ها به صورت زده می شدند. اپیدمی آنفلوانزا دیگری در سطح جهانی در ۱۹۳۴، ارتباط ژاپنی‌ها را با ماسک‌ها محکم‌تر کرد و حالا ملتی به آداب‌دانی آنها برای جلوگیری از انتقال احتمالی بیماری‌های خود از راه عطسه، سرفه یا تنفس به دیگران پیدا نمی‌شود.
البته نقش فلسفه شرقی در استفاده از ماسک هم بی‌تاثیر نیست. جالب است بدانید نقطه مشترک و محرک این سه ملت، تأثیرپذیری وسیع آنها از مکتب تائو و آموزه‌های طب سنتی چین است. در این آموزه‌ها هوا، تنفس، باد و گردش این عنصر نقشی محوری در سلامتی دارد. شاید نام عنصر «چی» در فنگ‌شویی به گوش‌تان خورده باشد؛ این همان عنصر مربوط به هوا، انرژی، بخارآب، قدرت، جو، عطر و بیماری‌زایی است.
رفع ابهام رنگ ماسک جراحی
شاید برای‌تان سوال باشد چرا در ماسک‌های جراحی از دو رنگ آبی و سفید استفاده شده است. احتمالا فکر کرده‌اید که لابد دلیل پزشکی دارد یا شاید هم علت را ست‌کردن دکترها با رنگ لباس اتاق عمل‌شان پنداشته‌اید. اما موضوع اصلا پیچیده نیست و صرفا جنبه کاربردی دارد. دلیل اصلی آن سهولت در پیداکردن جهت درست‌زدن این ماسک‌هاست. ماسک مخصوص جراحی تنها به یک شکل استفاده می‌شود؛ سمت آبی که دافع مایعات بوده و از ورود آن به بینی جلوگیری می‌کند، باید به سمت بیرون باشد. سمت سفید هم که دارای فیلتر است و دم و بازدم شما را تصفیه می‌کند، باید به سمت داخل باشد. این سیستم کنترل عفونت، برای حفظ سلامتی بیمار و کسانی که از ماسک استفاده می‌کنند، ساخته شده است. در هنگام استفاده از این ماسک پس از اینکه جهت درست آن را بر اساس رنگ تشخیص دادید، ماسک را زیر چانه قرار دهید و کش‌ها را پشت گوش ببرید و بعد ماسک را تا روی بینی بالا بکشید. یادتان نرود قبل از اینکه ماسک را از بسته‌بندی بیرون بیاورید و پیش از استفاده، دست‌هایتان را خوب بشویید تا ماسک آلوده دست خودتان نشود.
منبع:مجله ی زندگی ایده آل