سرگیجه کلمهای است که اغلب برای توصیف دو حس مختلف به کار برده میشود. نکتهای که باید مد نظر قرار داد این است که وقتی میگویید «سرم گیج میرود» دقیقا منظورتان چیست، چرا که این مسئله به شما و پزشکتان کمک خواهد کرد بتواند دلایل احتمالی آن را تشخیص دهد.
سرگیجه
احساسی است که بیشتر به ضعف و از حال رفتن شبیه است. اگرچه ممکن است احساس گیجی داشته باشید، اما حس نخواهید کرد که خودتان یا اطرافتان در حال حرکت است. گیجی اغلب به خودیِ خود یا وقتی دراز بکشید خوب میشود. بدتر شدن این حس میتواند به ضعف یا سنکوپ بیانجامد. وقتی دچار گیجی میشوید، اغلب حالت تهوع و استفراغ خواهید داشت.
-دَوَران سر احساسی است که طی آن شما یا محیط پیرامونتان در حال حرکت هستید؛ در حالیکه هیچ نوع حرکت یا جنبش واقعیای در کار نیست. ممکن است احساس کنید که تعادلتان را از دست دادهاید، با سرعت در حال چرخیدن هستید، دارید میافتید و یا یکوری میشوید. وقتی دچار دوران شدید سر میشوید، احساس تهوع و استفراغ شدیدی خواهید داشت. از طرفی در راه رفتن یا ایستادن دچار مشکل خواهید بود و ممکن است حتی تعادلتان را از دست بدهید و بیافتید.
سبکسری
ممکن است هر از گاهی دچار این احساس شوید. دورههای کوتاه آن الزاما نشاندهنده مشکل حادی نیست. در واقع گیجی اغلب به خاطر کاهش مکرر فشار خون و جریان خون به مغز رخ میدهد، خصوصا زمانی که سریع از روی صندلی یا تخت بلند میشوید. گیجی پیشرونده به معنای آن است که مشکل حادتری دارید که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.
گیجی علل زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
-آلرژی
-بیماریهای همچون آنفولانزا یا سرماخوردگی. درمان خانگی علائم سرماخوردگی و آنفولانزا معمولا باعث تسکین گیجی شما خواهد شد
-استفراغ، اسهال، تب و سایر بیماریهایی که منجر به کمآبی بدن میشوند
-تنفس بسیار عمق یا تند
-تشویش یا استرس
یکی از علل بسیار حاد گیجی یا سبکسری، خونریزی است. اغلب مواقع محل خونریزی و نیاز به انجام مراقبتهای دارویی کاملا مشهود خواهد بود. اما گاهی اوقات خونریزی چندان بارز نیست. ممکن است بدون آنکه متوجه باشید مقادیر کمی خونریزی در سیستم گوارشتان داشته باشید. وقتی این اتفاق میافتد، گیجی و خستگی نخستین علائم بارزی هستند که نشان میدهند خونتان کم شده است.
گاهی علت گیجی ریتم غیرعادی قلب (آریتمی) است که میتواند منجر به ضعف یا سنکوپ شود. بسیاری از داروهای تجویزی و بدون نسخه هم میتوانند سبب گیجی و دوران سر شوند. میزان گیجی یا دوران سر میتواند با توجه به داروهای مختلف با هم تفاوت داشته باشد.
سرگیجه یا دوران سر
دوران سر زمانی رخ میدهد که بین سیگنالهایی که توسط سیستمهای حسی تعادلی و سیستم موقعیتی به مغز فرستاده میشود چالش به وجود بیاید. در واقع مغز شما، دادههای سیستم حسی را دریافت میکند تا بتواند حس تعادل و جهتیابیتان نسبت به محیط پیرامون را حفظ کند.
-بینایی؛ که به شما اطلاعاتی درباره موقعیت و حرکت در ارتباط با دنیای پیرامونتان خواهد داد. این بخش مهمی از مکانیسم تعادل شما بوده و اغلب اطلاعات ناشی از سیستمهای حسی تعادلی دیگر نقاط بدن را تحتالشعاع قرار میدهد.
-اعصاب حسی؛ که در مفاصل بوده و به مغز این امکان را میدهد که ارتباط خود را با وضعیت پاها، بازوها و تنه شما حفظ کند. سپس بدنتان به شکل اتوماتیک قادر خواهد بود تغییرات کوچکی را در وضعیتی اعمال کند که در حفظ تعادلتان تأثیرگذار است.
-فشار پوستی؛ این حس فشار درباره وضعیت بدن و حرکت شما در ارتباط با جاذبه اطلاعاتی به شما خواهد داد.
-بخشی از گوش داخلی که آن را گوش درونی مینامند و شامل مجاری نیمهحلقوی است حاوی سلولهای ویژهای است که میتواند حرکت و تغییر وضعیت را شناسایی کند. آسیب به گوش داخلی و یا بیماری آن میتواند سیگنالهای غلطی به مغز بفرستد که نشان میدهد مکانیسم تعادلی گوش داخلی، حرکت را شناسایی کرده است.
علل شایع دوران سر عبارت است از:
اختلالات گوش داخلی مانند سرگیجه خوشخیم تشنجی وضعیتی (BPPV) ، بیماری منییر، نورنیت دهلیزی یا لابیرنتیت
-آسیب به گوش یا سر
-سردردهای میگرنی که دردناک بوده، سردردهای تضعیفکننده که اغلب با دوران سر، حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور، صدا و بو همراه است
-کاهش جریان خون از طریق سرخرگهایی که مسئول تأمین خون به کف مغز است
علائم دوران سر که شیوع کمتری دارند عبارت است از:
-تومور غیرسرطانی در فضایی پشت پرده صماخ
-تومورهای مغزی و سرطان که از یک بخش از بدن به بخش دیگر منتقل شده است.
منبع: webmd