منظور از کبد چرب، رسوب چربی و بیشتر چربی‌های خنثی مثل تری‌گلیسیرید است. طبق آمار، مشخص شده مرحله اول این بیماری در 30 درصد و مرحله دوم آن در حدود 10درصد جمعیت ایران شیوع دارد و همچنین بیماری کبد چرب در هر سنی دیده میشود، اما بیشترین شیوع آن بین 60 ـ 40 سالگی است و در زنان بیشتر از مردان دیده میشود.
هفته گذشته شانزدهمین کنگره گوارش و کبد در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد و یکی از موضوعاتی که در آن مورد بحث قرار گرفت بیماری‌های کبدی بود. به همین منظور سراغ دکتر ناصر ابراهیمی‌دریانی، فوق‌تخصص گوارش و کبد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا بیماری کبد چرب و علت این‌که این بیماری در خانم‌ها شایع‌تر است مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد.
روش‌های تشخیصی بیماری کبد چرب
کبد چرب را می‌توان با بررسی تاریخچه بیمار، معاینات فیزیکی و تصویربرداری کبد، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی و آزمایش خون برای رد سایر بیماری‌های کبدی تشخیص داد. مهم است بدانید که در این بیماری ممکن است کبد بزرگ نباشد و تست‌های کبدی همگی طبیعی باشد.
البته بیماران کبد چرب بدون علامت هستند. تشخیص اغلب زمانی انجام میشود که بیماران به علت‌های دیگر مراجعه می‌کند و در تصویربرداری پزشک متوجه کبد چرب میشود، همچنین کبد چرب ممکن است طی بررسی بیمار با درد قسمت فوقانی شکم و بزرگی کبد تشخیص داده شود.
کبد چرب از تشخیص تا درمان
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شایع‌ترین بیماری مزمن کبدی در بسیاری از نقاط جهان است. کبد چرب غیرالکلی ارتباط قوی با اضافه‌وزن و چاقی و مقاومت به هورمون انسولین دارد.
مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2، سندرم متابولیک (که شامل افزایش فشار خون، اختلال در چربی خون، اختلال در میزان قندخون و چاقی مرکزی است) و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) دیده میشود. همچنین گرسنگی طولانی مدت، اعمال جراحی معده و روده برای کاهش وزن و بعضی از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های التهابی روده، هپاتیت C ، مصرف الکل و مصرف بعضی از داروها از جمله تتراسیکلین، کورتون و تاموکسی فن از علل کبد چرب است.
چه کسانی مبتلا به کبد چرب می‌شوند؟
-کسانی که دیابت و بیماری قند نوع یک یا 2 دارند اما بدنشان انسولین را پس می‌زند حتی اگر انسولین تزریقی باشد، دچار کبد چرب می‌شوند .
ـ مصرف داروهای شیمیایی خاص اثر سوء روی کبد دارد. مخصوصاً آنتی‌بیوتیک‌ها، چرک‌خشک‌کن‌ها که بدون تجویز متخصص و بدون آن‌که عفونت یا چرک داخلی ثابت بشود، مصرف شود که متأسفانه در کشور ما زیاد است.
ـ کسانی که چربی زیاد مصرف می‌کنند. سرخ کردنی‌ها چند بیماری می‌آورد که یکی از مهم‌ترین آنها کبد چرب است.
ـ تخم مرغ نیمرو یا آب‌پز چند بیماری می‌آورد که یک از آنها کبد چرب است.
ـ افرادی که خود درمانی‌های غلط دارند و کاهش وزنشان را سریع انجام می‌دهند.
درمان‌های دارویی
چند دارو برای کبد چرب آزمایش شده است اما هنوز هیچ دارویی برای درمان کامل کبد چرب تائید نشده است. از آنجایی که اکثر بیماران کبد چرب مقاومت به انسولین دارند، داروهایی که مقاومت به انسولین را بهبود می‌بخشد مانند متفورمین، رزیگلیتازون و پیوگلیتازون و آنتی‌اکسیدا‌ن‌ها مانند ویتامین E آزمایش شده است.مطالعات نشان داده که مصرف متفورمین و رزیگلیتازون و پیوگلیتازون در بیماران غیردیابتی و کبد چرب باعث بهبود آزمایشگاهی و آسیب‌شناسی میشود، اما این داروها دارای عوارض جانبی نیز هست که باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
همچنین در بیماران دیابتی و کبد چرب متفورمین تاثیر واضحی در روند بهبود آزمایشگاهی و آسیب‌شناسی نداشته اما پیوگلیتازون با بهبود آسیب شناسی همراه بوده است.
علت ایجاد بیماری
چاقی در 50 تا 90 درصد بیماران وجود دارد و ممکن است سایر علائم سندرم متابولیک نیز وجود داشته باشد. در بعضی از بیماران ممکن است شواهد بیماری مزمن کبد مانند طحال بزرگ نیز دیده شود. در مراحل آخر بیماری حتی زردی نیز ممکن است رخ دهد.
درمان کبد چرب را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد:
1- درمان اختصاصی کبد چرب مرتبط با بیماری کبدی
2- درمان کبد چرب مرتبط با بیماری‌های همراه
3- درمان عوارض کبد چرب پیشرفته
روش‌های پیشگیری برای مبتلا نشدن
تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی زیربنای درمان کبد چرب است. کم کردن 3 تا 5 درصد وزن وضعیت کبد را بهبود می‌بخشد اما کاهش وزن تا 10درصد برای بیماری پیشرفته‌تر توصیه میشود. در بیماران کبد چرب ورزش بسیار مهم است.
لینک مرتبط:درمان سریع السیر کبد چرب! +شناسایی افراد مستعد
توسط محققان اهوازی؛ محافظت کبد و کلیه از جلبک دریایی استخراج شد!