حدودا نیمی از کودکان و نوجوانان در مقاطعی از زندگی ناخن‌هایشان را می‌جوند و بسیاری از آنها این عادت را تا دوران بزرگسالی ادامه می‌دهند. کودکان به دلایل زیادی از جمله هیجان، کنجکاوی، بی‌حوصلگی، اضطراب، افسردگی، عادت یا تقلید، اقدام به جویدن ناخن‌های خود می‌کنند. ناخن جویدن یکی از شایع‌ترین عادت‌های عصبی است که تاکنون مشاهده شده است. سایر عادت‌ها عبارتند از مکیدن انگشت شست، انگشت در بینی کردن، کشیدن و کندن مو و دندان قروچه. اما برخلاف سایر عادت‌های بد، جویدن ناخن، در را به روی عفونت باز می‌کند؛ چه از طریق خود انگشت‌ها (اگر دچار خونریزی شوند) و چه به واسطه‌ی جرم‌ها و باکتری‌های موجود در زیر ناخن که از این طریق به بدن راه می‌یابند؛ مخصوصا اگر کودک پس از رفتن به دستشویی دستانش را به خوبی نشوید.
کودک می‌تواند به محض اینکه ناخن و دندان‌هایش به اندازه کافی قوی شدند، این کار را شروع کند. به علاوه اغلب اوقات او تنها به جویدن ناخن‌ها بسنده نمی‌کند و پوست اطراف آن را هم می‌جود که بسیار دردناک است و گاها با خونریزی و از بین رفتن لایه‌ای از پوست همراه خواهد بود.
فرآیند بزرگ شدن باعث افزایش اضطراب در کودک می‌شود و بسیاری از این تنش‌ها و فشارها برای والدین قابل مشاهده نیستند. اگر ناخن جویدن کودک شما خفیف (یعنی کودک به خود صدمه نمی‌زند) و ناآگاهانه (به عنوان مثال، در حال تماشای تلویزیون این کار را می‌کند) است یا در واکنش به برخی موقعیت‌های خاص (مانند برگزاری یک آزمون) این کار را انجام می‌دهد، این کار تنها روشی از طرف کودک برای مقابله با اضطراب است و جای نگرانی ندارد.
اما زمانی می‌رسد که جویدن ناخن نگران‌کننده می‌شود؛ معمولا جویدن ناخن توسط خود کودک متوقف می‌شود، اما اگر این فرآیند بیشتر از زمان معمول طول کشید و باعث نگرانی شما شد یا اگر به شکل عادتی درآمد که نمی‌توانید آن را از او دور کنید، در ادامه روش‌هایی برای کمک به شما ارائه می‌شود.
اقدامات لازم در مقابل ناخن جویدن کودک
دلیل اضطراب کودک را پیدا کنید
اولین عکس‌العملی که در مقابل رفتارهای نگران‌کننده کودک خود انجام می‌دهیم این است که سعی می‌کنیم در طولانی‌مدت جلوی این رفتار را بگیریم. اما قبل از اینکه بتوانید جلوی رفتار کودک را بگیرید، لازم است با علت اصلی بروز این رفتار مقابله کرده و در مورد اضطراب‌های کودک فکر کنید و در درجه اول آنها را از بین ببرید.
اگر علت مضطرب شدن کودک خود را می‌دانید –به عنوان مثال، تغییر منزل، طلاق والدین و رفتن به مدرسه جدید- تلاش کنید تا به کودک کمک کنید در مورد نگرانی‌های خود صحبت کند. اما به هر حال تشویق کردن کودک به صحبت در مورد نگرانی‌هایش نیز بسیار دشوار است.
نق نزنید و کودک را تنبیه نکنید
شما برای متوقف کردن عادت جویدن ناخن کار زیادی نمی‌توانید انجام دهید، مگر اینکه کودک خودش بخواهد این عادت را ترک کند. مانند دیگر عادت‌های عصبی، جویدن ناخن نیز به طور ناخودآگاه اتفاق می‌افتد.
اگر کودک به صورت ناآگاهانه این کار را انجام می‌دهد، نق زدن یا تنبیه کردن کودک به هیچ عنوان موثر نخواهد بود. حتی بزرگسالان نیز گاهی دچار این مشکل می‌شوند. اگر عادت جویدن ناخن واقعا شما را آزار می‌دهد، برایش محدودیت‌هایی قرار دهید، به عنوان مثال، «به هیچ عنوان سر میز شام ناخن جویده نشه!» می‌تواند شکل یک قانون را به خود بگیرد.
مهم‌ترین کاری که می‌توان انجام داد این است که این عادت آزار‌دهنده را به یک مسئله بزرگ یا مشکل احساسی تبدیل نکنید. زمانی که کودک به هر دلیل آزار‌دهنده‌ای شروع به جویدن ناخن می‌کند، شما با بیان جملاتی مانند «من نمی‌تونم این کارت رو تحمل کنم، بس کن دیگه!» در واقع مشکل را شدیدتر کرده‌اید.
به طور کلی، تا زمانی که کودک به خودش آسیب نرسانده و خیلی مضطرب به نظر نمی‌رسد، بهتر است به بهداشت او اهمیت بدهید. از او بخواهید به طور مرتب دستانش را بشوید و سعی کنید توجه خود را بر موضوع دیگری متمرکز کنید. اگر برای توقف این کار کودک را تحت فشار قرار دهید، در واقع اضطراب او را بیشتر کرده‌اید.
به علاوه، هرگونه مداخله مستقیم از طرف شما -به عنوان مثال، استفاده از یک طعم ناخوشایند یا تند بر روی انگشتان کودک- تنبیه محسوب می‌شود. هرچه تمرکز کمتری بر روی این عادت باشد، امکان ترک آن سریع‌تر خواهد بود.
زمانی به کودک کمک کنید که خودش تصمیم به کنار گذاشتن این عادت گرفته باشد
 اگر دوستان کودک، او را به خاطر این عادت مسخره کنند، مطمئنا کودک تصمیم به ترک این عادت گرفته و نیاز به کمک شما خواهد داشت. در این شرایط، ابتدا در مورد صحبت‌های دیگران و احساسات خودش صحبت کنید و به او اطمینان دهید که برای شما ظاهر ناخن‌های او اصلا مهم نیست و سپس به دنبال راه‌حل باشید.
با کودک در مورد کنار گاشتن عادت‌ها صحبت کنید
به او توضیح دهید که عادت‌های عصبی چگونه هستند و چگونه می‌توان آنها را کنار گذاشت. سپس در مورد نقش خودتان در این فرآیند تصمیم بگیرید. آیا کودک از شما می‌خواهد در هنگام مشاهده این کار به او گوشزد کنید یا اینکه این امر باعث آزار او خواهد شد؟ هر چه سن کودک بالاتر باشد، کمتر به دخالت والدین تمایل دارد.
به کودک در مورد این عادت آگاهی دهید 
او را تشویق کنید تا بداند چه وقت و چه زمانی شروع به جویدن ناخن‌های خود می‌کند. با هم توافق کنید تا در صورت مشاهده جویدن ناخن به طور نامحسوس به او یادآور شوید. به عنوان مثال، یک کلمه رمز انتخاب کنید یا به آرامی بازوی او را لمس کنید.
یادآوری جسمی برای برخی کودکان بسیار موثر است و تمام توجه کودک به عادت خود جلب می‌شود، به ویژه اگر خود کودک خواستار این مسئله باشد. گاهی استفاده از چسب زخم بر روی انگشت‌ها یا نقاشی کردن دست‌ها نیز موثر خواهد بود.
اگر کودک بخواهد که نوک انگشتانش را به یک ماده تلخ آغشته کنید، خوب است؛ اما مراقب استفاده از ماده تلخ و عوارض آن باشید. برخی از آنها حاوی فلفل هستند که اگر کودک دستان خود را به چشم‌هایش بمالد خطرناک خواهند بود.
یک جایگزین به کودک پیشنهاد کنید
یک یا چند فعالیت جایگزین به او پیشنهاد دهید. از کودک بخواهید این فعالیت‌های جایگزین را قبل از مدرسه یا قبل از خواب تمرین کند. به علاوه، تکنیک‌های تمدد اعصاب را به کودک آموزش دهید تا در هنگام نیاز به جویدن ناخن به کار گیرد. به عنوان مثال، تنفس عمیق.
موقعیت‌های بازی کردن و دویدن را برای کودک خود فراهم کنید تا بتواند انرژی خود را تخلیه کرده و اضطراب خود را کاهش دهد. در مورد برخی کودکان نقاشی کشیدن و درست کردن کاردستی بسیار موثر خواهد بود، از این طریق، دست‌ها مشغول انجام کار دیگری می‌شوند. برخی دیگر از کودکان نیز علاقمند به استفاده از آلات موسیقی هستند.
باز هم تلاش کنید
برای کودک خود توضیح دهید که افراد مختلف به تکنیک‌های متفاوت پاسخ می‌دهند و اگر روش اول موثر نبود، از او بخواهید که روش‌های دیگر را تمرین کند. به طور کلی هرچه سن کودک بیشتر باشد، مسئولیت بیشتری در این زمینه قبول خواهد کرد.
در خاتمه به کودک و البته به خودتان یادآور شوید که ترک عادت کار بسیار سختی است و توجه و محبت خود را به کودک‌تان بیشتر کنید و به او اطمینان دهید عدم موفقیت او در این مسیر اهمیت ندارد.
چه زمانی جویدن ناخن کودک نگران‌کننده خواهد بود؟
به ندرت اتفاق می‌افتد که ناخن جویدن نشانه اضطراب شدید باشد. اگر جویدن ناخن باعث خونریزی و التهاب انگشت‌های کودک شده است، یا اگر رفتارهای دیگری از خود نشان می‌‌دهد و یا به خوبی نمی‌خوابد، با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
به علاوه، اگر ناخن جویدن به طور ناگهانی بروز کرده و به سرعت نیز شدیدتر می‎‌شود، سریعا با یک پزشک مشورت کنید.
منبع: parenting

آیا ممکن است کودک‌ام دچار افسردگی شده باشد؟