آنقدر که سازمان بهداشت جهانی میگرن را یکی از بیماری‌های ناتوان‌کننده می‌داند و گزارش داده که هر سال 43درصد از افراد مبتلا به میگرن، لااقل یک روز در سال را به‌دلیل سردردهای میگرنی مرخصی کاری می‌گیرند. جالب اینکه میگرن اگرچه بیماری بزرگسالان است اما حدود 4درصد کودکان پیش از بلوغ میگرن دارند. پس از بلوغ این میزان تا 6درصد در مردان و 18درصد میان زنان افزایش می‌یابد اما به‌تدریج تا 40سالگی شیوع میگرن کمتر می‌شود. درباره این بیماری، علت‌های آن و روش‌های خانگی کنترل میگرن از دکتر رضا رشیدی، پزشک عمومی سؤال کردیم که در ادامه توصیه‌های او را می‌خوانید.
میگرن چیست؟
میگرن یک اختلال شدید است که با سردردهای ملایم یا شدید تکرار‌شونده مشخص می‌شود. سردرد میگرنی یک‌طرفه است، حالت تپشی و ضربانی دارد و از 2 تا 72ساعت طول می‌کشد. فرد مبتلا به میگرن نسبت به نور و صدا حساس می‌شود، سردرد او با راه‌رفتن و حرکت کردن بدتر شده و حالت تهوع شدید پیدا می‌کند. به همین دلیل افراد مبتلا به میگرن ممکن است با یک سردردی که از نظر دیگران ساده به‌نظر می‌رسد، کاملا خانه‌نشین شوند و ترجیح بدهند ساعت‌ها از جمع فاصله بگیرند. اما چرا میگرن می‌گیریم؟ واقعیت این است که دلیل میگرن هنوز درست شناخته نشده. علت این بیماری تا سال‌ها به گرفتگی عروق خونی در سر ربط داده می‌شد اما حالا آن را ناشی از تغییرات عصبی در مغز و التهاب و انقباض عروق می‌دانند. برخی از پزشکان هم معتقدند که میگرن ژنتیکی است. اما هر چه که باشد، میگرن هم مثل بیماری‌های دیگر قابل پیشگیری و کنترل است فقط باید راه‌های آن را بدانید و البته همیشه زیرنظر یک پزشک حاذق باشید.
پیشگیری قبل از شروع سردرد
درباره میگرن، بحث پیشگیری مطرح است و تقریبا درمان قطعی دارویی برای آن وجود ندارد. داروهای میگرن کمک می‌کنند تا هنگام بروز سردرد، درد کنترل شده یا کاهش پیدا کند و برخی روش‌ها هم می‌توانند کمک کنند که درد میگرن در نطفه خفه شود و دچار سردرد نشوید. برای پیشگیری از سردردهای میگرنی از این روش‌ها استفاده کنید:
1- ریلکسیشن و آرام‌سازی عضلات در یک فضای آرام، کمک زیادی به کاهش دردهای میگرنی می‌کند. سعی کنید سبک زندگی خود را اصلاح کنید و از استرس به دور باشید. در اوقات بیکاری‌تان فعالیت‌هایی انجام دهید که آرامتان می‌کنند؛ مثل قرآن خواندن، دعا و مناجات، دوش آب گرم،مطالعه و… .
2- خواب کافی داشته باشید اما از زیاد خوابیدن اجتناب کنید چون بروز سردرد را بیشتر می‌کند.
3- سیکل‌های میگرن تکرارشونده‌اند. دفتر یادداشتی داشته باشید و تاریخ سردردهایتان را بنویسید، غذایی را که آن روز مصرف کرده‌اید، میزان استرس، وضعیتی که پس از آن میگرن شروع شده و احساسات جسمی و روحی که قبل از شروع میگرن داشته‌اید ثبت کنید تا بتوانید به الگوی سردرد میگرنی‌تان دست پیدا کنید.
4- استرستان را کنترل کنید. تنش و فشار روانی بیشترین تأثیر را در عود سردردهای میگرنی دارند.
5- خوب و سالم غذا بخورید و در زمان‌های منظم وعده‌های غذایی و میان وعده‌هایتان را دریافت کنید. گرسنگی به‌شدت احتمال سردرد را بالا می‌برد.
اگر میگرن دارید…
خیلی وقت‌ها میگرن سرزده سراغتان می‌آید و دردهای وحشتناک آن زندگی‌تان را فلج می‌کند. در این مواقع چاره‌ای ندارید جز آنکه به استراحت و داروهای مسکن روی بیاورید. اما روش‌های دیگری هم هستند که ممکن است به تشخیص پزشک، برای کاهش دردهای میگرنی شما تجویز شوند. به هر ترتیب اگر میگرن دارید و هراز گاهی با این دردها دست و پنجه نرم می‌کنید، این توصیه‌ها به کارتان می‌آید:
1- با شروع سردرد میگرنی به محلی تاریک، آرام و خنک بروید و سعی کنید از بوها و صداها دور باشید.
2- از داروهای مسکن و ضد‌التهاب مثل ایبوپروفن، ادویل، آسپرین، ژلوفن و… استفاده کنید. ارگوتامین و ناپروکسن هم دو داروی مؤثر هستند.
3- کمپرس سرد یک روش قدیمی و مؤثر برای کاهش سردرد است. برای کمپرس سرد، یک کیسه پارچه‌ای حاوی یخ پشت گردن و روی شقیقه‌هایتان قرار دهید.
4- طب سوزنی و بیوفیدبک تأثیرات خوبی روی کاهش سردردهای میگرنی دارند. در طب سوزنی بخش‌هایی از پوست با سوزنی نازک تحریک می‌شود. در بیوفیدبک هم از تجسم خلاق و کنترل فکر استفاده می‌شود تا وضعیت ذهنی و جسمی بیمار آرام شود. سپس با انقباض و انبساط عضلانی کمک می‌شود بیمار علائم خود را کنترل کند. بیوفیدبک از روش‌های درمانی جدید است و پزشکتان می‌تواند تشخیص دهد که برای شما مناسب است یا نه.
تغذیه میگرنی
تغذیه خیلی بیشتر از آنچه فکرش را کنید روی دردهای میگرنی شما اثر می‌گذارد. بعضی غذاها، میگرن را تشدید کرده و برخی دیگر، دردهایتان را کاهش می‌دهند. در اینجا فهرستی از خوراکی‌های مفید و مضر را برای میگرن می‌بینید:
شوری: خیارشور، کنسروها، پفک و چیپس و هر چه که شور باشد، دارای ترکیبی به نام منوسدیم گلوتامات است که باعث تحریک و تشدید سردردهای میگرنی می‌شود، بنابراین اگر میگرن دارید، دور شوری‌ها را خط بکشید.
شکلات: کافئین در حجم کم، تسکین‌دهنده است اما وقتی حجم زیادی قهوه یا شکلات می‌خورید، تحریک‌پذیری‌تان بالا می‌رود و دردها را بیشتر حس می‌کنید.
سوسیس و کالباس: این گوشت‌های فراوری شده یکی از بدترین محرک‌های میگرن هستند چون ترکیبی به نام تیرامین دارند که می‌تواند باعث تحریک و تشدید سردردهای میگرنی شود.
نوشابه‌های رژیمی: در این نوشابه‌ها از قند مصنوعی آسپارتام استفاده شده که این ماده هم به‌شدت تحریک‌کننده است.
ویتامین ۲B: این ویتامین در گوشت گاو بدون چربی، غلات، شیر کم‌چرب یا بدون چربی، قارچ، کلم بروکلی و اسفناج وجود دارد و یکی از بهترین تسکین دهنده‌های میگرن است.
امگا 3: اسیدهای چرب امگا۳ به کاهش شدت و مدت سردرد کمک می‌کنند. این اسیدها را در ماهی قزل‌آلا، سالمون و روغن زیتون می‌توانید پیدا کنید.
آب: آب یکی از بهترین و مؤثرترین درمان‌های سردرد است. کم‌آبی یک عامل ساده اما جدی است که باعث می‌شود افراد مبتلا به میگرن دچار سردرد شوند. بنابراین به میزان کافی آب بنوشید.
لینک مرتبط: سردردهای همه گیری که نوجوانان و جوانان را نیز مبتلا می کند!