بعد از آغاز سیکل ماهانه، هورمون استروژن در خون کاهش یافته، در‌نتیجه درد سینه‌ها تا حد زیادی برطرف می‌شود و فرد احساس راحتی می‌کند. این حالت در برخی اشخاص به‌صورت خفیف و فقط چند روز قبل از عادت ماهانه شروع می‌شود و با آغاز این دوران به‌صورت کامل از‌بین می‌رود، اما در بعضی کسانی که به حالت شدید دچار این عارضه هستند، ممکن است دردناک بودن سینه طولانی‌تر باشد تا جایی که در گروهی از این افراد فقط یک هفته بعد از قاعدگی، سینه‌ها بدون درد است و بعد از این دوران، سینه‌ها مجددا متورم و دردناک شده و حدود 2 تا 3هفته این درد طول می‌کشد تا عادت ماهانه بعدی اتفاق بیفتد
امروزه یکی از بیماری‌هایی که در بسیاری از خانم‌ها به چشم می‌خورد، اختلالات پستان بوده که این اختلالات انواع مختلفی را شامل می‌شود. یکی از رایج‌ترین این بیماری‌ها، وجود کیست در پستان است که این کیست‌ها می‌تواند از دوران بلوغ تا پس از یائسگی در شخص به وجود آید. البته لازم به ذکر است که این کیست‌ها به‌صورت خوش‌خیم یا بدخیم در بیمار ظاهر می‌شوند. کیست‌های خوش‌خیم در صورت تحت‌نظر بودن پزشک متخصص، می‌توانند سال‌ها در بدن فرد بمانند بدون اینکه عارضه خاصی ایجاد کنند. البته درحال حاضر با‌وجود بیماری‌های گوناگون سینه در میان خانم‌ها، نگرانی‌های متعددی به‌وجود آمده که اشخاص برای اطمینان‌خاطر از سلامت خود، باید مورد معاینات دقیق و تخصصی پزشک معالج قرار گیرند تا چنانچه فرد دچار عارضه یا مشکلی بود با تشخیص به‌موقع پزشک بتواند از وخامت این بیماری‌ها پیشگیری کند. به‌همین منظور برای آشنایی بیشتر خانم‌ها با اختلالات پستان، دکتر الهام امام‌جمعه جراح و متخصص زنان و زایمان اطلاعات جامع و مفیدی دراختیارمان گذاشت که در این مطلب به آن می‌پردازیم. در ابتدا بد نیست آشنایی مختصری با ساختار بافت سینه داشته باشیم.
ساختار بافت سینه را بشناسید
پستان در جنس مونث ساختاری پیچیده دارد. چربی و بافت‌های همبند بخش اعظمی از آن را تشکیل می‌دهند. این بافت‌ها، متشکل از شبکه‌هایی از عروق خونی و غدد تولیدکننده شیر به‌نام لوبول‌هاست. برای شناخت بیماری‌ها و اختلالات پستان بهتر است با نحوه عملکرد طبیعی پستان آشنا شویم. هورمون‌ها در رشد پستان و در تغییرات آن نقشی اساسی ایفا می‌کنند. از زمان بلوغ تا پس از یائسگی، پستان‌ها همگام با نوسانات هورمونی تغییر می‌یابند. بدن یک دختر در سن بلوغ مقادیر زیادی استروژن تولید می‌کند و به‌دنبال آن پستان‌ها به سرعت، هم در بافت همبند (زمینه‌ای) و هم در سیستم غددی، عروق خونی، مجاری لنفی و اعصاب رشد می‌کنند. در همان زمان سلول‌های چربی در پستان‌ها به وجود می‌آید که افزایش حجم بافت پستان را به‌دنبال دارد. سیستم لنفی پستان، از لنف (مایع شفافی که حاوی تولیدات ضایع بافت‌ها و سلول‌های دستگاه ایمنی است)، عروق لنفی و گره‌های لنفی تشکیل شده است. پس از بلوغ، در پستان‌ها هر ماه تغییراتی به وجود می‌آید. در خلال نیمه اول هر چرخه ماهانه تخمدان‌ها استروژن تولید می‌کنند که باعث ایجاد سلول‌های جدید در غدد مجاری و سایر نواحی بافت پستان می‌شود.
اختلالات پستان
مشکلات پستان از یک تورم دردناک آزاردهنده و در عین حال بی‌خطر -که بسیاری زنان قبل از قاعدگی به آن دچار می‌شوند- تا سرطان پستان متفاوت است. یکی از شایع‌ترین مشکلات پستان که می‌توان نام برد، توده‌های پستان یا همان کیست‌های پستان هستند. توده‌های پستان، علائم و نشانه‌های خاصی را می‌توانند به‌همراه داشته باشند که عبارتند از:
– تغییر در بخشی از بافت‌های پستان به‌طوری که نسبت به بافت اطراف متفاوت‌تر به نظر آید.
– وجود یک یا چند توده در پستان که گاهی همراه با درد یا بدون درد است.
– تورفتگی در ناحیه نوک پستان یا فرورفتگی بخشی از سطح پستان به سمت داخل یا ترشحات سبزرنگ یا کاهی‌رنگ از نوک پستان.
توده‌های پستان باید تحت ارزیابی قرار گیرند. اغلب توده‌های پستان سرطانی نیستند اما بعضی آنها می‌توانند بدخیم یا سرطانی باشند.
«کیست» چیست؟
اگر در روزهای آخر هر چرخه ماهانه یعنی پیش از آغاز خونریزی، توده‌ای در پستان خود مشاهده کردید، این توده احتمالا یک کیست بی‌خطر است. این‌گونه کیست‌ها اغلب پس از یائسگی ناپدید می‌شوند. کیست پستان، یک کیسه پرشده از مایعی است که نزدیک انتهای هر چرخه ماهانه یعنی زمانی که بدن مایع بیشتری را در خود احتباس می‌کند، بزرگ می‌شود. بعضی کیست‌ها کوچک و برخی دیگر بزرگ و به شکل یک تخم‌مرغ هستند، چنانچه کیست را فشار دهید شکل آن ممکن است کمی تغییر کند و اکثر این کیست‌ها زیر پوست قابل حرکت هستند. علت ایجاد کیست، می‌تواند انسداد یا اتصاع مجاری بافت زمینه‌ای پستان باشد. 40 تا 50سالگی، محتمل‌ترین سنی است که ممکن است زنان دچار کیست پستان شوند؛ یعنی سال‌های قبل از یائسگی. از آنجا که هورمون‌های تخمدان مسئول نوسانات اندازه کیست‌ها هستند این کیست‌ها معمولا پس از یائسگی ناپدید می‌شوند.
این کیست نباید نگران‌تان کند
نوعی از کیست پستان، «فیبروکیستیک» نامیده می‌شود. فیبروکیستیک پستان به شکل فیبروز و کیست‌های بسیار ریز در پستان دیده می‌شود که در بعضی مواقع احتمال افزایش و بزرگ شدن کیست‌ها وجود دارد، ولی در بیشتر مواقع اندازه آنها بسیار ریز و کوچک است. این عارضه یک نوع تغییر حالت خاص سینه است که بیماری تلقی نمی‌شود، زیرا 80درصد زنان در دوره‌ای از عمر خود، میزانی از این حالت را تجربه کرده‌اند و نزدیک به عادت ماهانه، دچار ورم و سنگینی همچنین دردناک شدن پستان می‌شوند. در حالت فیبروکیستیک، در مواقع نزدیک شدن به دوران عادت ماهانه، هورمون‌های زنانه در خون بالا رفته و از آنجا که نسج سینه به این هورمون‌ها حساس هستند، پستان دچار تورم و سنگینی شده و متعاقب آن دردناک می‌شود.
بعد از آغاز سیکل ماهانه، هورمون استروژن در خون کاهش یافته، در‌نتیجه درد سینه‌ها تا حد زیادی برطرف می‌شود و فرد احساس راحتی می‌کند. این حالت در برخی اشخاص به‌صورت خفیف و فقط چند روز قبل از عادت ماهانه شروع می‌شود و با آغاز این دوران به‌صورت کامل از‌بین می‌رود، اما در بعضی کسانی که به حالت شدید دچار این عارضه هستند، ممکن است دردناک بودن سینه طولانی‌تر باشد تا جایی که در گروهی از این افراد فقط یک هفته بعد از قاعدگی، سینه‌ها بدون درد است و بعد از این دوران، سینه‌ها مجددا متورم و دردناک شده و حدود 2 تا 3هفته این درد طول می‌کشد تا عادت ماهانه بعدی اتفاق بیفتد.
چطور کیست‌ها را تشخیص دهیم؟
گاهی دیده شده که برخی خانم‌ها به‌طور دائم دچار این درد آزاردهنده بوده‌اند یا به‌دلیل تداوم درد، آن را علامتی از سرطان پستان بدانند و به پزشک مراجعه کنند، در این هنگام پزشک موظف است ابتدا پس از معاینه کامل بیمار، سونوگرافی و در صورت لزوم ماموگرافی درخواست کند تا مشخص شود آیا علاوه بر زمینه فیبروکیستیک، بیماری دیگری یا توده‌ای در سینه وجود دارد یا خیر. شدت درد سینه ناشی از فیبروکیستیک در دوران عادت ماهانه متفاوت است. از‌جمله عوامل تاثیرگذار در شدت این درد، می‌توان به مصرف مواد محرک کافئین‌دار از‌جمله کاکائو، نوشابه‌های گازدار و قهوه در رژیم غذایی همچنین داشتن استرس و اضطراب اشاره کرد. در صورتی که برای کاهش درد بیمار، به دارو نیاز باشد، با استفاده از ترکیبات «ویتامین E» و «روغن گل‌مغربی» تا حد زیادی می‌توان به کاهش درد کمک کرد. همزمان به بیمار نیز توصیه می‌شود که رژیم غذایی ذکر شده را رعایت کند. در مواقعی که شدت درد زیاد باشد، از درمان‌های دارویی دیگر مانند «تاموکسیفن» و «دانازول» نیز استفاده می‌شود.
همه کیست‌ها خطرناک نیستند
پزشکان توصیه می‌کنند که اغلب کیست‌های پستان به هیچ عنوان نباید دستکاری شوند و معمولا نیازی به جراحی در این بیماران نیست، مگر در مواردی که شدت درد بیمار بسیار زیاد بوده و پزشک معالج مجبور شود قسمتی از ناحیه سینه را که فیبروکیستیک دردناک در آن قرار دارد، خارج کند، ولی جراحی در سینه‌های فیبروکیستیک خیلی به‌ندرت اتفاق می‌افتد و 99درصد بیماران، با استفاده از دارو و درمان‌های ابتدایی معالجه شده‌اند. بررسی‌ها نشان داده کیست‌هایی که بیش از دو بار تخلیه شده‌اند و به فاصله کوتاهی مجددا عود کرده‌اند، معمولا به جراحی نیاز دارند. پزشکان معتقدند که خوشبختانه کیست‌ها، زمینه‌ساز سرطان نیستند و این تصور که جراحی ضایعه‌های پستانی ممکن است در آینده به بدخیمی و سرطان پستان منجر شود، تصوری کاملا غلط و اشتباه است. برداشتن توده‌های پستانی در سنین پایین به عوامل مختلفی بستگی دارد. چنانچه شخصی کمتر از 25سال سن داشته و سابقه خانوادگی نیز نداشته باشد و معاینات و سونوگرافی نیز خوش‌خیم بودن توده را نشان دهد، فقط باید تحت‌نظر قرار گیرد، ولی در خانم‌های بالاتر از 30سال که سابقه خانوادگی داشته باشند، پس از نمونه‌برداری از توده، در صورتی که خوش‌خیم باشد، بیمار تحت‌نظر قرار می‌گیرد و اگر این توده خوش‌خیم در حال رشد باشد، توده فوق حتما باید از بدن خارج شود.
شایع‌ترین «کیست»
نوع دیگری از کیست پستان نیز وجود دارد که به آن فیبروآدنوم گفته می‌شود. آن دسته از توده‌های پستانی که نه کیستیک و نه سرطانی هستند، به احتمال زیاد فیبروآدنوم (آدنو فیبروم) هستند. این تومورهای غیرسرطانی خوش‌خیم، توده‌های توپری هستند که عمدتا در سنین 15 تا 35سالگی مشاهده شده و اغلب یک تا 3سانتی‌متر قطر داشته و در بیشتر مواقع نیازی به جراحی دیده نمی‌شود. فیبروآدنوم دارای سطح صاف و قوامی لاستیکی بوده و محدوده مشخصی را دربر می‌گیرد و زیر پوست نیز حرکت می‌کند. این تومورها وقتی ایجاد می‌شوند که بافت همبندی در داخل غدد یا لوبول‌های پستان شروع به رشد کنند.
منبع: مجله ی سیب سبز
ادامه ی این مقاله را از اینجا بخوانید