نخستین کلماتی که کودک به زبان می‌آورد نقطه عطف مهمی محسوب می‌شود؛ خصوصا زمانی که منتظر شنیدن نخستین «مامان» یا «بابا» از دهان او هستید. به نظر می‌رسد که بچه نخستین کلمات را بعد از چند ماه گفتن حرف‌ها با صدا و یا تجربه کلامی از صدای غرغر تا صدای آمیخته‌ای از نغمه‌های متشکل از حروف صدادار و بی‌صدا بر زبان می‌آورد. تقریبا در ۸ ماهگی بچه قادر خواهد بود کلمات «ماما» و «بابا» را بی‌آنکه معنای آنها را بداند بر زبان بیاورد. اما نقطه عطف تکامل او در واقع زمانی است که این صداها به کلمات معناداری تبدیل می‌شوند.
بچه‌ها از چه زمانی شروع می‌کنند به حرف زدن؟
بچه‌ها معمولا در سنین ۹ تا ۱۴ ماهگی شروع می‌کنند به حرف زدن و در واقع تلاش می‌کنند خودشان را با کلمات ابراز کنند. برخی بچه‌هایی که کاملا طبیعی هستند تا سن ۱۸ ماهگی هیچ کلمه قابل تشخیصی بر زبان نمی‌آورند در شرایطی که برخی دیگر از بچه‌ها از سنین هفت ماهگی شروع می‌کنند به ارتباط برقرار کردن با کلمات یا کلمات آمیخته با آواها. به نظر می‌رسد که گفتن «با-با» برای بچه‌ها به مراتب از گفتن «ما-ما» راحت‌تر باشد.
چطور می‌توان بچه را به حرف زدن واداشت؟
فراگیری زبان با زبان ادراکی یا درک کلمات به شکل مستقل و معنای آنها آغاز می‌شود. در زمان تولد، بچه‌ها به دقت به کلمات و صداهای پیرامون خود گوش داده و سعی می‌کنند معنای آنها را دسته‌بندی کنند. در سن ۶ ماهگی، به احتمال زیاد کودک می‌تواند معنای کلمات مستقل را تشخیص دهد، کلماتی مانند نام خودش و نام سایر افراد و اشیاء آشنا. ظرف چند ماه از شناخت این مسئله که کلمات مستقلی وجود دارد که او مشتاقانه در قالب آمیزه‌ای از صداها آنها را به طور روزانه به کار می‌برد، حالا سعی خواهد کرد صداهای مخصوص خودش را تولید کند. همه این‌ کارها باعث می‌شود تا او روز به روز به گفتن نخستین کلمات نزدیک‌تر شود.
یکی از بهترین روش‌ها برای کمک به کودک در جهت گفتن نخستین کلمات این است که با او حرف بزنید – آن هم زیاد. بچه شما مشتاق خواهد بود تا سرنخ‌های کلامی شما را شناسایی کند. مثلا اتفاقات یک روز خود را برایش تعریف کرده، وقتی دارید لباس به تنش می‌کنید، شام می‌پزید یا در خیابان قدم می‌زنید همه را حین انجام برایش توضیح دهید. اسم اشیاء و افراد را به او بگویید. برای او کتاب بخوانید، به اشیاء و نام آنها در تصاویری که می‌بیند اشاره کنید. از او سؤال بپرسید، اگر در حال مکالمه‌ای با او هستید که توأم با سؤال بوده یک‌جا مکث کنید تا پاسخش را بشنوید. برخی راه‌های دیگر برای تشویق او به گفتن نخستین کلمات عبارت است از:
-به آرامی و به وضوح حرف بزنید، و بر روی تک‌کلمات بیشتر تأکید کنید.
هیچ نیازی نیست که همیشه دور و بر بچه بخواهید به زبان انسان‌های غارنشین با او حرف بزنید، اما می‌توانید موقع نشان دادن تصاویر یک کتاب، سرعت حرف زدن‌تان را پایین آورده یا به زبانی ساده و واضح وقتی مثلا دارید کتاب را دوباره در قفسه سر جایش می‌گذارید برایش توضیح دهید. این کار به او کمک خواهد کرد تا بتواند بر کلمات مستقل تمرکز کرده و آنها را درک کند.
-به جای ضمیرها، از نام‌ها استفاده کنید
هر وقت که امکانش بود، به جای استفاده از شکلِ کوتاه‌شده ضمیرها، نام افراد را بگویید؛ چرا که درک آنها به مراتب برای بچه‌ها راحت‌تر و واضح‌تر است.
-برای او آهنگ و شعر بخوانید
بچه شما مهارت‌های مهم زبانی را از شعرهای ساده و تکرار مسخره لالایی‌ها یا آوازها یاد می‌گیرد.
-تکرار دوست شماست
تکرار دوست شماست، بهتر است هر چیزی را به‌جای یک بار، دو بار بگویید،‌ یک آهنگ را چند بار بخوانید، هر زمان که از کنار یک گل در خیابان رد می‌شوید نام آن را بلند بگویید، تمام این تکرارها هرچند که ممکن است برای شما خسته‌کننده باشد، اما به شکلی باورناپذیر برای فرزند‌تان جالب و جذاب است؛ چرا که باعث تقویت درک و شناخت او از این مسئله خواهد شد که چطور یک صدای خاص به یک چیز خاص مربوط می‌شود، به عبارت دیگر، این یعنی کلمات به طور مستقل معنای خاصی دارند. 
-چیزی که نباید نگرانش باشید
وقتی پای حرف زدن به میان می‌آید، دریچه چیزی که «طبیعی» تلقی می‌شود باید بازِ باز باشد. بچه شما از اوائل ۷ ماهگی شروع می‌کند به گفتم کلمات-آواها (ترکیبی از این‌ها) مانند «شی…» برای «شیر». یا شاید این اتفاق تا اواخر ۱۸ ماهگی برای او نیافتد. این مسئله را باور داشته باشید یا نه، شنیدن نخستین کلمات از زبان بچه در ابتدا یا انتهای این بازه سنی کاملا طبیعی است. میزان رشد و تکامل بچه‌ها و سرعت آنها در ارتباط با این مسئله با هم فرق دارد. 
منبع: parenting 
 

فرزندتان دارد دندان درمی‌آورد؟ انتظار چه علائمی را باید داشته باشید؟