افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث بروز احساس غم و ناامیدی در فرد می‌شود. این که هر از گاهی احساس خوبی نداشته باشید یک امر طبیعی است، اما زمانی که افسرده شوید، این احساسات به مدت چند هفته یا حتی چند ماه با شما خواهند بود. افسردگی می‌تواند بر تمامی جوانب زندگی اثر بگذارد، از فکر کردن گرفته تا نحوه غذا خوردن و حتی خوابیدن.
داشتن چنین احساسی در هر شرایطی دشوار است؛ اما اگر باردار باشید، مشکل دو چندان خواهد شد. حاملگی اغلب به صورت دورانی لبریز از شادی و شعف به تصویر کشیده می‌شود، اما همیشه این امکان وجود دارد که احساس دیگری داشته باشید. افسردگی یک بیماری است، نه یک انتخاب است و به طرز شگفت‌آوری شایع است: می‌توان گفت تقریبا از هر 10 زن، یک نفر به این مشکل مبتلاست. البته تعداد واقعی بیماران بیش از این است، چون خیلی‌ها حاضر نیستند بیماری خود را به اطلاع دیگران برسانند.
بعید است که افسردگی بالینی بدون درمان برطرف شود؛ اما گزینه‌های موثری برای درمان آن وجود دارد. بسیاری از بیماران با رعایت اقدامات لازم پس از چند ماه احساس بهتری دارند و ظرف مدت یک سال به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند. پس دست روی دست نگذارید و از یک متخصص کمک بگیرید. سلامت عاطفی شما به اندازه سلامت جسمانی اهمیت دارد.
علائم افسردگی چیست؟
بروز برخی از علائم افسردگی، مانند خستگی یا مشکلات خواب در دوران بارداری طبیعی است. اما زمانی که این احساس به غم یا ناامیدی بدل شود، ممکن است انگیزه زندگی کردن را از دست بدهید یا از انجام امور روزانه خود باز بمانید. اگر یک یا چند نشانه زیر را در خود می‌بینید، پس افسرده هستید:
• از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌های روزانه یا داشتن این حس که هیچ‌چیز برای‌تان لذت‌بخش نیست
• احساس اندوه یا پوچی در اکثر ساعات روز
• گریه کردن مداوم
• احساس تحریک‌پذیری یا آشفتگی
• احساس اضطراب
• عدم تمرکز
• انرژی کم یا خستگی شدید که با استراحت بهبود نمی‌یابد
• تغییر الگوی غذا خوردن یا خوابیدن یا بی‌اشتهایی و بی‌خوابی
• احساس گناه یا ناامیدی
• احساس اینکه زندگی ارزش زیستن ندارد
با این اوصاف اگر فکر می‌کنید افسرده هستید، حتما به یک مشاور مراجعه کنید. تنها یک متخصص روان‌درمانگر می‌تواند افسردگی شما را تشخیص دهد.
آیا من در معرض خطر افسردگی قرار دارم؟
هر کسی می‌تواند افسردگی داشته باشد؛ اما خانم‌ها 3 برابر بیشتر از آقایان در معرض خطر هستند. افسردگی خانم‌ها معمولا از سن 20 سالگی آغاز می‌شود؛ زمانی که بسیاری از خانم‌ها انتظار اولین فرزند خود را می‌کشند.
متخصصان بر این باورند که افسردگی به واسطه ترکیبی از عوامل زیر ایجاد می‌شود:
سابقه خانوادگی
اگر افسردگی در بین افراد فامیل‌تان رایج است، پس در معرض خطر بیشتری هستید و به احتمال زیاد در سنین بالاتر افسرده می‌شوید. خطر خودکشی نیز در این شرایط بیشتر است.
سابقه شخصی افسردگی یا اضطراب
اگر در گذشته سابقه افسردگی یا اضطراب داشته‌اید، ممکن است در طول دوران بارداری نیز افسرده و مضطرب شوید. همچنین، خانم‌هایی که قبل از بارداری افسرده بوده‌اند، بیشتر در معرض روان‌پریشی بعد از زایمان قرار دارند؛ یک بیماری نادر اما بسیار جدی که با توهم شدید همراه است.
استرس
روبه‌رو شدن با رویدادهای استرس‌زا، مانند مشکلات مالی، طلاق، مرگ یک دوست نزدیک یا اعضای خانواده یا از دست دادن شغل می‌تواند منجر به افسردگی شود.
عدم برخورداری از پشتیبانی
اگر به تنهایی خود را برای زایمان آماده می‌‌کنید یا احساس انزوا و تنهایی دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی هستید. داشتن مشکل در روابط شخصی نیز می‌توانید خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.
بارداری ناخواسته
وقتی بدون برنامه‌ریزی قبلی باردار شوید، قطعا استرس می‌گیرید. در نتیجه، خطر ابتلا به افسردگی افزایش می‌یابد.
خشونت خانگی
خشونت خانگی و سوء‌استفاده عاطفی در دوران بارداری تاثیر دو چندان دارند. اگر از قربانیان این دو مسئله هستید، حتما با یک مشاور صحبت کنید. بهتر است پیش پزشک هم بروید تا از سلامت کودک اطمینان یابید.
برای مقابله با افسردگی دوران بارداری چه باید کرد؟
با مشاور خود صحبت کنید. افسردگی یکی از عوارض شایع بارداری است. اگر در جلسات مشاوره شرکت کنید، می‌بینید که مشاور مداوم از احساسات و خلق و خوی شما می‌پرسد. صحبت کردن درباره مسائل عاطفی کمی دشوار است، اما باید بدانید که در این راه تنها نیستید. به خودتان یادآوری کنید که مشاور برای کمک به شما حضور دارد و تا پایان این راه با شما خواهد بود.
درمان افسردگی در دوران بارداری چگونه صورت می‌گیرد؟
گزینه‌های درمانی مختلفی برای رسیدگی به افسردگی دوران بارداری وجود دارد. این گزینه‌ها شامل روان‌درمانی، دارو‌درمانی یا هر دو می‌شود. این طبیعی است که برای مصرف دارو در دوران بارداری کمی محتاط باشید. پزشک باید فواید و خطرات هر دارو را برای شما توضیح دهد تا بهترین تصمیم ممکن را بگیرید.
اگر قبل از بارداری برای درمان افسردگی یا سایر اختلالات روانی خود دارو مصرف می‌کردید، آن را با مشورت پزشک متوقف کنید. قطع مصرف دارو حتما باید با مشورت پزشک انجام بگیرد، چون این کار ممکن است برای کودک و شخص شما عوارضی داشته باشد. نگرانی اصلی این است که افسردگی‌تان بدتر شود. عدم درمان افسردگی در دوران بارداری باعث می‌شود که نتوانید به وزن ایده‌آل برسید و هنگام زایمان به مشکل بر بخورید.
اگر خیلی خسته باشید، ممکن است نتوانید در جلسات معاینه حضور یابید و این بدان معنا است که مراقبت از خود و کودک‌تان نیمه‌کاره باقی می‌ماند. مسئله‌ای که ممکن است در ادامه راه به بروز مشکلات متعددی منجر شود. به همین دلیل، باید هرچه سریع‌تر از یک متخصص کمک بگیرید.
افسردگی چه تاثیری بر کودک دارد؟
تحقیقات مناسبی درباره تاثیر افسردگی بر نوزادان انجام نشده است؛ چون تمییز دادن پیامدهای افسردگی از عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی در خانم‌ها در دوره بارداری بسیار دشوار است. عدم درمان به موقع افسردگی در دوران بارداری ممکن است باعث زایمان زودرس یا تولد یک نوزاد کم‌وزن شود. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد نوزادانی که از مادرهای افسرده متولد می‌شوند، بیش از سایر نوزادان تحریک‌پذیر بوده و گریه می‌کنند. پیامدهای ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی اندک هستند و بسته به دارو، دوز دارو، و مدت مصرف آن دارو متفاوت‌اند.
به طور کلی، عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی عبارتند از:
• زایمان زودرس
• فشار خون بالا در ریه نوزاد (فشار خون ریوی)
اگر در سه ماهه سوم داروهای ضد افسردگی بخورید، ممکن است زایمان زودرس را تجربه کنید. احتمال بروز این عارضه بسیار اندک است، اما ممکن است دچار مشکلات تنفسی، تحریک‌پذیری، کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) یا سوءتغذیه شوید.
برای سپری کردن یک بارداری سالم چه باید کرد؟
وقتی افسرده هستید، مقابله با تغییرات فیزیکی، هورمونی و احساسی در دوران بارداری سخت است. بهترین کار برای رسیدگی به این مسائل صحبت کردن با یک پزشک مشاور است تا یک برنامه درمانی مشخص به شما بدهد. سعی کنید به برنامه پزشک پایبند باشید تا هنگام زایمان دچار مشکل نشوید. همچنین توصیه می‌شود مراقبت از خودتان را فراموش نکنید.
مراقبت از خود را در صدر فهرست کارهای روزانه بگذارید. زیرا مراقبت از خود، یک بخش ضروری از برنامه مراقبت از کودک است. وقتی کودک به دنیا می‌آید، دیگر وقتی برای رسیدگی به خودتان نخواهید داشت. پس تا آن زمان به خودتان برسید؛ کتاب بخوانید، صبحانه را در تختخواب بخورید یا برای یک پیاده‌روی طولانی به خیابان بروید. همچنین از رسیدگی به روابط شخصی خود، به خصوص با همسرتان غافل نشوید. هرگز مسئولیت رسیدگی به افسردگی و سایر چالش‌های دوران بارداری را به تنهایی به دوش نکشید. اگر از یک برنامه درمانی جامع پیروی کنید، چه با مصرف دارو و چه از طریق روان‌درمانی، شانس بیشتری برای و موفقیت در زایمان خواهید داشت.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
اگر در چهار تا شش هفته نخست پس از زایمان دچار افسردگی شوید، می‌شود گفت که افسردگی پس از زایمان گرفته‌اید. نیمی از خانم‌های مبتلا به افسردگی پس از زایمان، در دوران بارداری نیز افسردگی دارند. غیر از فاکتور زمان، علائم و متد درمان این دو افسردگی با هم یکسان است. افسردگی پس از زایمان را با «اندوه بچه» اشتباه نگیرید. این عارضه معمولا ظرف مدت یک یا دو هفته برطرف می‌شود. افسردگی پس از زایمان مثل افسردگی قبل یا دوران بارداری، نتیجه ترکیبی از عوامل هورمونی، محیطی و ژنتیکی است. با این حال، افسردگی و اضطراب بارزترین علائم ممکن برای پیش‌بینی افسردگی پس از زایمان هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر قادر به انجام مسئولیت‎های روزانه خود نیستید، یا در فکر آسیب زدن به خود هستید، سریعا با پزشکتان تماس بگیرید و یک قرار ملاقات بگذارید. در این شرایط، حتما باید با یک روان‌درمانگر صحبت کنید.
منبع: babycenter 

نقش شوهر در پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان