هر فردی در دوره ای از زندگی به دلایل مختلفی مثل جلب توجه و احترام دیگران شروع به خودنمایی می کند و از داشته ها و چیزهایی که گاه علاقه به داشتنش دارد، سخن می گوید به طوری که می خواهد دیگران را متقاعد کند که فردی مثل او هم در زندگی وجود دارد و با این کار به دنبال کسب احترام و نظر اطرافیان خود است.
بسیاری از جوانان برای نشان دادن استعدادها و توانایی های خود دست به کارهای عجیب یا بزرگتر از سنشان می زنند که بتوانند مانند پدر و مادرهای خود بزرگ جلوه کنند.
پسران در نوجوانی همواره به دنبال رشد سیبل و ریش و دختران به دنبال بلندشدن مو و ناخن ها هستند تا اینگونه خود را همانند بزرگسالان به دیگران نشان دهند. این ماجرا از آنجا نشات می گیرد که هر فرد در هر بازه سنی تمایل به جلب نظر دیگران دارد و می خواهد به گونه ای متفاوت در ذهن ها جای گیرد اما گاهی اوقات این مسیر با پیچیدگی ها و شرایطی همراه می شود که فرد دیگر از مسیر اهداف خود منحرف شده و تنها در اندیشه تصورات اطرافیان زندگی می کند. این مسئله در موارد حاد نه تنها زندگی فرد بلکه خانواده او را هم تحت الشعاع قرار می دهد.
ورزش و پرورش اندام یا زیبایی و خودنمایی؟
حسین ابراهیمی مقدم روانشناس در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به اختلال شخصیت هیستریونیک یا اختلال شخصیت نمایشگری گفت: افراد درگیر با این اختلال دارای یکسری ویژگی های خاص هستند که به انجام کارهایی رو می آورند که نظر و توجه دیگران را به خود جلب کنند مانند چراغهای نئون سر در فروشگاهها که سعی در جلب توجه مردم دارند.
به گفته وی، هرچند این اختلال در خانم ها نسبت به آقایان بیشتر دیده می شود اما آقایان هم وجود دارد.
وی درباره نوع خودنمایی کردن در آقایان بیان کرد: استفاده از رفتارهای اغراق آمیز مثل نوع سلام توام با غلو و اقرار یا حتی حجم دادن به بدن که شاید در نگاه اول بعنوان یک رفتار ورزشکاری به نظر رسد درحالیکه واقعا به جای بحث ورزش با پرورش اندام، بحث زیبایی و خودنمایی مطرح است، از جمله رفتارهایی برای خودنمایی کردن به شمار می رود.
عقده هایی که زیر نقاب خودنمایی پنهان شده اند
تحقیقات نشان می دهد که مردان برای خودنمایی غذای بیشتری می‌خورند درحقیقت پرخوری مردان به طور چشمگیری در زمانی که آنها خود را در معرض دید عموم می‌بینند نسبت به حالت عادی افزایش پیدا می کند و دلیل این افزایش در میزان غذای مصرفی مردان، این احساس است که فکر می‌کنند در موقعیت‌های اجتماعی، پرخوری به آنها جلوه مردانه بیشتری می‌بخشد.
ابراهیمی مقدم با بیان اینکه گاهی از مواقع رفتارهای اغراق آمیز می تواند حالت رفتارهای پرخطر را به خود گیرد، اظهار داشت: این رفتارهای پرخطر، از طیف حداقل مثل مسابقات پرخوری شروع می شود و تا حداکثرهایی مثل رفتارهای بسیار پرهیجان و توام با ریسک بسیار بالا (مثل پرتاب کردن خود فقط با یک طناب از بالای پل یا مواردی از این دست) ادامه پیدا می کند.
وی افزود: این افراد عمدتا عقده ها و ناکامی هایی مثل حقارت، خودکم بینی و تعارض های شخصیتی فراوان دارند و با انجام این رفتارها سعی به جلب توجه دیگران می کنند، درواقع همین که احساس کنند عده ای رفتار آنها را نگاه می کنند و برایشان جالب توجه است روحیه می گیرند.
به گفته این روانشناس، تقویت روحیه و اعتماد به نفس این افراد، انگیزه ای می شود تا آنها در آینده مجددا رفتار این چنینی را داشته باشند.
زندگی صحنه نمایش وسایل لوکس نیست
علی باجلان متخصص روانشناسی و کارشناس خانواده در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان نیز درباره خودنمایی اظهار داشت: در خودنمایی که بخش از فخرفروشی است فرد با خرید وسایل و ابزاری لوکس خود و زندگیش را به معرض نمایش می گذارد درواقع این افراد به انجام کارهایی رو می آورند که برای خودشان هیچ سود و کاربردی ندارد اما در عوض نظر دیگران را به خوبی جلب می کند.
وی با بیان اینکه این گونه افراد با باور اشتباه خود قواعدی را برای زندگی تعیین می کنند و متاسفانه براساس آن هم پیش روند،ادامه داد: یکی از مظاهر خودنمایی، خرید گوشی های تلفن همراه است که فرد به داشتن برندی خاص اصرار می ورزد در حالیکه ممکن است امکانات آن برند در گوشی های دیگر نیز باشد و آنها اصلا از آن امکانات بهره ای نبرند.
به گفته باجلان افراد خودنما با خریدن برندی منحصر به فرد تنها می خواهند به دیگران ثابت کنند که آنها هم چنین خریدی را انجام داده اند.
خطر بیخ گوش اطرافیان افراد خودنما
ابراهیمی مقدم عنوان کرد: در خیلی از مواقع هم البته متوجه شدیم که این رفتارها با استفاده یا استعمال بعضی از داروهای محرک مثل شیشه و اکس بی ارتباط نبوده است، هرچند که در همه موارد نمی توان این موضوع را تعمیم داد و در عین حال مواردی هم وجود دارد که فرد سابقه هیچگونه مصرف یا سوء مصرف مواد را در زندگی نداشته است.
وی بیان کرد: با تمام این تفاسیر، فعالیتهایی از این دست اگر برای خود فرد خطرناک باشد نیاز به بررسی دقیق و اگر برای دیگران هم خطرآفرین باشد مستلزم بررسی های پیچیده تر، پیشرفته تر و فراگیر تر خواهد بود.
رفتارهای پرخطر را اشتباه نگیرید
این متخصص روانشناسی عنوان کرد: با توجه به اینکه این رفتارها را در طیف طبقه اختلال شخصیت درنظر می گیریم عمدتا چنین افرادی نسبت به درمان مقاوم هستند و به عبارت دیگر شاید اصلا مشکل خود را قبول نکنند، پس طبیعی است که برای برطرف کردن آن هم هیچگونه اقدام یا همکاری نخواهند داشت.
وی با بیان اینکه لازم است افراد خودنما را از کسانی که صرفا رفتار پرهیجان از خود نشان می دهند جدا کرد، گفت: افرادی که هیجان خواه بالا هستند خیلی نیازی به دیده شدن ندارند بعنوان مثال فرد سنگ نوردی را در نظر بگیرید که هیجان خواهی بالایی دارد ولی نمایشگر نیست و حتی در یک خلوت بدون اینکه کسی شاهد و ناظر وی باشد به رفتارهای پرهیجان مثل سنگ نوردی می پردازد درواقع برایش اهمیتی ندارد که دیگران ناظر کارهای وی هستند یا خیر.
این روانشناس افزود: ولی افراد نمایشگر افرادی هستند که درصورتی که مورد توجه قرار نگیرند احتمالا رفتارهای خودشان را تغییر خواهند داد.
خودنمایی نسل قدیم و جدید نمی شناسد
ابراهیمی مقدم در پاسخ به این سوال که را در نسلهای گذشته خودنمایی کردن کمتر بود، بیان کرد: از آنجا که هیچگونه یافته آماری نداریم که به ما نشان دهد در نسلهای گذشته خودنمایی کردن بیشتر از حال بوده برای همین به صراحت نمی توانیم بگوییم که این امر در نسل امروز بیشتر است اما این را می توان گفت که در نسلهای گذشته هیستریونیکی و نمایشگری به نوع زمان خود به چشم می خورد.
وی افزود: مثلا آرایش های خاص یا استفاده از لغات و کلمات منحصر به فرد که شاید در این زمان منسوخ شده باشد از جمله روش های خودنمایی در نسلهای قدیم بوده که امروزه روشهای جدید جایگزین آنها شده اند.
این متخصص روانشناسی گفت: علاوه بر کاهش شدید اعتماد به نفس، داشتن عقده ها، مشکلات و ناکامی ها برای بروز خودنمایی در برخی افراد، متاسفانه بحث هایی مثل بحران هویت که عمدتا در دوران نوجوانی و اوایل جوانی رخ نشان می دهند در بروز خودنمایی موثر هستند به گونه ای که اگر در ارتباط با کار یا حرفه و خانواده این بحرانها حل نشود احتمالا بروز این موارد را هم بیشتر نشان خواهد داد.
بنابراین با شناسایی عوامل آسیب زننده به آینده فرزندانمان می توانیم به راحتی آنها را از تبدیل شدن به شخصیتی خودنما دور نگه داریم، وقتی زندگی برای نمایش و عرضه به دیگران تعریف شود آن وقت است که دیگر جایی برای پیشرفت و رسیدن به اهداف متعالی نمی ماند و افراد تا انتهای عمر باید به دنبال علائق دیگران باشد تا خود و درواقع به جای آرام زیستن دغدغه فکرف ذهن و زندگی مردم و اطرافیان را دارد.
لینک مرتبط: آیا می توانیم با خود شیفته ها ازدواج کنیم؟
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟