افرادی که با معتادان سر و کار دارند، اغلب به این میاندیشند که از چه طریقی به آنها کمک کنند. تصمیمگیری در رابطه با کمک به این افراد به هیچ وجه آسان نیست. معتادان به لطف حمایت شما، شانس بیشتری برای غلبه بر اعتیاد خود خواهند داشت. در رابطه با اعتیاد، هر مورد منحصر به فرد است. اما چند دستورالعمل کلی برای کمک به این افراد وجود دارد که در این مطلب به آنها میپردازیم.
انتظار مشکلات مختلف را داشته باشید
دلایل بسیاری وجود دارد که کمک به شخص معتادی که نگرانش هستید، میتواند دشوار باشد.
• ممکن است معتاد قبول نداشته باشد که مشکل دارد.
• ممکن است معتاد تمایلی به تغییر وضعیتش نداشته باشد.
• ممکن است معتاد از عواقب اعتراف به مشکلش از جمله ترس از دست دادن شغل و رفتن به کمپهای ترکاعتیاد بهراسد.
• ممکن است معتاد خجالت بکشد و تمایلی به صحبت کردن درباره مشکلش نداشته باشد.
• ممکن است معتاد شرایط صحبت کردن درباره مسائل شخصیاش را نداشته باشد.
• ممکن است معتاد برای رهایی از یک مشکل دیگر به اعتیاد روی آورده باشد تا عذاب بیشتری نکشد.
هیچ راه سریع و آسانی برای کمک به یک معتاد وجود ندارد. غلبه بر بیماری اعتیاد به اراده و عزم فرد معتاد نیاز دارد. بنابراین اگر معتاد شخصا نخواهد تغییری در زندگیاش ایجاد کند، تلاش شما برای متقاعد کردن او بینتیجه خواهد بود. با این حال، شما میتوانید با رعایت نکات لازم به او کمک کنید که در درازمدت بر مشکلاتش غلبه کرده و بتواند از شر اعتیاد خلاص شود.
مرحله 1: ایجاد اعتماد
اگر فرد معتاد پیش از این اعتماد شما را به خودش خدشهدار کرده باشد، کار سختی خواهید داشت. با این حال، ایجاد اعتماد اولین قدم برای کمک به او در راستای تغییر است. اعتماد مسئلهای است که به آسانی تضعیف میشود، حتی اگر واقعا بخواهید به فرد معتاد کمک کنید.
از چه چیزهایی باید اجتناب کنید:
• غر زدن، انتقاد کردن و نطق کردن برای فرد معتاد
• داد و بیداد کردن و اغراق درباره شرایط فرد معتاد
• درگیر شدن خودتان با رفتارهای اعتیادآور، حتی در حد اعتدال (او تصور میکند شما فرد دورویی هستید)
توجه داشته باشید:
حتی اگر صرفا بخواهید به فرد معتاد کمک کنید، ممکن است او فکر کند میخواهید رفتارش را کنترل کنید. از این رو، ممکن است با شدت بیشتری به رفتار خود ادامه دهد. معتادان اعتیاد را راهی برای کنترل استرس خود میدانند. بنابراین، اگر رفتار شما استرسزا باشد، موجب میشود که رفتار معتاد با شدت بیشتری ادامه پیدا کند. اعتماد سازی یک فرآیند دوطرفه است و قرارداری نیست. اگر نتوانید بین خود و عزیزانتان اعتماد برقرار کنید، نمیتوانید به آنها کمکی بکنید. افراد معتاد به ندرت تغییر میکنند، مگر اینکه اعتیاد برایشان پیامدهایی داشته باشد. سعی نکنید بیش از حد از فرد معتاد مراقبت کنید، مگر در شرایطی که اعتیاد او به دیگران صدمه میزند (به عنوان مثال، نوشیدن الکل و رانندگی کردن).
مرحله 2: قبل از هر چیز کمک بگیرید
رابطه داشتن با کسی که معتاد است، اغلب پراسترس است. از این رو، پذیرش اینکه در یک شرایط استرسزا هستید، اولین قدم برای گام نهادن در مسیر کمک به فرد معتادی است که با او رابطه دارید.
مرحله 3: صادقانه ارتباط برقرار کنید
ممکن است احساس کنید که فرد باید از مشکلش باخبر شود تا دست به تغییر بزند. اما باید توجه داشته باشید که تصمیمگیری با خود اوست. اگر سعی کنید به شکلی صادقانه با او ارتباط برقرار کنید، بهتر میتوانید به او کمک کنید و احتمال بیشتری وجود دارد که او تصمیم به تغییر بگیرد.
مرحله 4: روند درمان
روند درمان با توجه به نوع درمان فرد معتاد، متفاوت خواهد بود. اگر قصد دارید درمان یک دوست معتاد را شروع کنید، توجه داشته باشید که ایجاد اعتماد نخستین قدم است. قبل از مراجعه به مشاور، مرحله 1 را مجددا مرور کنید. در بیان احساسات خود صادق باشید و راحت با مشاور صحبت کنید.
فرد معتاد را سرزنش نکنید، او را به باد انتقاد نگیرید و تحقیرش نکنید. اگر مدعی است که رفتار شما باعث اعتیاد او شده، تعجب نکنید. با ذهن باز به حرفهایش گوش کنید. اگر میخواهید او را به تغییر وادار کنید، باید خودتان هم تغییر کنید، حتی اگر شخصا معتاد نباشید. اگر او اراده شما را ببیند، خودش هم ترغیب میشود که تغییر کند.
اگر فرد معتاد میخواهد شخصا درمان را انجام دهد:
به حریم خصوصی او احترام بگذارید. به دوستان، افراد خانواده و آشنایان او نگویید که در حال درمان است. احترام به حریم خصوصی لازمه موفقیت در درمان است. اگر او دوست ندارد درباره روند درمانی خود حرف بزند، به او فشار وارد نکنید و مدام نپرسید چه اتفاقی افتاده است. روشهای زیادی برای به چالش کشیدن معتادان وجود دارد، اما توجه داشته باشید که تغییر یکشبه اتفاق نمیافتد.
عزیزِ معتادتان همیشه دروغ میگوید
معتادان به دلایل زیاد برای سرپوش گذاشتن بر رفتار خود دروغ میگویند، پس مسئله را شخصی نکنید. در این مطلب قصد داریم به دلایل رایج دروغ گفتن معتادان بپردازیم و راههای مقابله با آنها را بیان کنیم.
آنها برای اجتناب از رویارویی با مشکلات دروغ میگویند
افراد معتاد اغلب برای جلوگیری از رویارویی با مشکلات روزمره دروغ میگویند؛ دروغ گفتن برای آنها یک راهبرد ساده است که برای مقابله با استرسهای زندگی در پیش گرفته میشود. وقتی میخواهید به یک موضع مهم رسیدگی کنید، باید واقعبین باشید. از زبان شفاف برای منعکس کردن دیدگاه خود استفاده کنید، نه اینکه معتاد را سرزنش کنید یا او را به باد انتقاد بگیرید.
افرادی که اعتیاد دارند دوست ندارند به اجبار تغییر کنند
اکثر معتادان افراد خیرهسری هستند. آنها میدانند که رفتارشان به نفع کسی نیست، اما تصمیم گرفتهاند که این کار را ادامه دهند. در نهایت، معتادان تنها در شرایطی به دنبال تغییر میروند که بفهمند رفتارشان عواقبی دارد که دامن خود و اطرافیانشان را میگیرد. معتادان اغلب در مورد میزان اعتیاد خود دروغ میگویند، چون میخواهند از شدت فشاری که اطرافیان در این راستا به آنها وارد میسازند، کم کنند. سعی کنید اطلاعاتی به او بدهید که او را تحت تاثیر قرار دهد و متقاعدش سازد که برای ایجاد تغییر به فکر چاره باشد.
معتادان میخواهند از حالت منفی بودن فرار کنند
معتادان اغلب رفتار خود را به عنوان یک نوع الگوی بازدارنده در نظر میگیرند؛ در واقع، آنها فکر میکنندکه اعتیاد پس از مدتی به خودی خود ناپدید خواهد شد. آنها دوست ندارند که مدام درباره جوانب منفی رفتارشان مورد سرزنش قرار بگیرند یا حرف بشنوند، به خصوص اگر پای سرزنش در میان باشد. وقتی فرد معتاد احساس کند که اطرافیانش به طور مداوم او را به باد انتقاد میگیرند، برای جلوگیری از این مسئله و برای سرپوش گذاشتن بر رفتارش دروغ میگوید. در این شرایط، باید سعی کنید بر عوامل تغییر بیشتر تمرکز کنید. روشهایی که باعث بدتر شدن شرایط میشوند، قطعا موثر نخواهند بود.
حتما میدانید که عزیزِ معتادتان به چه دلیلی دروغ گرفتن را شروع کرده است؛ احتمالا به این خاطر که فهمیده است میدانید درگیر اعتیاد شده است. کاری که شما باید بکنید این است که اجازه دهید به دروغ گفتن ادامه دهد، به شرطی که متوجه این ترفند شما نشود.
این کار دو پیام مهم دارد:
• «تو دروغ گفتی و من نفهمیدم -بنابراین معتاد فکر میکند اگر باز هم دروغ بگوید، کسی متوجه نمیشود.»
• «تو دروغ گفتی و من فهمیدم – اما تظاهر کردم که حرفت را باور دارم. بنابراین معتاد فکر میکند اگر به دروغ گفتن ادامه دهد، کماکان باورش خواهید کرد.»
در این مورد، باید از بحث کردن مستقیم اجتناب کنید یا به سادگی بگویید که برداشتتان از دروغ او چه بوده است.
زندگی بدون اعتیاد مثل یک حباب توخالی به نظر میرسد
زندگی یک معتاد حول محور اعتیادش میچرخد. با اینکه ممکن است قصد داشته باشند «یک روز» ترک کنند؛ اما برای «امروز» برنامه مشخصی ندارند و فکر میکنند زندگی بدون اعتیاد چیز وحشتناکی باشد. اگر درک نکنید که این پوچی چه نقشی در بازگشت اعتیاد دارد، نمیتوانید تاثیر مثبتی بر فرد معتاد بگذارید. سعی کنید به شکلی مثبت به او بگویید که متوجه اعتیادش شدهاید و قصد دارید برای ترک به او کمک کنید.
معتادان احساس شرم میکنند
اعتیاد اغلب باعث میشود که اطرافیان طور دیگری با فرد معتاد رفتار کنند؛ رفتاری که معمولا باعث خجالت و شرمندگی او میشود. از این رو، هر بار که به اعتیاد اشاره کنید، معتاد برای رهایی از احساس شرمندگی دروغ میگوید. کنار آمدن با دروغ گفتن فرد معتاد باعث میشود که او از دروغ به عنوان راهی برای فرار استفاده کند. امری که به هیچ وجه به تسکین درد درونی او کمک نخواهد کرد.
منبع: verywell
چطور به دوست معتادتان کمک کنید
مهرناز زاوه
در رابطه با اعتیاد، هر مورد منحصر به فرد است. اما چند دستورالعمل کلی برای کمک به این افراد وجود دارد که در این مطلب به آنها میپردازیم.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟