جراحی بای‌پس معده به روش Rox-en-Y یکی از رایج‌ترین عمل‌های جراحی برای کاهش وزن است که حدود 80 درصد از عمل‌های جراحی زیبایی در آمریکا را شامل می‌شود. جراحی بای‌پس معده شامل دو بخش است:
بخش اول: ساخت یک کیسه کوچک در معده
جراح، معده را به دو بخش تقسیم می‌کند؛ یک بخش بزرگ و یک بخش کوچک‌تر. سپس بخش کوچک معده دوخته می‌شود تا ظاهری شبیه یک کیسه پیدا کند. بخش کیسه‌مانند تنها می‌تواند حجم کمی از غذا را در خود جای دهد. در نتیجه، فرد زودتر سیر می‌شود و غذای کمتری می‌خورد. این روش با نام «محدودکننده» هم شناخته می‌شود، چون در واقع حجم غذای وارد شده به معده را محدود می‌کند.
بخش دوم: بای‌پس
جراح، بخش کوچک معده را از قسمت بزرگ‌تر و دئودنوم (اثنی عشر) جدا می‌کند و آن را به ژژنوم متصل می‌نماید. به این روش اصطلاحا Rox-en-Y گفته می‌شود. پس از انجام روش Rox-en-Y، غذا بدون گذر از اثنی عشر مستقیما از معده به روده می‌رود که باعث می‌شود جذب کالری و مواد مغذی محدود شده و فرد موفق به کاهش وزن شود. بخش اول و بخش دوم طی یک جراحی انجام می‌شوند که آن را جراحی بای‌پس‌معده به روش Rox-en-Y می‌نامند.
این عمل اغلب به صورت لاپاروسکوپی انجام می‌شود. در صورتی‌که انجام لاپاراسکوپی امکان‌پذیر نباشد، از روش لاپاراتومی (برش در ناحیه شکمی) استفاده می‌شود.
دوره نقاهت و عوارض بالقوه
بیماران 2 تا 3 روز پس از جراحی بای‌پس معده از بیمارستان مرخص می‌شوند و می‌توانند فعالیت‌های معمول خود را پس از 2 یا 3 هفته از سر بگیرند. حدود 10 درصد از بیماران عوارض زیر را تجربه خواهند کرد:
- عفونت زخم
- مشکلات گوارشی
- زخم معده
- خونریزی
نزدیک به 1 تا 5 درصد از بیماران نیز عوارض جدی و خطرناکی را تجربه می‌کنند که شامل موارد زیر است:
- لخته شدن خون (آمبولی ریه)
- سکته قلبی
- سوراخ شدن محل اتصال روده در جراحی
- عفونت و خونریزی‌های جدی
خطر بروز عوارض در مراکزی که این جراحی را انجام می‌دهند بسیار کم و خطر مرگ بسیار اندک است. (حدود 0.2 تا 0.5 درصد یا کمتر از یک نفر از هر 200 نفر).
پس از جراحی بای‌پس معده، احتمال بروز مشکلات سلامتی نیز وجود دارد. مثلا عدم جذب کافی آهن و کلسیم که می‌تواند باعث ایجاد کم‌خونی یا پوکی استخوان در بیمار شود؛ اما می‌توان با انجام آزمایش خون و مصرف مکمل‌های غذایی این احتمال را کاهش داد.
از جراحی بای‌پس معده چه انتظاراتی می‌توان داشت؟
میزان کاهش وزن پس از جراحی اغلب نتایج شگفت‌انگیزی دارد. به طور میانگین، 60 درصد از وزن بیماران پس از جراحی کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، اگر وزن یک فرد 158 کیلوگرم باشد، حدود 90 کیلوگرم اضافه وزن دارد. این فرد با انجام جراحی 58 کیلوگرم کاهش وزن پیدا خواهد کرد.
بسیاری از مشکلاتی که با اضافه وزن ایجاد می‌شوند، با انجام این جراحی از بین می‌روند. شایع‌ترین این مشکلات دیابت، فشار خون بالا، آسم و خفگی در خواب هستند.
از دست دادن وزن با تغییر رژیم غذایی روزانه به صورت وعده‌های کوچک در طول روز و ورزش منظم به زمان بیشتری نیاز دارد.
سایر روش‌های جراحی برای کاهش وزن
اگر می‌خواهید جراحی کاهش وزن انجام دهید، باید بدانید که بای‌پس تنها گزینه پیش رویتان نیست. گزینه‌های دیگر شامل موارد زیر هستند:
حلقه‌گذاری قابل تنظیم معده دومین جراحی رایج برای کاهش وزن است. در این روش، جراح یک حلقه سیلیکونی را در قسمت فوقانی معده قرار می‌دهد. جراح می‌تواند میزان تنگی حلقه را تنظیم کند. میزان تنگی حلقه باید متعادل باشد. تنگی بیش از حد عوارضی به دنبال خواهد داشت. حلقه‌گذاری باعث کاهش مواد مغذی دریافتی توسط بدن نمی‌شود و برگشت‌پذیر است.
اسلیو معده روشی است که در آن بیش از نصف معده با روش لاپاراسکوپی برداشته می‌شود.
روش ترکیبی بای‌پس و حلقه‌گذاری که ترکیبی از هر دو روش است، به دلیل کاهش وزن کم و عوارض زیاد به ندرت انجام می‌شود.
تغییر مسیر مجرای صفراوی-لوزالمعده‌ای شبیه به روش بای‌پس معده Rox-en-Y است، با این تفاوت که در این روش جراح معده را به بخشی از روده کوچک متصل می‌سازد. اما از آنجایی که بخش عمده روده کوچک برداشته می‌شود، کالری کمتری جذب بدن می‌شود. این جراحی یک جراحی دشوار است و معمولا باعث بروز مشکلات تغذیه در بیماران می‌شود. از این رو به ندرت انجام شده و تنها شامل 5٪ از کل عمل‌های جراحی کاهش وزن در ایالات متحده است.
ایمپلنت الکتریکی یک روش دیگر است. سیستم‌های قابل شارژ وظیفه ارائه پالس‌های الکتریکی به عصب بین معده و مغز، موسوم به عصب واگ را بر عهده دارند. در واقع، این عصب زمانی که معده پر می‌شود به مغز اطلاع می دهد. این دستگاه در شکم کار گذاشته می‌شود و دارای یک کنترل از راه دور است که می‌توان آن را از بیرون تنظیم کرد.
جراحی سوئیچ اثنی عشر توسط لاپاراسکوپی و اغلب در طی ۲ مرحله انجام می‌گیرد. در مرحله اول، عمل اسلیو معده به روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود و بعد از ۱۲ تا ۱۸ ماه که کاهش وزن متوقف شد، مرحله دوم از طریق بای‌پس انجام می‌گیرد. این جراحی از نوع سوء‌جذب است و کاهش وزن ماندگاری را به همراه دارد، اما ریسک سوء‌تغذیه و کمبود ویتامین را هم به دنبال دارد. از این رو، فرد تحت نظارت شدید تیم پزشکی قرار می‌گیرد.
آیا جراحی کاهش وزن برای شما مناسب است؟
اگر از شرایط زیر برخوردار باشید، کاندید مناسبی برای انجام عمل جراحی کاهش وزن هستید:
- یک فرد بالغ چاق هستید که از یک بیماری مرتبط با چاقی هم رنج می‌برید؛ مانند دیابت نوع 2.
- از خطرات و منافع این روش آگاهی کامل دارید.
- می‌دانید که بعد از عمل جراحی چگونه غذا بخورید.
- اطلاع دارید که باید شیوه زندگی خود را بعد از عمل جراحی تغییر دهید تا بتوانید کاهش وزنتان را ادامه دهید.
جراحی کاهش وزن معمولا برای نوجوانان مناسب نیست، مگر اینکه چاقی شدید داشته باشند و شاخص توده بدنی‌شان حداقل ۳۵ باشد، یا یک بیماری مرتبط با اضافه وزن مثل دیابت نوع 2 داشته باشند. با این حال، اگر به انجام جراحی کاهش وزن فکر می‌کنید، بهتر است حتما با پزشک جراح خود در مورد اینکه آیا این نوع جراحی می‌تواند به شما کمک کند یا نه مشورت کنید.
مزایای عمل جراحی کاهش وزن
بسیاری از افراد پس از عمل جراحی کاهش وزن به مدت ۱۸ تا ۲۴ ماه وزن‌شان را از دست می‌دهند. پس از آن شروع به افزایش وزن مجدد می‌کنند و مقداری از وزن از دست رفته خود را باز می‌یابند. اما تعداد کمی از افراد هستند که کل وزن خود را بازیابند.
اگر هر گونه بیماری مرتبط با چاقی دارید، معمولا پس از جراحی کاهش وزن شرایط بیماری‌تان بهتر می‌شود. برخی از بیماری‌ها، مانند دیابت، به سرعت بهبود می‌یابند. اما بهبود برخی دیگر از بیماری‌ها، از جمله فشار خون بالا، ممکن است کمی طول بکشد.
چگونه خود را برای جراحی کاهش وزن آماده کنیم؟
آیا به انجام جراحی کاهش وزن فکر می‌کنید؟ ممکن است سوالات زیر را در ذهن‌تان داشته باشید:
چقدر وزن از دست می‌دهم؟
توجه داشته باشید که جراحی کاهش وزن برای افرادی است که چاق هستند (افرادی که شاخص توده بدنی 30 یا بالاتر دارند). مقدار وزنی که در یک سال نخست بعد از عمل از دست می‌‌دهید، به نوع عمل جراحی شما بستگی دارد. مثلا ممکن است بین 50 یا 70 درصد از وزن بدن‌تان را ظرف مدت 2 سال کاهش دهید.
چطور می‌توانم یک جراح خوب پیدا کنم؟
اگر می‌خواهید یک جراح خوب پیدا کنید، سوالات زیر را بپرسید:
- آیا جراح شما عضوانجمن جراحان کشورتان است؟
- آیا عضو انجمن جراحی متابولیک و چاقی است؟
- درصد موفقیت عمل چقدر است؟
- در سال چند عمل جراحی انجام می‌دهد؟
- عوارض جراحی چیست و شایع‌ترین عوارض کدام‌ها هستند؟
برای عمل به مرکز یا بیمارستانی مراجعه کنید که سمینارهای آموزشی بگذارند یا از شما در قالب گروه‌های پشتیبان حمایت کنند.
قبل از عمل جراحی چه انتظاراتی وجود دارد؟
ممکن است پزشک از شما بخواهد قبل از عمل کمی وزن کم کنید تا میزان تعهد شما را به تغییر ارزیابی کند. برخی از جراحان از بیماران خود می‌خواهند قبل از عمل 15 تا 30 پوند وزن کم کنند.
اگر سیگار می‌کشید، باید ترک کنید تا دچار مشکلات سلامتی نشوید.
همچنین باید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا برنامه غذایی‌تان مشخص شود. اگر عادات غذایی خود را قبل از عمل بهبود بخشید، مثلا کمتر غذا بخورید، آرام‌تر غذا بخورید و غذای‌تان را بیشتر بجوید، به نتایج بهتری دست خواهید یافت.
حتی ممکن است در این فرآیند به یک ارزیابی روانی نیاز پیدا کنید.
منبع: webmd