رژیم غذایی نقش مهمی در مدیریت و کنترل بیماری روزاسه ایفا می‌کند. در اینجا به راه‌کارهای دکتر رابین چاتکان برای مراقبت از پوست و نکات مهم غذایی در صورت ابتلا به بیماری روزاسه و مرتبط با آن می‌پردازیم.
تعدادی از عوامل مربوط به سبک زندگی و زیست‌محیطی می‌توانند سبب بروز یا شیوع بیماری روزاسه شوند از جمله رژیم غذایی. اگرچه روزاسه بر پوستتان اثر می‌گذارد، اما آنچه می‌خورید نقش مهمی در کنترل علائم این بیماری ایفا خواهد کرد.
دکتر چاتکان، که متخصص بیماری‌های گوارشی است در این باره می‌گوید: «ارتباط بین روده و پوست واقعا حیرت‌انگیز است و بیماری پوستی روزاسه یکی از بهترین نمونه‌ها از ارتباط متقابل این دو محسوب میشود.»
اگرچه عواملی که سبب بروز و شیوع روزاسه میشود در افراد مختلف با هم تفاوت دارد، اما در سؤال و جواب‌های زیر دکتر چاتکان سعی کرده تا ارتباط بین رژیم غذایی و بیماری روزاسه را بیشتر روشن کند. از طرفی او نکاتی درباره رژیم غذایی روزاسه پیشنهاد می‌دهد که باعث میشود بتوانید همواره علائم آن را کنترل کنید.
سؤال: ایده نهفته در پسِ خوردن غذای مناسب برای مقابله با روزاسه چیست؟
روده شما مجرایی توخالی است که طولی اندازه طول بدن دارد، در واقع از دهان شروع شده و به مقعد ختم میشود، بنابراین باید گفت که دستگاه گوارش درون پوست شما در جریان است و این دو ارتباط نزدیکی با هم دارند.
عدم تعادل باکتریایی در روده، خود را روی پوست نشان داده و منجر به بدتر شدن وضعیت بیماری‌هایی مانند روزاسه خواهد شد. برای آن دسته از افرادی که دچار تورم یا برهم‌خوردن وضعیت دستگاه گوارشی می‌شوند و از روزاسه هم رنج می‌برند، ارتباط آشکاری بین رشد بیش از اندازه باکتریایی و این بیماری وجود دارد. برخی غذاهای خاص، مصرف مکرر آنتی‌بیوتیک‌ها، استروئیدها و داروهای ضدترش‌کردن معده، همه و همه جزو عواملی محسوب می‌شوند که باعث برهم‌خوردن تعادل حساس باکتری در روده شده و منجر به بیش‌رشدِ باکتری مضر و کمبود باکتری مفید در روده خواهند شد. دکتر چاتکان در ادامه توضیحاتش می‌گوید که شناسایی علت بر هم خوردن تعادل باکتریایی یکی از راه‌های مهم برای بهبود علائم روزاسه محسوب میشود.
سؤال: آیا تحقیقات اخیر در این زمینه توانسته ارتباطی بین روده و روزاسه بیابد؟
در یک آزمایش کنترل‌شده که در سال ۲۰۰۸ توسط محققانی در جنوای ایتالیا صورت گرفت، ۱۲۰ بیمار مبتلا به روزاسه و ۶۰ فردی که هیچ نوع بیماری‌ای نداشتند در کلینیک پوست‌شناسی مورد آزمایش قرار گرفتند. محققان دریافتند که میزان بیش‌رشدِ باکتریایی روده در درصد چشمگیری از بیماران مبتلا به روزاسه، بسیار کم بود. میزان شیوع بیش‌رشدِ باکتریایی در بین بیمارانی که روزاسه داشتند نسبت به گروه تحت کنترل و جمعیت عمومی هم بیشتر گزارش شد.
محققان، بیمارانی را که دچار عدم تعادل باکتریایی بودند با آنتی‌بیوتیک درمان کردند. آنها دریافتند که با از بین بردن بیش‌رشدِ باکتری مضر، حدود ۷۰ درصد از بیمارانی که روزاسه داشتند به طور کامل از آن پاکسازی شدند و بیش از ۲۰ درصد هم بهبود چشمگیری را شاهد بودند. علاوه بر این، کمی دیرتر به بیمارانی که روزاسه داشتند و به آنها دارونما داده بودند و هیچ بهبودی در علائم روزاسه‌شان مشاهده نشده بود، آنتی‌بیوتیک داده شد و بعد از قطع مصرف این دارو، علائم‌شان به طور چشمگیری بهبود پیدا کرد.
سؤال: برخی از عوامل محرک غذایی شایع که می‌تواند منجر به بروز روزاسه شود چیست؟
برخی افراد در گذر زمان متوجه می شوند که خوردن لبنیات باعث تحریک علائم‌شان میشود. برخی دیگر می‌گویند که خوردن سویا یا شیرین‌کننده‌های صنعتی می‌تواند آن را تحریک کند. در این میان کافئین هم بی‌تاثیر نبوده است.
توصیه دکتر چاتکان این است: «بهتر است از خوردن چیزهایی که باعث کشته شدن باکتری‌های مفید می‌شوند خودداری کنید؛ مانند داروهای ضد ریفلاکس معده، چرا که اگر فعالیت اسید معده را مختل کنید، با مقوله بیش‌رشدِ باکتری در دستگاه گوارش‌تان روبه‌رو خواهید شد. از طرفی باید از خوردن غذاهای نشاسته‌دار و شکردار هم که محرک بیش‌رشد باکتری مضر هستند خودداری کنید.»
سؤال: برای کنترل آن چه غذاهایی بخوریم؟
سبزیجات برگ‌دار و سایر غذاهایی که فیبر بالایی دارند مانند عدس، مارچوبه و کلم، می‌توانند فضایی در روده ایجاد کنند که بستری برای رشد باکتری مفید باشد. داریم درباره قطع مصرف کیک و بستنی و ایجاد تغییراتی اشاره می‌کنیم که مزایای دیگری برای سلامت به همراه دارند. از طرفی پروبیوتیک‌هایی هم هستند که بسیار مفیدند، اما داستان بیشتر درباره رژیم غذایی و خوردن نوعی غذاست که باعث تحریک رشد باکتری مفید و عدم تحریک رشد باکتری مضر میشود.
سؤال: آیا رژیم غذایی خاصی برای روزاسه وجود دارد؟
اگرچه رژیم غذایی دقیق و مشخصی برای بیماری پوستی روزاسه وجود ندارد، اما دکتر چاتکان به این مسئله اشاره می‌کند که دو رژیم غذایی وجود دارد که طی آن میزان مصرف نشاسته و سایر غذاهایی که منجر به بیش‌رشد باکتری‌های مضر در روده می‌شوند کاهش می‌یابد. او می‌گوید: «من آنچه درباره اطلاعات پزشکی مربوط به رژیم غذایی ضدالتهابی برای پوست وجود داشت بررسی کردم. این رژیم غذایی شکر تصفیه‌شده، کربوهیدرات پیچیده و میزان بالایی از چربی اشباع‌شده ندارد. در واقع این رژیم حاوی غذاهای سرشار از مواد مغذی مانند میوه‌های بسیار رنگی و سبزیجات است. از طرفی منبع غذایی خوبی برای اسیدهای چرب امگا۳ محسوب شده و حاوی ماهی سالمون و بذر کتان است.»
رژیم غذایی دیگری که باعث افزایش تعادل باکتری در روده میشود رژیم پالئو است. این رژیم، رژیمی با کربوهیدرات پایین بوده که در آن مردان به مانند انسان‌های غارنشین و یا زنان پیش از پیدایش آتش غذا می‌خورند. در واقع طی این رژیم شما مصرف قند و غلات فرآوری‌شده را کم یا قطع کرده و میزان نامحدودی از پروتئین حیوانی، میوه‌ها و سبزیجات، آجیل و دانه میوه‌ها را مصرف خواهید کرد. از طرفی باید از خوردن بادام‌زمینی و سایر حبوبات و نیز لبنیات پرهیز کنید. دکتر چاتکان معتقد است که این رژیم خصوصا در بین ورزشکاران هوادارن بسیاری دارد. او می‌افزاید: «بسیاری از بیماران من دیدگاه گوارشی خوبی نسبت به این رژیم دارند و وضعیت پوستی‌شان هم خیلی سریع بهبود پیدا کرده و از این بیماری پاکسازی شد.»
سؤال: چرا گفته میشود که مایعات داغ باعث بدتر شدن علائم این بیماری می‌شوند؟
رگ‌های خونی صورت افراد مبتلا به بیماری روزاسه به سادگی منبسط میشود. این وضعیت باعث افزایش رگ‌های خونی در نزدیکی سطح پوست شده و در نتیجه پوست را قرمز و برافروخته نشان می‌دهد. دمای بالا سبب بروز روزاسه نخواهند شد، اما با منبسط کردن رگ‌های خونی و افزایش جریان خون می‌تواند منجر به تشدید این بیماری شود و در نهایت پوستتان قرمز به نظر می‌رسد.
سؤال: چرا مرکبات و غذاهای تند باعث بدتر شدن علائم روزاسه می‌شوند؟
مرکبات باعث ترشح چیزی به نام هیستامین می‌شوند که می‌تواند وضعیت روزاسه را بدتر کند. غذاهای تند هم با منبسط کردن رگ‌های خونی کوچک زیر پوست باعث بدتر شدن روزاسه‌تان خواهد شد. با این حال، نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که عوامل محرک روزاسه برای هر کس با دیگری تفاوت دارد و اگر غذاهای تند یا مرکبات باعث بدتر شدن بیماری شما نشود، بنابراین نیازی به پرهیز یا قطع مصرف آنها نیست.
سؤال: بعد از ایجاد تغییرات رژیمی، ظرف چه مدت می‌توانم شاهد بهبود علائم روزاسه باشم؟
دکتر چاتکان در این باره می‌گوید: «چیزی که به بیمارانم می‌گویم این است که آنها یک شبه دچار این بیماری نشده‌اند، بلکه در طول زندگی این بیماری در آنها رخ داده است. بایست در باکتری روده نسبت به گونه‌های مفیدتر آن تغییراتی ایجاد کرده و میزانِ باکتری‌های نه چندان مفید را کاهش داد. شما نمی‌توانید یک شبه روزاسه را درمان کنید، اما طی یک دوره چند هفته‌ای، می‌توانید شاهد تغییرات عمده‌ای باشید.
توصیه من این است که کار را با یک برنامه ۱۰ روزه یا دو هفته‌ای آغاز کنید که طی آن بتوانید برخی عوامل محرک احتمالی را از رژیم غذایی‌تان حذف کرده و ببینید آیا اوضاع بهتر خواهد شد یا نه. در موارد مشابه، ممکن است ظرف ۱۰ روز متوجه شوید که بیماری بهبود پیدا کرده است، اما این مسئله چندان معمول نیست. بعد از گذراندن شش هفته بی‌هیچ تفاوتی، شاید رژیم غذایی نقش چندان مهمی ایفا نکرده باشد، اما می‌توان به این روال تا شش ماه ادامه داد تا شاهد تغییراتی بود.
سؤال: تکلیف غذاهایی که به آن ویار داریم و حالا از برنامه غذایی حذف شده‌اند چیست؟
اگر همه چیز بعد از ایجاد تغییرات سالم رژیمی به خوبی پیش برود و دریابید که واقعا انگار یک چیزی کم است، می‌توانید مجددا آن غذا را به رژیم‌تان اضافه کنید تا ببینید واکنش بدن‌تان چگونه است.
منبع: everydayhealth
چهره آشکار و پنهان روزاسه