اجزای شیشه‌شیر
شیشهشیرها معمولا از چهار عضو اصلی تشکیل می‌شوند: بطری که مایع را درون خود نگه میدارد. سری شیشه‌شیر که نوزاد مایع را از آن می‌مکد. سرپیچ که بخشی ضروری و شبیه یک حلقه است و درپوش. سری شیشه‌شیر بین سرپیچ و بطری قرار می‌گیرد و سرپیچ با چرخیدن روی بطری سفت می‌شود تا سری شیشه‌شیر در جای خودش قرار گیرد. درپوش که در اکثر شیشهشیرها یافت می‌شود، هنگام استفاده نشدن، از ورود گردوخاک و سایر عوامل بیرونی به درون شیشه‌شیر جلوگیری می‌کند.
انواع بطری شیشه‌شیر
در این قسمت روی جنس انواع بطری‌های شیشه‌شیر تمرکز شده است. بطری‌ها مایع را قبل از ورود به سری و دهان نوزاد نگه می‌دارند و معمولا از جنس‌های متفاوتی مانند پلاستیک، شیشه و استیل ساخته می‌شوند. ساده به نظر می‌رسد؛ اما در ادامه به معرفی هر کدام از انواع بطری‌ها و مزایا و معایب آن‌ها می‌پردازیم.
بطری‌های پلاستیکی
متداول‌ترین ماده‌ی استفاده‌شده در بطری‌های شیشه‌شیر پلاستیک است. پلاستیک ارزان و سبک است و به‌سادگی به مدل‌های مختلف شکل می‌گیرد. شیشه‌شیرهایی که بطری‌های پلاستیکی دارند، با افتادن نمی‌شکنند و همچنین رطوبت هوا را به بدنه‌ی خود نمی‌گیرند. شاید پدر و مادرهای باتجربه به شما راجع‌به استفاده از بطری‌های پلاستیکی هشدار دهند که شامل ماده‌ی مضر BPA هستند؛ اما از سال ۲۰۱۲ میلادی، سازمان جهانی غذا و دارو تنها استفاده از پلاستیک‌های بدون BPA را در ساخت شیشهشیرها مجاز اعلام کرد. اگر از شیشه‌شیرهای قدیمی استفاده می‌کنید یا دقیقا نوع پلاستیک بطری شیشه‌شیر مشخص نیست، میتوانید به کمک نشان بازیافت ته بطری از ایمن‌بودن پلاستیک آن مطمئن شوید.
معایب:
- بوگرفتن
- خراشیده‌شدن
- فرسوده‌شدن با گذشت زمان
- از هم پاشیدن ترکیب پلاستیک در دماهای بالا
مزایا:
- وزن سبک
- قیمت ارزان
- کاهش احتمال شکستگی
بطری‌های شیشه‌ای
بطری‌های شیشه‌ای دارای یک سطح صاف هستند. به این معنی که پاک‌کردن شیر یا چربی از روی سطح آن‌ها کار بسیار آسانی است. اگر تا حالا بیش از ۱۰ دقیقه را صرف تمیزکردن بطرهای پلاستیکی می‌کردید، با انتخاب یک بطری شیشه‌ای لطف بزرگی در حق خود خواهید کرد. شیشه ماده‌ای طبیعی و ساخته‌شده از شن و ماسه (سیلیس)، خاکستر سودا و سنگ آهک است.
معایب:
- قیمت گران‌تر نسبت به بطری‌های پلاستیکی
- وزن سنگین‌تر نسبت به بطری‌های پلاستیکی
- پذیرفته‌نشدن توسط برخی مهدکودک‌ها
- جذب رطوبت محیط هنگام استفاده از مایعات سرد
مزایا:
- عمر طولانی
- قابل‌بازیافت
- بدون مواد شیمیایی مضر
- شست‌وشوی فوق‌العاده آسان
بطری‌های استیل
استیل در بین سه ماده‌ی سازنده‌ی بطری‌های شیشه‌شیر، کمترین میزان استفاده را دارد. اگر یک فلاسک با سری شیشه‌شیر را تصور کنید، متوجه می‌شوید که باید چه انتظاری از یک شیشه‌شیر با بطری استیل داشته باشید. استیل ضدزنگ دارای خاصیت عایق شگفت‌انگیزی است که می‌تواند شیر گرم یا سرد را برای مدت‌زمان طولانی‌تری نسبت به شیشه‌شیرهای پلاستیکی و شیشه‌ای نگه دارد. همچنین این بطری‌ها نسبت به شکستن و خراشیدگی مقاوم هستند و شست‌وشوی آن‌ها هم بسیار آسان است. باوجود این ساخت و شکل‌دهی بطری‌های استیل کار بسیار دشوار و هزینه‌بری است. همچنین محتویات این نوع بطری‌ها و میزان شیر باقیمانده در آن‌ها هم مشخص نیست.
معایب:
- قیمت گران
- شفاف نیستند و نمی‌توان مقدار شیر باقیمانده در بطری را دید
- جذب رطوبت محیط هنگام استفاده از مایعات سرد (البته نه به‌اندازه بطری‌های شیشه‌ای)
مزایا:
- شست‌وشوی آسان
- اغلب شکسته نمی‌شوند
- به‌سختی خراشیده می‌شوند
شیشه‌شیرهای دارای دسته
نوزادان تازه متولدشده از اینکه شما شیشه‌شیر را به هنگام تغذیه نگه‌دارید، خوشحال می‌شوند؛ اما بعد از بزرگ‌شدنشان که خیلی سریع هم اتفاق می‌افتد، دوست دارند خودشان شیشه‌شیر را در دست بگیرند. اگر نوزاد شما هم از گرفتن شیشه‌شیر در دست لذت می‌برد، باید شیشه‌شیری را انتخاب کنید که دارای دسته و اصطلاحا دسته‌دار باشد. شیشهشیرها معمولا بدنه‌ای گرد دارند و بدون داشتن دسته به‌راحتی نمی‌توان آن‌ها را نگه داشت. همچنین شیشه‌شیرهای دسته‌دار بسته به میزان گنجایش و حجم داخلی‌شان هم به‌عنوان شیشه‌شیر و هم به‌عنوان لیوان‌های آموزشی شناخته می‌شوند.
خط درجه‌بندی گنجایش شیشه‌شیر
بدون شک شما می‌خواهید با اندازه‌گیری میزان شیر هنگام تغذیه از حجم هر وعده‌ی غذایی نوزاد خود مطلع شوید. بطری‌های شیشه‌شیر با خط درجه‌بندی، این کار را بسیار آسان‌تر خواهند کرد. با استفاده از این خط میتوانید به‌سرعت و با دقت میزان شیر را اندازه‌گیری کرده و آن را کنترل کنید. خط درجه‌بندی در شیشه‌شیرهای شفاف مانند شیشه‌شیرهای پلاستیکی و شیشه‌ای یافت می‌شود. معمولا این خطوط حجم شیر را برحسب میلی‌لیتر و اونس نشان می‌دهند.
سری شیشه‌شیر
سری بخش مهمی از شیشه‌شیر است. وقتی نوزاد آن را می‌مکد، مایع درون بطری از سری رد شده و به دهان او وارد می‌شود. مانند پستانک سری شیشه‌شیر هم می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. سری شیشهشیرها ممکن است از دو جنس متفاوت ساخته شده باشند. اغلب سری شیشهشیرها از جنس سیلیکون هستند و تعداد کمتری از جنس لاتکس ساخته می‌شوند.
سری لاتکس
لاتکس پلاستیکی نرم و انعطاف‌پذیر است که به سینه‌ی طبیعی مادر شباهت دارد. بعضی نوزادان به همین دلیل این نوع سری را به سری‌هایی از جنس سیلیکون ترجیح می‌دهند. سری‌های لاتکس به‌راحتی با رنگ قهوه‌ای-طلایی مات خود از سری‌های سیلیکون شناخته می‌شوند. با گذشت زمان سری‌های لاتکس دچار ترک شده و از نوک سری شیر به بیرون نشت می‌کند. مشکل دیگر لاتکس حساسیت داشتن بعضی نوزادان به لاتکس است. اگر نمی‌دانید نوزاد شما به لاتکس حساسیت دارد یا نه بهتر است پیشاپیش از این نوع سری شیشه‌شیر اجتناب کنید.
سری سیلیکون
سیلیکون ماده‌ای نرم و شفاف است. با اینکه سیلیکون محکم‌تر از لاتکس است، واکنش‌های آلرژیک کمتری به دنبال خواهد داشت. طول‌عمر سری‌های سیلیکون نسبت به سری‌های لاتکس، سه تا چهار برابر بیشتر است. اگر نوزاد با سری‌های شیشه‌شیر به هنگام تغذیه خشن برخورد می‌کند و گاز می‌گیرد، سری‌های سیلیکونی می‌توانند انتخابی ایده‌آل باشند.
سری گرد
دو شکل متفاوت برای سری شیشهشیرها وجود دارد، سری گرد و سری معمولی. سری گرد به سری استاندارد هم معروف است و اکثر سری‌های شیشه‌شیر از این نوع هستند. این نوع سری‌ها به سینه‌ی مادر شباهت بیشتری دارند؛ اما به‌دلیل انعطاف‌نداشتن کافی با رشد نوزاد، سبب بروز ناهنجاری در دهان و دندان او می‌شوند.
سری ارتودنسی
این نوع سری دارای شکل نامتقارن است و نوک آن زاویه‌دار به نظر می‌رسد. سری‌های ارتودنسی به این دلیل طراحی شده‌اند تا متناسب با شکل کام و لثهی نوزاد باشند و فضای بیشتری جهت حرکت زبان و فک به هنگام مکیدن شیر وجود داشته باشد. این نوع سری‌های ارتودنسی از بروز بیماری‌های دهان و دندان با رشد نوزاد جلوگیری خواهند کرد. همچنین زاویه‌ی نوک این سری فضا را برای مخلوط‌شدن شیر و بزاق نوزاد جهت هضم بهتر فراهم می‌آورد.
درپوش شیشه شیر
یک پوشش پلاستیکی است که از آلوده‌شدن و ورود گرد و خاک و همچنین باکتری به درون شیشه‌شیر جلوگیری می‌کند. اگر همواره در اطراف شیشه‌شیر اسباب‌بازی‌های نوزاد یا از همه مهم‌تر گوشی تلفن‌همراه وجود دارد، حتما از درپوش شیشه‌شیر استفاده کنید و تنها در زمان استفاده‌ی نوزاد درپوش را بردارید.
شیشه‌شیرهای ضدنفخ
معمولا نوزاد هنگام استفاده از شیشه‌شیر مقداری هوا هم می‌بلعد که به دلیل خلأ به‌وجودآمده درون شیشه‌شیر است. این هوا سبب نفخ‌کردن و دل‌درد او می‌شود. بیشتر تولید‌کنندگان شیشه‌شیر سعی کرده‌اند میزان هوای بلعیده‌شده را به حداقل برسانند. این تلاش‌ها به ابداع سیستم «ضدنفخ» (Anti-Colic) در شیشهشیرها منجر شده است. در این سیستم با قراردادن هوا درون شیشه‌شیر از ایجاد خلأ ناشی از مکیدن شیر جلوگیری می‌شود. با این سیستم نوزاد هوای کمتری بلعیده و به دل‌دردها کمتری دچار می‌شود. هرچند توصیه شده پس از هربار شیردادن، چه از طریق سینه‌ی مادر و چه با شیشه‌شیر، بادگلو (آروغ) نوزاد گرفته شود تا از نفخ‌کردن و بروز دل‌درد جلوگیری شود.
جمع‌بندی
در انتها باید گفت معمولا والدین برای نوزاد خود دو یا سه شیشه‌شیر تهیه می‌کنند. این شیشهشیرها می‌توانند در سایزهای مختلف به‌عنوان قنداغ‌خوری و آب‌میوه‌خوری هم استفاده شوند. با انتخاب بهترین شیشهشیرها با توجه به راهنمای فوق میتوانید به سلیقه‌ی نوزادتان در پذیرش شیشهشیرها هم پی‌ببرید. همان‌طور که در ابتدای مطلب گفته شد، نوزادان هر نوع شیشه‌شیری را قبول نمی‌کنند؛ اما با یک انتخاب از روی آگاهی و دانش در مورد قسمت‌های مختلف شیشه‌شیر میتوانید سلامتی را به فرزند خود هدیه دهید.
شیرخوردن از سینه یا شیشه شیر کدام بهتر است؟