دکتر فریبا الماسی، متخصص زنان و زایمان، به این پرسش شما پاسخ گفته است
چندقلویی یعنی چه؟
زمانی که لقاح انجام می‌شود، یک تخمک با یک اسپرم ترکیب می‌شود و سلول تخم که بعدها به جنین تبدیل می‌شود، به‌وجود می‌آید. اگر این سلول تخم تقسیم شود، می‌تواند باعث بارداری چندقلویی شود. در این صورت جنین‌ها هم‌شکل و هم‌جنس هستند که به آن دو یا چندقلویی همسان گفته می‌شود. اگر چند تخمک با چند اسپرم ترکیب شود، منجر به چند جنین می‌شود که از نظر خصوصیات ژنتیک با هم تفاوت دارند و به آن چندقلویی غیرهمسان گفته می‌شود.
علائم بارداری چند قلویی
اگر چه بهترین و دقیق ترین روش برای تشخیص چند قلویی بارداری تا قبل از هفته 14 بارداری آن هم با کمک سونوگرافی ممکن نیست اما برخی علائم و نشانه ها در مادران باردار وجود دارد که توجه به آنها می تواند در شناسایی چندقلویی بارداری کمک کند. خانم هایی که دو یا چند قلو باردارند معمولا حالت تهوع و استفراغ شدیدتری در مقایسه با بارداری‌های قبلی یا بارداری سایر زنان دارند. آنها حتی از ماه‌های ابتدایی شکم بزرگ‌تری دارند و تقریبا علائمی که در این نوع بارداری تجربه می کنند در مقایسه با دیگران بیشتر است.
ویار تان شدیدتر است!
معمولا تا قبل از 14هفتگی نمی‌توان تشخیص داد که بارداری چندقلویی است. تشخیص قطعی این نوع بارداری هم از طریق سونوگرافی امکان‌پذیر است. اما برخی علائم وجود دارند که از روی آنها می‌توان به بارداری دو یا چندقلویی پی برد. در خانمی که دو یا چندقلویی باردار است معمولا علائم ویار، ازجمله تهوع و استفراغ شدیدتر است. مشکلات گوارشی مثل ترش کردن و… هم این خانم‌ها را بیشتر اذیت می‌کند.
شکم‌تان بیش از اندازه بزرگ شده!
به‌علاوه سایز شکم مادر (سایز زهدان) در بارداری چندقلویی بزرگ‌تر از بارداری یک قلو است. البته خانم در اوایل بارداری نمی‌تواند سایز زهدان خود را متوجه شود و این تشخیص برای بعد از 3ماهگی است. معمولا در این موارد، دیگران باتوجه به اندازه شکم، ماه‌های بالاتری را برای خانم حدس می‌زنند چراکه شکم بزرگ‌تر از بارداری‌های معمول است.
دردکلافه‌تان کرده!
خانم‌هایی که دو یا چندقلو باردار هستند، دردهای بدنی بیشتری دارند. به‌علاوه حرکات جنین را بیشتر از خانم‌های باردار دیگر احساس می‌کنند؛ چرا که تعداد جنین‌ها بیشتر است. اضافه‌وزن خانم باردار هم در این نوع از بارداری‌ها بیشتر است.
علت بارداری چندقلویی چیست؟
بارداری‌های دو یا چندقلویی در بیشتر موارد ژنتیکی است. مثلا اگر زن یا مرد خودشان حاصل یک بارداری چندقلویی بوده باشند، امکان اینکه صاحب چندقلو شوند بیشتر از دیگران است. به‌علاوه اگر بستگان درجه اول، زایمان چندقلویی داشته باشند هم امکان این نوع بارداری بیشتر خواهد بود.
چه کسانی بیشتر صاحب 2 قلو می‌شوند؟
استفاده از داروهایی که باعث تحریک تخمک‌گذاری می‌شود و معمولا در درمان ناباروری برای خانم استفاده می‌شود هم می‌تواند احتمال بارداری چندقلویی را بیشتر کند. به‌علاوه خانم‌هایی که با روش‌های جدید درمان ناباروری مثل IVF توانسته‌اند فرزند داشته باشند هم بیش از دیگران امکان بارداری دو و چندقلویی را خواهند داشت.
نقش تغذیه در دوقلوزایی
تغذیه تاثیری در بروز بارداری دو یا چندقلویی ندارد و به جز روش‌های تحریک تخمک‌گذاری یا دیگر روش‌های درمان ناباروری روش دیگری برای ایجاد این نوع بارداری وجود ندارد. یعنی نمی‌توان به‌طور خودخواسته بارداری را دو یا چندقلویی کرد. شیوع چندقلویی حدود یک در 200 تا 250مورد بارداری است.
اگر دوقلو باردارید باید بدانید
زایـمــان زودرس در بارداری‌های چندقلویی می‌تواند منجر به نارس بودن نوزاد و استفاده از دستگاه‌های ویژه نوزادان نارس شود. در این موارد ممکن است نگرانی‌های زیادی برای خانواده پیش بیاید و شیرینی تولد فرزندان را کم کند. تولد نوزادان نارس ممکن است اختلال در رشد عصبی نوزادان، اختلال در رشد سلول‌های عصبی مغز، اختلال در رشد هوش و فلج مغزی را هم به‌دنبال داشته باشد.
عوارض احتمالی که باید بشناسید
احتمال نیاز به سزارین هم در بارداری‌های چندقلویی بیشتر خواهد بود. فشارخون بالا، احتمال جدا شدن زودرس جفت (که هم برای مادر و نوزاد خطرناک است)، خونریزی شدید مادر، مرگ نوزاد و… هم از دیگر عوارض این نوع بارداری است.
وزن کم نوزادان و دردسرهای آن
نوزاد در حالت طبیعی حدود ۵/5 تا ۳ کیلوگرم وزن دارد اما دوقلوها معمولا در بدو تولد حدود 5/2کیلوگرم، سه‌قلوها 8/1کیلوگرم و چهار‌قلوها 3/1کیلوگرم هستند. بچه‌هایی که وزن هنگام تولدشان کم است احتمالا دچار مشکلات تنفسی و ایمنی هستند، نمی‌توانند دمای بدن‌شان را تنظیم کنند، وزن بگیرند یا با عفونت‌ها مبارزه کنند، بنابرابن بعد از تولد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری می‌شوند.
چند نفر به جای یک نفر
مسلما خانم‌هایی که بارداری دو یا چندقلویی دارند باید بیشتر از سایر خانم‌های باردار مراقب خود و جنین‌های‌شان باشند. این خانم‌ها باید بیشتر به تغذیه خود رسیدگی کنند چون به قول قدیمی‌ها به جای یک نفر، چندنفر هستند. استفاده از میوه و سبزیجات تازه، ماهی و گوشت، لبنیات و منابع پروتئینی و… بیش از پیش مورد‌نیاز خانم‌های باردار چندقلویی است.
بررسی‌های بیشتر
از آنجا که حالا عهده‌دار نگهداری از چند جنین هستید، باید بیشتر مراقب سلامت آنها باشید. بنا بر این احتمالا بیشتر به متخصص زنان و زایمان مراجعه خواهید کرد، تعداد سونوگرافی‌ها و بررسی‌های‌تان بیشتر خواهد بود و بیشتر همه چیز را کنترل خواهید کرد.
چقدر اسید فولیک بخورید؟
اسیدفولیک یکی از مهم‌ترین موادی است که خانم‌های باردار باید مصرف کنند.
مسلما وقتی تعداد جنین‌ها بیشتر می‌شود، نیاز به این ماده غذایی هم بیشتر می‌شود، بنابراین خانم‌هایی که چندقلو باردار هستند، بیش از سایرین تجویز اسیدفولیک خواهند داشت.
منبع: مجله ی سیب سبز