بسیاری از ما در مقاطعی از زندگی، مراقبت از افراد سالخورده، چه پدر یا مادر پیر و چه پدربزرگ یا مادربزرگ را تجربه می‌کنیم. بروز برخی رفتارها و انجام بعضی کارها از سوی فرد سالخورده می‌تواند اوضاع را بیش از پیش برای شما دشوار کند. خوشبختانه راه‌حل‌هایی برای رفع این مشکلات وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
1. حمام نمی‌کند
علل احتمالی: شرم، حفظ حریم خصوصی، دوست نداشتن وسایل حمام، ناراحتی از بودن در حمام (بیش از حد سرد یا گرم بودن آب)، احساس ناامنی (ترس از افتادن)، تجربه بد قبلی و زوال عقل از جمله عواملی هستند که باعث اجتناب از حمام کردن در برخی افراد می‌شوند.
چه کاری باید انجام دهید:
- با یک پرسش دوستانه شروع کنید: «چرا که نه؟» با این پرسش، میتوانید علت مشکل را پیدا کنید. ترس از افتادن؟ آب خیلی گرم یا سرد؟ عدم آگاهی از اهمیت بهداشت فردی؟
- اطمینان حاصل کنید که روند حمام کردن راحت باشد. یک حمام خوب باید گرم و ایمن باشد تا فرد سالخورده احساس بهتری داشته باشد.
- تا حد امکان حریم شخصی را رعایت کنید؛ به جای دوش از وان استفاده کنید و به فرد اجازه دهید اگر احساس راحتی بیشتری می‌کند، نیمه برهنه حمام کند.
- تا حد امکان به فرد اجازه دهید روند استحمام را تحت کنترل داشته باشد. تا جایی که معقول به نظر می‌رسد اجازه بدهید فرد خودش درباره نحوه حمام کردن تصمیم بگیرد.
2. از عصا یا واکر استفاده نمی‌کند
علل احتمالی: تقریبا همیشه این علت بیان می‌شود که استفاده از عصا یا واکر فرد را پیر و سالخورده جلوه داده و به او احساس ناتوانی می‌دهد.
چه کاری باید انجام دهید:
- از دوستان و هم‌سالانش کمک بگیرید. این اهرم در هرسنی کاربرد دارد! هر چقدر فرد اشخاص بیشتری را در حال استفاده از عصا یا واکر ببیند، این کار برایش طبیعی‌تر جلوه می‌کند. حتی تماشای فیلم‌هایی که در آن افراد به طور عادی از عصا استفاده می‌کنند، می‌تواند اثر مثبتی داشته باشد.
- در مورد مزایای عصا با او صحبت کنید. عصا و واکر به عنوان سمبل ناتوانی شناخته می‌شوند. باید به او یادآوری کنید که این دو وسیله باعث بهبود قابلیت حرکتی‌اش خواهد شد. استفاده از آنها خطر افتادن و آسیب‌دیدگی را نیز به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
- از مدل‌های غیرمعمول استفاده کنید. بسیاری از مردان ترجیح می‌دهند از عصاهای معمولی استفاده نکنند. از این رو، میتوانید یک عصای چوبی یا آلومینیومی شیک برایش بخرید تا ظاهر مناسبی داشته باشد.
- مصالحه کنید. شاید فرد سالخورده دوست داشته باشد در شرایط خاص مثلا هنگام خرید کردن از واکر استفاده کند، اما وقت دعا کردن کسی زیر بازویش را بگیرد.
- عصا و واکر را بدون قید و شرط برایش تهیه کنید. به جای غر زدن و عصبانی شدن، فقط یک عصا برایش بخرید.
- همیشه از یک شخص ثالث مثل یک فیزیوتراپ یا پزشک هم کمک بگیرید.
3. لباس‌هایش را عوض نمی‌کند
علل احتمالی: بی‌تفاوتی، بی‌علاقگی، افسردگی، زوال عقل
چه کاری باید انجام دهید:
- از خودتان بپرسید مشکل واقعی چیست؟ لباس یا حساسیت شما؟ شاید فرد عادت دارد همیشه یک دست لباس بپوشد؛ اگر فرد تمایل داشته باشد که یک لباس مورد علاقه‌اش را بارها و بارها بشوید و همان را بپوشد، زیاد حساسیت به خرج ندهید.
- وقتی او در حال حمام است، لباس‌هایش را بردارید و در ماشین لباس‌شویی بیندازید.
- اگر فرد از وسیله‌های خاصی استفاده می‌کند، آنها را برایش فراهم کنید و در فقسه حمام بگذارید. با این کار، همه چیز تحت کنترل خواهد بود.
- باید بدانید که پوشیدن لباس‌های تکراری یکی از رفتارهای مرتبط با آلزایمر است که نتیجه ازدستدادن حافظه و اختلال در مهارت‌های تصمیم‌گیری فرد است.
4. بی‌علاقگی
علل احتمالی: عدم وجود فرصت‌ها، تغییر سطح مهارت‌ها، افسردگی، زوال عقل
چه کاری باید انجام دهید:
- اطمینان حاصل کنید که فرد فرصت کافی برای حضور در موقعیت‌های اجتماعی را داشته باشد. همیشه این احتمال وجود دارد که او خانه‌نشین شده و به همه چیز بی‌علاقه شود. اگر وسیله نقلیه نداشته باشد یا دوست‌هایش به او تلفن نکنند، احتمال بروز هرگونه مشکلی وجود خواهد داشت.
- همچنین باید توجه داشته باشید که برخی از بزرگسالان به تدریج علاقه خود را به فعالیت‌های سابق از دست می‌دهند، چون نمی‌توانند مثل قبل به انجام آنها بپردازند. به عنوان مثال، یک هنرمند نقاش ممکن است نقاشی را کنار بگذارید، چون دست گرفتن قلم‌مو برایش دشوار شده است یا نتیجه نقاشی دیگر او را راضی نمی‌کند. تا حد امکان باید فعالیت‌ها را اصلاح کنید و جنبه تفریحی و سرگرمی آنها را بالا ببرید.
- اگر فرصت کافی وجود دارد، اما فرد دوست ندارد از آنها استفاده کند، باید به دنبال علت بروید. از دست دادن قدرت ابتکار و علاقه به چیزهای مورد علاقه، یک نشانه شایع زوال عقل و آلزایمر است. همچنین می‌تواند نشانه شایع افسردگی بالینی باشد. درمان به موقع این معضلات می‌تواند باعث رفع بی‌تفاوتی و بی‌علاقگی در او شود.
5. بدغذایی
علل احتمالی: از دست دادن اشتها به دلیل بیماری، خستگی، از دست دادن ذائقه، زوال عقل
چه کاری باید انجام دهید:
- به جای توجه به مواد مغذی مورد نیاز فرد، بهتر است به چیزهایی توجه کنید که دوست دارد بخورد. تغییر حس چشایی باعث می‌شود طعم بسیاری از مواد غذایی برای او عوض شود. به غیر از مواردی که فرد به دلایل پزشکی از یک رژیم غذایی خاص استفاده می‌کند، معمولا توصیه می‌شود که فرد با لذت غذا بخورد و به اندازه کافی کالری دریافت کند.
- از غذاهای پرکالری و سالم مانند پودینگ، ژله، مخلوط و غلات استفاده کنید.
- از گیاهان و سبزیجات معطر غافل نشوید.
- به جای خوردن سه وعده غذایی بزرگ، از وعده‌های کوچک اما متعدد در طول روز استفاده کنید. اغلب افراد در سنین بالا تمایلی به خوردن یک وعده غذایی بزرگ ندارند.
- هرگونه رفتار غیرعادی را به پزشک گزارش دهید تا علت آن بررسی شود. درباره مصرف نوشیدنی‌های مکمل نیز با او مشورت کنید.
- توجه داشته باشید که برخی از افراد مسن به دلیل فراموشی غذا نمی‌خورند.
6. بحث می‌کند
علل احتمالی: خستگی (جبهه گرفتن علیه دیگران برای او به یک تفریح بدل می‌شود)، عادت، زوال عقل (درک نادرست)
چه کاری باید انجام دهید:
- توجه داشته باشید که فرد سالخورده‌ای که بسیار هم دوستش دارید، بهتر از هر کسی می‌داند چطور شما را در منگنه قرار دهد. این کار تا زمانی مشکل‌ساز است که به او اجازه دهید رو در روی شما بایستد. به خودتان یادآوری کنید که این رفتار شخصی است و شما نمی‌توانید تغییرش دهید. از این رو، نباید این رفتارها را به خودتان بگیرید.
- به خودتان بگویید، «هرچه باداباد!» و جلوی او ابراز دلخوری نکنید.
- آرامش خودتان را حفظ کنید، اما در مواردی که مشکل جدی است، کوتاه نیایید. به عنوان مثال،تا زمانی که کمربند ایمنی‌اش را نبسته، رانندگی نکنید یا تا وقتی که داروهایش را کامل نخورده است، برایش صبحانه حاضر نکنید. به او توضیح دهید که این موارد غیرقابل مذاکره‌اند.
- اگر فرد زوال عقل دارد، با او بحث نکنید؛ چون او به دلیل مشکل شناختی قادر به درک استدلال شما نخواهد بود.
7. زود از کوره در می‌رود
علل احتمالی: سرخوردگی از زندگی، ناراحتی از ارتکاب اشتباه، تغییر شخصیتی بر اثر زوال عقل
چه کاری باید انجام دهید:
- مقاومت کنید یا سرش داد بزنید. شما با یک مارپیچ نزولی طرفید.
- با آرامش به او بگویید که می‌دانید از چیزی ناراحت است. از او بپرسید چه مشکلی دارد و چطور میتوانید به او کمک کنید. اگر به اون نشان دهید که درکش می‌کنید، میتوانید از شدت عصبانیت او بکاهید.
- در صورتی که سوء‌استفاده کلامی ادامه پیدا کند، باید به او توضیح دهیدکه تنها در صورتی به حرف‌هایش گوش خواهید کرد که دست از این کار بردارد. با او محترمانه اما محکم صحبت کنید.
- باید توجه داشته باشید که یک فرد عصبانی معمولا دنیا را به صورت یک جهان ناعادلانه در نظر می‌گیرد. بنابراین، باید به صورت کلامی او را قانع کنید. مثلا میتوانید بگویید «می‌دانم ناعادلانه است و دکتر به زمان تو اهمیتی نمی‌دهد؛ اما چه می‌شود کرد؟» در صورت امکان، به او کمک کنید دیدگاهش را عوض کند.
8. بی‌ادبی در قبال دیگران
علل احتمالی: می‌تواند آلزایمر باشد یا به مشکلات شخصیتی او برگردد. به خصوص اگر فرد دچار ناامیدی یا نارضایتی از زندگی باشد.
چه کاری باید انجام دهید:
- باید ببینید که رفتار او تا چه حد قابل بخشش است: اگر فرد زوال عقل دارد، باید تحمل بیشتری داشته باشید. همچنین باید دیگران را از وضعیت او مطلع کنید.
- اگر زوال عقل منتفی است، کمی با او همدلی کنید تا به مشکلش پی ببرید. حد و مرز رفتارهایش را تعیین کنید. مثلا به او توضیح دهید علی‌رغم آنکه می‌دانید از نشستن روی صندلی چرخ‌دار بدش می‌آید، اما صلاح او در این است که فعلا از آن استفاده کند.
- مطمئن شوید که او احساس راحتی کند و وضعیتش را تحت کنترل داشته باشد. گاهی اوقات، خشونت و بی‌ادبی نتیجه احساس ناتوانی است.
- کلمات و رفتارهای پسندیده را به او آموزش دهید تا از موارد بی‌ادبانه استفاده نکند.
منبع: grandparents