دکتر مصطفی اسماعیلی
رئیس اداره آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
خطرآفرین‌ترین محصولات آرایشی کدامند؟
یکی از پرکاربردترین محصولات آرایشی که در گروه پرخطرترین آنها نیز قرار می‌گیرد ریمل است. البته خطرآفرینی ریمل‌ها غالبا به‌دلیل عدم انتخاب صحیح ریمل‌ها و تقلبی بودن آنها صورت می‌گیرد. ریمل‌ها از نظر ساختاری به دو صورت پایه آبی و پایه روغنی تولید و در فروشگاه‌های مختلف عرضه می‌شوند. ریمل‌هایی که پایه اصلی آنها آب است بهترین محیط برای رشد و نمو انواع میکروب‌ها هستند. این نوع از ریمل‌ها فضای مناسبی برای رشد میکروب‌ها و انتقال آنها به چشم هستند و می‌توانند عوارضی همچون عفونت‌های چشمی، قرمزی، التهاب چشم، ترشحات غلیظ و خارش و پوسته‌ریزی در ناحیه پلک‌ها را به همراه داشته باشند. گروه دیگر از ریمل‌ها که پایه روغنی دارند در گروه محصولات مقاوم هستند که روی مژه‌ها ماندگاری بیشتری دارند و البته این نوع از ریمل‌ها در صورت استفاده نامناسب، بیشتر از بقیه موجب ریزش مژه‌ها می‌شوند.
آلرژی‌های پوستی را جدی بگیرید
اما حساسیت‌های پوستی ناشی از مصرف ریمل یکی دیگر از عوارض ناشی از مصرف ریمل‌های تقلبی است. از دیدگاه برخی از متخصصان، وجود مواد رنگی و عطری می‌تواند در برخی از مصرف‌کنندگان ریمل ایجاد حساسیت‌های پوستی کند. از طرفی وجود برخی نگه‌دارنده‌ها در ریمل‌ها نیز احتمال بروز این حساسیت‌های پوستی را افزایش می‌دهد. به همین دلیل خانم‌ها باید حساسیت بیشتری در این زمینه داشته باشند و حتما محصولات بهداشتی و آرایشی مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های معتبر و از برندهای شناخته شده خریداری کنند. ضمن آنکه نباید از عرضه محصولات قاچاقی که برخی از فروشگاه‌ها به‌طور ناخواسته توزیع می‌شود، غافل شد. بنابراین بهتر است هنگام خرید حتما به هولوگرام و برچست سازمان غذا و دارو که تنها به محصولات معتبر و استاندارد تعلق می‌گیرد، توجه کنند.
پلک؛ حساس‌ترین عضو نسبت به آلودگی
دکتر امیرهوشنگ احسانی متخصص پوست معتقد است پلک، پوست بسیار نازکی دارد و حساس‌ترین منطقه پوستی به حساب می‌آید، بنابراین استفاده از لوازم آرایشی چشم و ریمل تقلبی می‌تواند باعث اگزمای مقاوم به درمان در این ناحیه شود. این نوع اگزما با علائمی همچون خارش، قرمزی و التهاب دور چشم همراه است و تا سال‌ها باقی می‌ماند. همچنین بعد از مدتی باعث تیرگی و ضخیم شدن پوست دور چشم می‌شود. درواقع تا زمانی که فرد مصرف آن محصول را ادامه دهد مشکل تکرار می‌شود. اگر هم پزشک در تشخیص علت حساسیت دقت کافی نداشته باشد درمان‌های مختلف و متعددی را برای فرد تجویز می‌کند درصورتی که می‌توانست به‌راحتی با حذف ماده غیراستاندارد، حساسیت را برطرف کند. چسب‌های مژه نیز اگر حساسیت‌زا باشند در لبه پلک ایجاد خارش، قرمزی و تورم می‌کنند. حساسیت در ناحیه لب‌ها هم معمولا به‌صورت پوسته‌ریزی و خارش خود را نشان می‌دهد، اما از آنجا که بافت لب قرمزرنگ است، تغییر رنگ و التهاب ناشی از حساسیت را خیلی نشان نمی‌دهد. این مشکلات ممکن است تا مدت‌ها پس از قطع استفاده از لوازم آرایشی نیز ادامه پیدا کنند. حتی تماس بدن با مواد دیگری که از لحاظ ساختاری مشابه با لوازم آرایشی حساسیت‌زا هستند، می‌تواند باعث یادآوری و ادامه حساسیت برای چندین سال شود.
علائم حساسیت ممکن است ماه‌ها بعد ظاهر شود
حساسیت ناشی از لوازم آرایشی ممکن است در دفعات اول اتفاق نیفتد بلکه با ادامه مصرف به‌تدریج ایجاد شود و برای مدت طولانی باقی بماند. درمورد جوش صورت نیز باید گفت که ارتباط زیادی با تقلبی یا اصل بودن لوازم آرایشی ندارد. اگر فرد پوست چرب داشته باشد لوازم آرایشی می‌تواند آکنه و جوش‌های زیر پوستی او را تشدید کند. اگر هم زمینه خشکی و حساسیت پوستی داشته باشد آرایش ممکن است پوست او را خشک‌تر و مستعد چین و چروک کاذب کند. لوازم آرایشی عاملی برای تیرگی پوست و لک نیز به حساب نمی‌آید مگر اینکه حساسیت‌زا باشد و موجب سوختن و تیره شدن پوست شود.
فقط از مراکز معتبر خرید کنید
بسیاری از افراد فکر می‌کنند دستفروشان به علت اینکه خارج از مغازه کار می‌کنند محصولات آرایشی با برندهای معروف را ارزان‌تر می‌فروشند اما درواقع علت این ارزانی استفاده از مواد اولیه غیراستاندارد و ارزان‌قیمت است، بنابراین توصیه می‌شود همیشه از مراکز معتبر مانند داروخانه‌ها و فروشگاه‌های لوازم آرایشی و بهداشتی خرید کنید. این مراکز حاضر به تخریب اعتبار خود نیستند و معمولا مواد تقلبی ارائه نمی‌دهند. با این حال از آنجا که نظارت در این زمینه خیلی دقیق نیست احتمال تقلب دربرخی از این فروشگاه‌ها نیز وجود دارد، بنابراین هنگام خرید باید حتما به کد و برچسب استاندارد و مجوز وزارت بهداشت توجه کنید. همچنین برای اطمینان بیشتر می‌توانید لوازم آرایشی خود را با توصیه و مشورت متخصص پوست تهیه کنید.
مراقب قرنیه چشم‌تان باشید
یکی از عوارض ریمل‌های تقلبی که می‌تواند در نوع خود بسیار خطرناک باشد آسیب به قرنیه چشم است. در حقیقت محصول نامرغوبی که از مواد نامناسب تهیه شده باشد، می‌تواند در دراز‌مدت به لک قرنیه منتهی شود و قرنیه را بیمار کند. درنتیجه این اتفاق بیمار ممکن است با کاهش دید مواجه شود. به‌همین دلیل است که بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند کمتر از ریمل استفاده کنید و حتما از مرغوب بودن و استاندارد بودن آن مطمئن شوید.
اصل باشد یا تقلبی، خطر حساسیت وجود دارد
صرف‌نظر از مجاز بودن یا نبودن لوازم آرایشی، رنگ‌ها و مواد شیمیایی به کار رفته در آنها می‌توانند حساسیت ایجاد کنند. دکتر فرهاد ملک‌زاد متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اضافه می‌کند: برای مثال ریمل، سایه چشم و خط چشم ممکن است باعث تورم، قرمزی و خارش پلک شوند. کرم‌پودر ممکن است باعث ایجاد جوش و حساسیت شود. رنگ مو و اکسیدان نیز می‌توانند در ناحیه پس گردن و جلوی پیشانی ایجاد حساسیت، قرمزی و التهاب کنند و از طرفی باعث خشکی مو و حساسیت پوستی در کف سر شوند. گاهی وقت‌ها لاک ناخن هم مشکل‌ساز می‌شود. دئودورانت‌ها و ضدتعریق‌ها نیز ممکن است باعث حساسیت ناحیه زیر بغل شوند، بنابراین بیشتر عوارضی که در پی استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی ایجاد می‌شود ناشی از حساسیت و آلرژی است. لازم به ذکر است که مصرف لوازم آرایشی مجاز یا غیرمجاز باعث چروک و پیری زودرس پوست نمی‌شود.
به برچسب روی لوازم آرایشی اکتفا نکنید
مواد به‌کار رفته در لوازم آرایشی غیرمجاز را معمولا نمی‌توان به‌راحتی تشخیص داد. بیشتر آنها از رنگ‌های مختلف تشکیل شده‌اند اما اینکه رنگ موجود در آنها از چه موادی تهیه می‌شود، بستگی به کارخانه سازنده‌اش دارد. سرطان‌زایی این مواد تا به حال ثابت نشده اما اگر در آنها سرب وجود داشته باشد، می‌توانند بسیار خطرناک باشند زیرا سرب از طریق پوست جذب بدن می‌شود. در کل، تشخیص محصول اصل از غیر‌اصل کار آسانی نیست. حتی دیده می‌شود که سودجویان از برچسب شرکت‌های معتبر نیز کپی‌برداری می‌کنند. به هر حال توصیه می‌شود برای خرید لوازم آرایشی به نمایندگی‌های معتبر و داروخانه‌ها مراجعه کنید. مارک‌های معروفی که در کشور نمایندگی دارند معمولا برای حفظ برند خود سعی می‌کنند محصولات تقلبی برند را از بازار خارج کنند.
چطور ریمل تقلبی را تشخیص دهید
یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص ریمل هنگام خرید توجه به لوگوی برندی است که می‌خواهید از آن محصول تهیه کنید. اگر لوگوی برند کاملا واضح و خوانا باشد دست‌کم باید در دو جای محصول به شکل کاملا خوانا حک شده باشد. روش دیگر این است که به بسته‌بندی محصول نیز توجه کنید. فرم بسته‌بندی، طراحی آن و چفت و بست آن می‌تواند فاکتورهایی درباره مرغوب بودن یا نبودن محصول به شما نشان دهد. در کنار این موارد می‌توان به درست بسته شدن در محصول نیز توجه کرد. محصولی که پکیجی مناسب دارد و در آن به خوبی بسته و چفت می‌شود نیز قابل اعتماد است. راه دیگر بررسی مایع و محتوای درون ریمل است که نباید خشک یا ماسیده باشد. برس محصول بخش دیگری است که باید باتوجه زیاد مورد بررسی قرار گیرد. برس باید کاملا نو، بدون پرز باشد و به هیچ عنوان نباید ظاهری به‌هم چسبیده و غیرطبیعی داشته باشد.
بی‌خیال ارزان‌قیمت‌ها شوید
برای تشخیص ریمل تقلبی از اصل، قیمت ریمل اصل را از چند جای مختلف بگیرید. اگر یکی از فروشگاه‌ها این ریمل را به شما خیلی ارزان‌تر فروخت، شک نکنید که تقلبی است. البته ممکن است گاهی ریمل تقلبی را با قیمت اصل، به‌عنوان ریمل اصلی به شما بفروشند. قبل از خرید ریمل، عکس اصل آن را در اینترنت جست‌وجو کنید و به دقت به نوشته‌های آن نگاه کنید. این روش در تشخیص ریمل تقلبی از اصل کمک خواهد کرد.
منبع: مجله ی سیب سبز