زمانی که میخواهید وزن کم کنید، احتمالا وسوسه میشوید به هر جایی که میتوانید سرک بکشید. اگر افکارتان به سمت مصرف مکملها و ویتامینها چرخید، به خاطر داشته باشید که تحقیقات، گزارشهای گنگ و متناقضی درباره آنها ارائه دادهاند. در برخی موارد، شواهد و مدارک علمی برای پشتیبانی از آنها وجود ندارد و مصرف برخی از آنها هم با خطراتی برای سلامت همراه است. بنابراین پیش از آنکه بخواهید هر کدامشان را امتحان کنید، مشورت با پزشک را در اولویت قرار دهید.
همچنین باید این نکته را هم بدانید که سازمان غذا و دارو از توزیع برخی از مکملهای کاهش وزن که حاوی داروهای تجویزی هستند و این مسئله روی برچسبشان ذکر نشده جلوگیری به عمل آورده است. در این میان یکسری مکملهای رژیمی تحت نظارت سازمان غذا و دارو وجود دارد که بیشتر به غذا میماند تا آنکه بخواهد نقش دارو داشته باشد. برخلاف تولیدکنندگان دارو، علامت مکملها باید به نحوی باشد که پیش از فروش، گویای بیخطر بودن و یا مؤثر بودن محصولات نباشد.
کیتوزان
قندی است که از لایه سخت بیرونی خرچنگ دریایی، یکسری بندپایان و میگو به دست میآید. افرادی که عاشق آن هستند بر این باورند که این قند کیتوزان میتواند مانع از جذب چربیها و کلسترول توسط بدن شود.
آیا این مکمل در کاهش وزن تأثیر دارد؟ گروه «داروهای طبیعی»، که گروه مستقلی بوده و کار پژوهش بر روی مکملها را تحلیل میکند بر این باور است که هنوز شواهد قابل اعتمادی برای تعیین این مسئله در دست نیست. «مرکز ملی سلامت تکمیلی» هم اعلام کرده که هنوز ثابت نشده کیتوزان برای کاهش وزن مؤثر است.
این مکمل معمولا عارضه جانبی خاصی ندارد، اما برخی افراد بعد از مصرف آن دچار دلپیچه و یا یبوست میشوند. اگر نسبت به صدف حساسیت دارید، نباید از کیتوزان استفاده کنید چرا که از این حیوانات ساخته میشود.
کرومیم پیکولینات
کرومیم مادهای معدنی بوده که باعث افزایش انسولین در بدن میشود؛ هورمونی که در تبدیل غذا به انرژی نقش بهسزایی دارد. همچنین بدنتان برای ذخیره کربوهیدرات، چربیها و پروتئینها به آن نیاز دارد. در این میان یکسری ادعا هم درباره کرومیم وجود داشته و عدهای میگویند که میتواند اشتها را کم کرده، به سوزاندن کالری بدن کمک نموده، میزان چربی بدن را کم کرده و حجم عضلاتتان را افزایش دهد.
اما با مروری بر ۲۴ تحقیقی که اثرات ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ میکروگرم از کرومیم را طی یک روز بررسی کردند، میتوان گفت این مکمل، هیچ نوع مزیت شاخصی ندارد. گروه «داروهای طبیعی» میگوید که کرومیم برای کاهش وزن، مکملی بیتأثیر است.
مکملهای کرومیم به ندرت با عوارض جانبیای مانند بیخوابی، حساسیت زیاد، مشکلات تمرکز و سردرد همراه است. حداقل سه نفر بعد از آغاز مصرف کرومیم دچار آسیب کلیه و کبد شدند و اگر چنین مشکلاتی دارید پیشنهاد میشود آن را مصرف نکنید.
اسید لینولئیک ترکیبی (CLA)
این مکمل حاوی مواد شیمیایی است و در اسیدهای چرب به نام لینولئیک اسید یافت میشود. ادعایی درباره این مکمل وجود دارد که میگوید میتواند چربی بدن را از بین برده و به اشباع بودن شما کمک کند. تحقیقات بر روی CLA در ارتباط با کاهش وزن، گنگ و مبهم است. برخی تحقیقات نشان میدهد که مصرف این مکمل به میزان ۱.۸ تا ۶.۸ در روز برای برخی افراد میتواند میزان چربی بدن را کم کرده و حجم عضلاتشان را افزایش دهد، اما سایر تحقیقات گویای آن است که مصرف آن تأثیری در کاهش وزن ندارد.
برخی محققان نسبت به مصرف طولانیمدت آن هشدار داده و گفتهاند اگر چاق هستید، مصرف این مکمل میتواند میزان مقاومت انسولین بدنتان را افزایش داده که همین میتواند زمینه را برای ابتلا به دیابت نوع ۲ فراهم آورد. از طرفی مصرف این مکمل وضعیت کلسترول خون شما را بدتر میکند که خود خطر بروز مشکلات قلبی را تشدید خواهد کرد.
مصرف این مکمل در بعضی افراد با عوارض جانبی نظیر دلپیچه، حالت تهوع، شل شدن مدفوع و خستگی همراه است.
گلوکومان
این مکمل از گیاهِ کنجاک به دست میآید. به مانند سایر فیبرهای رژیمی، گفته میشود که این مکمل با مسدود کردن جذب چربی موجود در غذا توسط بدن در کاهش وزن تأثیرگذار است. تحقیقات اولیه در این زمینه نشان میدهد مصرف آن میتواند مفید باشد، اما شواهد دیگری در این زمینه گویای آن است که تأثیری به همراه ندارد. اگر مکملهای گلوکامان را که به شکل قرص هست بخورید در گلو، مری و روده خود احساس گرفتگی خواهید کرد. به نظر میرسد که اگر این مکمل را به شکل پودر یا کپسول استفاده کنید، به مراتب امنتر و بیخطرتر خواهد بود. از طرفی گلوکومان جذب داروهای دیگر را برای بدن سختتر خواهد کرد. بنابران بهتر است داروهایتان را یک ساعت قبل از مصرف گلوکامان یا ۴ ساعت بعد از آن مصرف کنید.
عصاره چای سبز
گفته میشود که این عصاره میتواند اشتهایتان را کم کرده و میزان سوخت و ساز کالری و چربی را در بدن افزایش دهد. البته هنوز شواهد کافی در دست نیست تا نشان دهد میزان کارایی و تأثیر آنها چقدر است. عوارض جانبی مصرف عصاره چای سبز خصوصا به میزان بالا شامل حالت تهوع، استفراغ، تورم شکم، گاز معده، اسهال، سرگیجه و بیخوابی است.
عصاره قهوه سبز
تحقیقات اولیه نشان میدهد که مصرف آن کمی باعث کاهش وزن خواهد شد، اما باید تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد. عده کمی بعد از مصرف آن دچار مشکلاتی شدند که ناشی از عوارض جانبی آن بود، اما به خاطر کافئین موجود در قهوه سبز، مصرف آن میتواند با سردرد، دلپیچه، عصبانیت، بیخوابی و تپش غیرعادی قلب همراه باشد.
صمغ گوآر
این صمغ از بذر گیاه گوآر به دست میآید. به مانند سایر فیبرهای رژیمی، این صمغ میتواند مانع از جذب چربیها توسط بدن شده و کمکتان کند اشباع بمانید. تحقیقات بر روی این صمغ نسبت به سایر فیبرها برای کاهش وزن به مراتب بیشتر صورت گرفته است و اکثر تحقیقات نشان میدهد که چندان تأثیری در کاهش وزن ندارد. عوارض جانبی آن شامل گاز معده و اسهال است.
هودیا
گیاهی است که در صحرای کالاهاری در آفریقا رشد میکند. تحقیقات نشان میدهد که ساقه این گیاه از دیرباز توسط جنگلیها استفاده میشد تا گرسنگی و تشنگیشان را طی شکارهای طولانی رفع کنند. در حال حاضر آن را به عنوان ترکیب از بین برنده اشتها میشناسند. هودیا حاوی P57 است، ترکیبی که گفته میشود با اشباع نگه داشتن شما، باعث از بین رفتن اشتها خواهد شد. اما شواهد معتبری دال بر بیخطر بودن یا مفید بودنش در کار نیست.
7-Keto-DHEA
این ترکیب به طور طبیعی در بدن یافت میشود و میتواند با افزایش متابولیسم بدن، در کاهش وزن به شما کمک کند و همین باعث خواهد شد کالری بیشتری در طول روز بسوزانید.
در چند تحقیق مشخص شد افرادی که از این مکمل استفاده کرده و در کنارش ورزش انجام داده و رژیم غذایی با کالری کمی داشتند، به مراتب نسبت به افرادی که به آنها دارونما داده شد، وزن بیشتری کم کردند. یکی از چیزهایی که بعد از مصرف 7-Keto-DHEA بعد از یک هفته به چشم میآید، کم شدن سلولهای خونی بوده است.
افدرا
گیاهی که با گونههای مرتبط خود فرق داشته و در آمریکای جنوبی میروید. افدرا حاوی ماده محرکی به نام افدرین است که بسیار شبیه دو ترکیب دستساختِ سوادوفدرین و فنیلپروپانولامین بوده که در داروها استفاده میشود. سازمان غذا و دارو مصرف مکملهایی را که حاوی افدرا هستند ممنوع کرده و این ممنوعیت، بعد از آنکه مشخص شد مصرف آن با عوارض جانبی حادی مانند حمله قلبی، آریتمی قلبی، سکته مغزی، تشنج و مرگ همراه بوده اعمال شده است.
بر اساس گزارشهای سازمان غذا و دارو، شواهد کمی مبنی بر تأثیر این گیاه وجود دارد جز آنکه در کوتاهمدت باعث کاهش وزن میشود. در واقع خطراتی که برای سلامت دارد به مراتب از مزایای آن بیشتر است.
نارنج
درخت نارنج، درخت بومی آفریقا و مناطق حارهای آسیاست. از طرفی در مدیترانه، کالیفرنیا و فلوریدا هم رشد میکند. پوست میوه نارنج حاوی سینفرین بوده که ماده محرکی مانند افدرین است و میتواند میزان سوزاندن کالریها را در بدن افزایش دهد.
بعد از آنکه سازمان غذا و دارو محصولاتی را که حاوی افدرا بوده و برای کاهش وزن مصرف میشد ممنوع کرد، بسیاری از سازندگان آن به سراغ نارنج رفتند، اما هنوز مشخص نیست که آیا نارنج خطر کمتری دارد و مطمئنتر است یا نه.
برخی تحقیقات نشان میدهد که مصرف مکملهای آن باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب میشود. در این میان گزارشهایی وجود دارد که نشان میدهد مصرف آن در بعضی افرادی که آن را به تنهایی یا همراه با ماده محرک دیگری مانند کافئین مصرف نمودند با عوارض جانبی خطرناکی مانند سکته مغزی، ضربان قلب ناهنجار، حمله قلبی و مرگ همراه بوده است.
منبع: webmd