تغییرات هورمونی چه تاثیری بر نوجوانان می گذارد؟

ماهنامه مطب – ترجمه نادیا زکالوند: سرپرستی نوجوان کار ساده ای نیست، به ویژه زمانی که او خشن، افسرده و یا گرفتار عادت های غلط شده باشد. شاید از اینکه دائم نگران این باشید که فرزندتان در حال حاضر کجاست و چه می کند، خسته شده اید و نتوانید با نوجوان تان ارتباط خوب و مناسبی برقرار کنید. حتی ممکن است تصور کنید هدایت او کاری غیرممکن است اما ناامید نباشید. با روش ها و اقداماتی می توانید به این آشفتگی در خانه پایان دهید و به فرزندتان کمک کنید تا این دوران را به خوبی بگذراند.

نوجوان معمولی یا پردردسر؟

وقتی فرزندتان به دوران نوجوانی قدم می گذارد، به دنبال استقلال و یافتن هویت خود است و ممکن است دست به رفتارهایی بزند که از نظر والدین عجیب و پیش بینی نشده اند. مثلا در برابر بیشتر سخنان تان ادا و اصول درآورد و یا در اتاق را با عصبانیت ببندد. متاسفانه این کارها، رفتار یک نوجوان معمولی است.

 

اما اگر نوجوان تان از نوع پردردسر باشد با مشکلات بیشتری مواجه می شود. این نوجوانان گرفتار مشکلات رفتاری، احساسی یا یادگیری به مراتب بیش از نوجوانان معمولی هستند. آنها ممکن است دست به رفتارهای پرخطر مانند خشونت، فرار از مدرسه، مصرف مواد مخدر و حتی مجرمانه بزنند. یا احتمال دارد مبتلا به ناراحتی های روحی مانند افسردگی و اضطراب شوند. والدین باید تشخیص دهند که رفتار نوجوان شان معمولی و یا پردردسر است.

 

شناسایی رفتارها

تغییر ظاهر: نوجوانان عاشق مد و پوشیدن لباس هایی هستند که جلب توجه کند. این رفتار طبیعی است و هرگز آنها را سرزنش نکنید اما اگر این تغییر ظاهر با رفتارهای منفی مانند بیش از حد لاغر یا چاق کردن خود همراه شد، زنگ خطری است که باید وارد عمل شوید.

جر و بحث: از آنجایی که نوجوانان به دنبال استقلال طلبی هستند، بیشتر مواقع با والدین خود بر سر هر مساله ای جر و بحث می کنند که این رفتار نیز طبیعی است اما بالا گرفتن جر و بحث به همراه خشونت در خانه و یا غیبت مکرر از مدرسه، دعوا با همسالان و کارشکنی نشان دهنده مشکلاتی است که باید آنها را زود برطرف کنید.

حالات روحی: نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی دچار حالات روحی متفاوتی مانند زودرنجی و کج خلقی می شوند. اما اگر تغییر حالات روحی نوجوانتان با سرعت بیشتری رخ داد و به همراه آن دچار افسردگی، اضطراب یا مشکلات خواب شد علامت مشکلات عاطفی و احساسی است و اگر به آن توجه نکنید اوضاع بدتر می شود.

دوستان، عزیزتر از والدین: نوجوانان بیشتر از اینکه از والدین خود پیروی کنند، تحت تاثیر دوستان خود هستند. در این دوران دوستان شان برای آنها بسیار مهم اند و کوچک ترین انتقاد از آنها به شدت آزرده خاطرشان می کند.

 

روش های کمک به نوجوانان

نوجوان تان هر مشکلی داشته باشد به این معنا نیست که شما والدین خوبی نبوده اید. به جای سرزنش خود روی نیازهای فعلی نوجوان تان متمرکز شوید. اولین قدم برای ایجاد این کار پیدا کردن روشی برای ارتباط با اوست. نوجوانان با وجود سرکشی هنوز هم نیازمند عشق، علاقه و پذیرش از سوی شما هستند. بنابراین اگر بتوانید درست عمل کنید، باز هم می توانید روی او اثرگذار باشید. برای این کار باید:

از میزان اضطراب و خشم خودتان آگاه باشید: وقتی ناراحت و عصبانی هستید، با نوجوان تان صحبت نکنید. صبر کنید آرام شده و قبل از صحبت با نوجوان تان انرژی مثبتی داشته باشید. فراموش نکنید هنگام صحبت با نوجوان به تمام انرژی و صبر و تحمل تان نیاز پیدا خواهیدکرد.

به نوجوان تان توجه کنید: نوشیدن چای و گپ زدن برای یک نوجوان، پیشنهادی بسیار مضحک است. اما شما با اینگونه پیشنهادها نشان دهید او برایتان مهم است. پس هرازگاهی اصرار کنید که بدون روشن کردن تلویزیون یا هر چیز دیگر که حواس تان را پرت کند، کنار هم بشینید و با یکدیگر صحبت کنید. البته ممکن است تمام این وقت به سکوت بگذرد ولی اگر او بخواهد حرفی بزند، حداقل فرصتش را دارد.

زمینه های مشترک پیدا کنید: صحبت در مورد ظاهر و یا لباس های نوجوان تان، روشی مطمئن برای برانگیختن جر و بحثی آتشین است. بهتر است به جای این کار به دنبال زمینه های مشترک بگردید. مثلا با پسرها می توانید در مورد ورزش صحبت کنید و با دخترها در مورد فیلم های به ویژه احساسی حرف بزنید. هدف این نیست که دوست نوجوان تان باشید، قرار است با پیداکردن موارد مشترک با آرامش با یکدیگر صحبت کنید و وقتی این شرایط به وجود آمد می توانید آرام آرام در مورد مسائل مهم دیگر نیز حرف بزنید.

قضاوت نکنید و مدام پند ندهید: وقتی نوجوان تان با شما صحبت می کند، بسیار مهم است که بدون هیچ قضاوتی و یا انتقاد و پندی، حرف هایش را گوش کنید. نوجوان تان می خواهد او را درک کنید. تماس چشم نیز خیلی مهم است. اگر وقتی با شما صحبت می کند، مشغول روزنامه خواندن و یا بررسی ایمیل های تان باشید، احساس می کندکه برای تان اهمیتی ندارد.

 

انتظار عدم پذیرش را داشته باشید: هنگام تلاش در برقراری ارتباط با نوجوان تان غالب اوقات ممکن است با عصبانیت، کج خلقی یا واکنش های منفی دیگر او رو به رو شوید. خونسرد بمانید و به نوجوان تان زمان بدهید تا آرام شود. وقتی هر دو از آرامش کافی برخوردار شدید، دوباره تلاش کنید. با موفقیت ارتباط برقرار کردن با نوجوان تان وقت و حوصله می خواهد.

 
2- تغییرات مناسبی در سبک زندگی تان بدهید:

راهنمایی های زیر می تواند تعادل را به زندگی نوجوان تان برگرداند.

نظم و ترتیب: نوجوانان ممکن است بر سر قوانین و نظم و انضباط یا ساختار زندگی روزمره، داد و فریاد راه بیندازند. اما این بدین معنا نیست که هرگز نظمی را نمی خواهند. به موقع سر میز غذا نشستن و ساعت خواب منظم داشتن به آنها احساس امنیت و اطمینان می دهد زیرا در این گونه مواقع شما می توانید به آنها توجه نشان دهید و آنها نیز اگر بخواهند، فرصت صحبت کردن با شما پیدا می کنند.

کم کردن دنیای دیجیتال: بین تماشای تلویزیون، فیلم، محتوای اینترنت و بازی های ویدئویی با رفتارهای خشونت آمیز نوجوانان و همچنین اضطراب ارتباطی مستقیم وجود دارد. این برنامه ها را کم و محدود کنید اما در مقابل نوجوان تان را به ورزش و بازی های پرتحرک تشویق نمایید.

خواب و خوراک سالم: خوراک سالم و مقوی می تواند انرژی نوجوان تان را به ثبات برساند و ذهن او را هوشیار نگه دارد. از طرفی محرومیت از خواب کافی نوجوان تان را دچار اضطراب و کج خلقی و سستی می کند. خواب کم و غذای ناسالم اثری منفی روی حافظه، وزن، تمرکز، قدرت تصمیم گیری و سیستم ایمنی بدن دارد. بنابراین کاملا مراقب این دو گزینه باشید.

3- خودتان را فراموش نکنید: سر و کله زدن با یک نوجوان واقعا انرژی و تحمل می خواهد و اگر شما به اندازه کافی مراقب سلامت تان نباشید، زود از پای در می آیید. بنابراین به اندازه کافی استراحت کنید، اگر اضطراب دارید و دچار افسردگی شده اید حتما از روانشناس کمک بگیرید. هرگز سعی نکنید بار تمام مشکلات را خودتان به تنهایی حمل کنید بلکه از اقوام، دوستان قابل اعتماد و مشاوران کمک و راهنمایی بخواهید.

دوران نوجوانی قرار نیست برای همیشه طول بکشد. این روزها زودتر از آنچه که فکرش را کنید می گذرد و فقط این صبر و شکیبایی و راهنمایی های شماست که موجب می شود فرزندتان به خوبی این دوران سخت را طی کند و به جوانی موفق و شاد تبدیل شود.