آماس ملتحمه چشم یا سرخ‌چشمی در واقع به سرخی و تورم ملتحمه چشم گفته می‌شود؛ یعنی غشای مخاطی که پلک و سطح چشم را می‌پوشاند. این لایه چشمی معمولا پاک و تمیز است. اگر هر نوع حساسیت و یا عفونتی رخ بدهد، این لایه یا جدار قرمز و متورم خواهد شد.
ورم ملتحمه چشم بسیار شایع بوده و در اغلب مواقع چندان حاد نیست و ظرف ۷ تا ۱۰ روز بدون هیچ نوع درمان دارویی خود به خود خوب می‌شود. اکثر موارد مربوط به ورم ملتحمه چشم به علل زیر رخ می‌دهد:
-عفونت‌هایی که به خاطر ویروس‌ها و باکتری‌ها رخ می‌دهند
-خشکی چشم به خاطر کمبود اشک و یا تماس با باد یا آفتاب
-مواد شیمیایی، بخارها و یا دود سیگار
-انواع آلرژی
ورم ملتحمه چشمی ویروسی و باکتریایی مسری بوده و به راحتی منتشر می‌شود. از آنجایی که ورم ملتحمه چشم به خاطر ویروس‌هایی رخ می‌دهد که اغلب درمان پزشکی برایشان وجود ندارد، پیشگیری از انتشار آنها بسیار مهم خواهد بود. از دیگر دلایل اصلی انتشار ورم ملتحمه چشم، عدم رعایت بهداشت دست است. استفاده از اشیاء مشترک مانند حوله آن هم با کسی که بیماری ورم ملتحمه چشم دارد می‌تواند سبب انتشار این عفونت شود.
ورم ملتحمه چشم ویروسی
ورم ملتحمه چشم ویروسی اغلب به خاطر آدنوویروس رخ می‌دهد که نوعی ویروس تنفسی شایع بوده و می‌تواند سبب گلودرد و یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی شود. ویروس هرپیز هم می‌تواند به بروز ورم ملتحمه ویروسی چشم بیانجامد.
علائم ورم ملتحمه چشم ویروسی عبارت است از:
-قرمزی در بخش سفید چشم
-تورم پلک‌ها
-احساس خارش یا سوزش پلک‌ها
-مناطق متورم و حساس در جلوی گوش‌ها
-ترشحات تمیز یا تا حدی غلیظ و مایل به سفید
علائم ورم ملتحمه چشم ویروسی معمولا ۵ تا ۱۰ روز طول می‌کشد اما ممکن است بیش از ۳ هفته ادامه پیدا کند و به علائم در حال پیشرفت یا مزمن تبدیل شود. اگر هر یک از وضعیت‌های زیر گریبان‌تان را گرفت، یعنی دچار ورم ملتحمه حاد چشم شده‌اید:
-اگر بیماری‌ای داشته باشید که توانایی بدن‌تان را برای مبارزه با عفوت کاهش بدهد (اختلال در سیستم ایمنی)
-اگر تنها یک چشم‌تان بینایی داشته باشد
-اگر لنز تماسی استفاده می‌کنید
اگر ورم ملتحمه چشم به خاطر یک ویروس رخ بدهد، در صورت شروع یا پیشرفت علائم، فرد بعد از ۳ تا ۵ روز می‌تواند به محیط کار یا مدرسه بازگردد. معمولا از دارو برای درمان ورم ملتحمه چشم ویروسی استفاده نمی‌شود، بنابراین نکته مهم این است تا از انتشار این عفونت پیشگیری کنید. ورم ملتحمه چشم به خاطر ویروس هرپیز رخ می‌دهد که ویروس نادری است و می‌توان آن را با داروی ضدویروس درمان کرد. درمان خانگی علائم ورم ملتحمه چشم ویروسی هم به شما کمک خواهد کرد زمانی که ویروس دارد به خودیِ خود از بین می‌رود، احساس بهتری داشته باشید.
ورم ملتحمه چشم باکتریایی
زمانی که باکتری وارد چشم یا نواحی اطراف آن می‌شود، عفونت شروع می‌کند به پیشروی. برخی عفونت‌های شایع که منجر به ورم ملتحمه چشم می‌شود شامل موارد زیر است:
-عفونت استافیلوکوکی
-آنفولانزای هموفیلوس نوع B (Hib)
-بیماری خراش گربه
-سوزاک
علائم ورم ملتحمه چشم باکتریایی عبارت است از:
-سرخی در بخش سفیدی چشم
-ترشحات سفید یا خاکستری از چشم. این ترشحات منجر به چسبیدن مژه‌ها به هم می‌شود.
-درد خفیف
-تورم پلک بالایی، که باعث افتادگی پلک‌ها خواهد شد
میزان ترشح به خاطر ورم ملتحمه چشم باکتریایی از ترشحات ناشی از ورم ملتحمه چشم ویروسی بیشتر است. عفونت‌های باکتریایی اغلب طی ۷ تا ۱۰ روز بدون درمان آنتی‌بیوتیک خوب شده و در صورت استفاده از آنتی‌بیوتیک، این میزان بین ۲ تا ۴ روز خواهد بود. فرد مورد نظر ۲۴ ساعت بعد از آغاز مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند به کارهای روزمره، کار یا مدرسه بازگردد. تجویز درمان با آنتی‌بیوتیک معمولا باکتری‌ای را می‌کشد که منجر به ورم ملتحمه چشم خواهد شد.
قرمزی چشم
اصطلاحی جامع‌تر بوده که نه تنها ورم ملتحمه چشم را شامل می‌شود بلکه با بسیاری مشکلات دیگر هم همراه بوده که منجر به قرمزی روی چشم یا اطراف آن صرفا جداره چشم خواهد شد. ورم ملتحمه چشم یکی از علل اصلی قرمزی چشم محسوب می‌شود. قرمزی چشم علل دیگری هم دارد که عبارت است از:
-عوامل خارجی مانند فلزات یا حشرات.
-خراش، جراحت یا آسیب به بخش‌های عمیق‌تر چشم یا بروز عفونت در آن (برای مثال تورم رنگینه چشم، ورم عنبیه چشم و یا التهاب قرنیه)
-آب سیاه
-عفونت حدقه چشم و نواحی اطراف آن
گل‌مژه هم می‌تواند سبب بروز پلک‌های متورم و یا قرمز شود، برجستگی‌ای که آن را گل‌مژه مزمن، التهاب پلک‌ها و یا کمبود اشک (خشکی چشم) می‌نامند.
چک کردن علائم
در صورت بروز هر یک از وضعیت‌های زیر، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:
-اگر در اندازه مردمک‌‌ها تفاوتی دیدید
-اگر پوست اطراف چشم یا پلک چشم قرمز بود
-اگر دچار تیرگی یا کمبود قدرت بینایی شدید که هنگام پلک زدن هم خوب نشد
-اگر در چشم به جز حساسیت، درد هم داشتید
-اگر تماس با نور برای چشم‌تان با درد زیادی همراه بود
-اگر فکر می‌کنید چیزی در چشم‌تان رفته است
-اگر چشم‌تان قرمز بوده و ترشحات زرد، سبز یا خونی از چشم داشتید که ظرف ۲۴ ساعت خوب نشد. در این مواقع به آنتی‌بیوتیک نیاز دارید.
-ورم ملتحمه چشم که بیش از ۷ روز ادامه داشته باشد
-اگر چشم‌تان ظرف ۴۸ ساعت بعد از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک خوب نشد
-اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید و دچار ورم ملتحمه هستید
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی برای ورم ملتحمه چشم منجر به کاهش درد شده و مانع از ترشحات آن خواهد شد. اگر از لنز استفاده می‌کنید، آنها را بردارید و عینک بزنید تا وقتی که علائم آن به طور کامل خوب شود. سعی کنید همیشه لنزها و جای آنها را تمیز نگه دارید.
کمپرس‌های گرم و سرد هم می‌تواند در چنین مواردی مورد استفاده قرار گیرد. اگر مشکل‌تان آلرژی است، کمپرس سرد باعث می‌شود احساس بهتری پیدا کنید. اگر ورم ملتحمه چشم به خاطر عفونت ایجاد شده باشد، در آن شرایط یک کمپرس گرم و مرطوب باعث تسکین چشم شده و تأثیر به‌سزایی در کاهش قرمزی و تورم آن خواهد داشت. کمپرس گرم و مرطوب می‌تواند باعث انتشار عفونت از یک چشم به چشم دیگری شود. بهتر است برای هر چشم کمپرس متفاوتی استفاده کنید و برای هر بار استفاده، کمپرس‌تان تمیز باشد.
وقتی چشم‌تان را تمیز می‌کنید، آن را از سمت داخل به سمت بیرون (به طرف بینی) پاکسازی کنید. برای این کار از یک چیز تمیز برای هر بار پاکسازی استفاده کنید تا ترشحاتی که در حال تمیز شدن است دوباره به چشم مالیده نشود. اگر از دستمال یا پارچه تمیز مرطوبی استفاده می‌کنید حتما بعد از استفاده آنها را دور بریزید. اگر از حوله برای تمیز کردن چشم استفاده می‌کنید، حتما پس از استفاده آنها را بشویید تا کس دیگری آنها را برنداشته و یا دوباره استفاده نکند. بعد از پاکسازی چشم، دست‌هایتان را شسته تا از انتشار ورم ملتحمه چشم پیشگیری کنید.
علائمی که حین درمان خانگی، باید حواستان به آنها باشد
اگر هر یک از علائم زیر حین درمان خانگی رخ داد، حتما با پزشک‌تان تماس بگیرید:
-چشم‌درد مداوم یا افزایش آن
-حساسیت به نور و پیشرفت آن
-نشانه‌های پیشرفت عفونت
-حادتر شدن علائم و افزایش دفعات بروز آن
اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، سعی کنید در صورت بروز هر نوع مشکلی در چشم آنها را بردارید.
پیشگیری
ورم ملتحمه چشم از طریق لنزها و از راه ترشحات چشمی انتشار می‌یابد که حاوی ویروس یا باکتری بوده و منجر به ورم ملتحمه چشم می‌شود. دست زدن به چشم عفونی‌شده هم باعث می‌شود ترشحات روی دست شما بماند. وقتی ترشحات روی دست‌تان باقی مانده است، در صورت لمس چشم یا هر چیزی، ویروس یا باکتری منتشر خواهد شد.
رعایت نکات زیر در پیشگیری از بروز ورم ملتحمه چشم تأثیر به‌سزایی دارد:
-دست‌های خود را قبل و بعد از کارهای زیر حتما بشوئید:
لمس چشم یا صورت و استفاده از دارو در چشم
-از لوازم آرایش مشترک مخصوص چشم استفاده نکنید
-تا زمانی که عفونت چشم به طور کامل خوب نشده، از لوازم آرایش چشم استفاده نکنید چرا که با این محصولات، مجددا عفونت را ایجاد خواهید کرد. اگر عفونت چشم‌تان به خاطر باکتری یا ویروس ایجاد شده، لوازم آرایش قدیمی خود را دور ریخته و محصولات جدیدی بخرید.
-به هیچ وجه از جای لنز یا محلول لنز مشترک استفاده نکنید.
-از داروهای چشمی مشترک استفاده نکنید.
-اگر برای رؤیت یک شیء خارجی چشم کسی را معاینه کردید و یا خواستید قطره چشم در آن بریزید، دست‌هایتان را بشویید و دستکش بندازید.
منبع: webmd