دومین نشست تخصصی «جمعیت پایدار» با موضوع «بررسی سنین باروری ایمن» با حضور کارشناسان این حوزه؛ صالح قاسمی، نویسنده و پژوهشگر حوزه جمعیت، نسرین سحرخیز فوق تخصص زنان و زایمان و نازایی، طاهره لباف فوق تخصص زنان و زایمان، ناهید نجار توانا فوق تخصص زنان و زایمان و کبری خزعلی رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای آگاهی بخشی در خصوص سنین مناسب باروری و نرخ رشد جمعیت کشور در خبرگزاری فارس برگزار شد که در ادامه متن آن را می‌خوانید:
فارس: با توجه به این موضوع که عدهای از پزشکان و متخصصان زنان و مامایی بر این باورند که بازه سنین باروری خانمها بین 25 تا 35 است و این موضوع را به یک شعار تبدیل کرده‌اند، به نظر شما این موضوع از لحاظ علمی تا چه میزان مورد تایید است؟
نسرین سحرخیز در پاسخ به این سوال توضیح داد: در دنیا با توجه به متون علمی سن نوجوانی از سن 12 تا 18 سال تعریف شده است و طبق متون علمی عوارض باروری در این سنین بالا است و به همین دلیل یک سری ممنوعیتها را برای باروری در این سنین اعمال شده است. اما باید توجه داشت که در سطح دنیا باروری در این سنین هم خیلی رخ می‌دهد و در آمریکا هم شاهد باروری نوجوانان زیادی هستیم. بارداریهای زیر بیست سال در دنیا در اکثر مواقع ناخواسته است و بررسی ها نشان داده که درصد بالایی از این بارداریها در کشور آمریکا بدون ازدواج بوده و همین موضوع باعث ایجاد مشکلات زیادی ازقبیل مشکلات روحی روانی شده است که به دنبال این موضوع بسیاری از دختران در دنیا به دنبال سقط جنین می‌روند. البته ما در کشور ما سبک زندگی و فرهنگ کاملا متفاوتی داریم که در سنین باروری تعیین کننده است.
وی ادامه داد: متاسفانه در کشور ما آمار دقیقی در خصوص سنین بارداری نداریم و اطلاعی از این که چند درصد دختران کشور در سنین پایین باردار شده اند، در دسترس نیست. این واقعیت را باید بدانیم که اگر بارداری در سنین نوجوانی به صورت صحیح و با شناخت و اطلاعات کافی صورت گیرد و با مراقبت‌های کافی همراه باشد منجر به دنیا آمدن نوزاد سالم خواهد شد و حتی بارداری در سن نوجوانی نسبت به بارداری در سنین بالای 38 سال برتری خواهد داشت، به صورتی که بارداری در سنین بالای 38 سال سختیهایی را به همراه دارد. البته باید گفت بارداری در سنین بالا باید با مراقبت‌های لازم صورت گیرد و نباید افراد را از بارداری در این سنین هم منع کرد.
طاهره لباف توضیح داد: زمانی که بدن یک زن از لحاظ فیزیکی به آمادگی لازم رسیده باشد می‌تواند برای بارداری اقدام کند و اگر سیستم بدن فرد از لحاظ جسمانی کامل نشده باشد بطور طبیعی نمی‌تواند بارداری سالمی را تجربه کند و این از معجزات خلقت است.
وی افزود: البته در سنین پیش از 18 سال بیان می شود اگر کسی باردار شد بطور طبیعی نیازمند مراقبت‌های بیشتری است. باید به این موضوع توجه داشت که فرهنگ کشور ما با کشورهای اروپایی و آمریکایی بسیار متفاوت است و اگر کسی در کشور ما در سن 18 سالگی باردار شد نمی‌توان با توجه به تبلیغاتهای شایع در دنیا گفت که این شخص باید سقط جنین انجام دهد. همچنین با توجه به آمارهای موجود در سطح جهان از هر 400 بارداری در سنین تا چهل سال فقط یک بارداری با مشکل همراه است و در سنین بالای چهل سال نیز از هر 100 بارداری یک بارداری با مشکل مواجه بوده است که با توجه به آمار نمی‌توان افراد باردار بالای چهل سال را نیز به سقط تشویق کرد، بلکه تنها باید از این افراد مراقبت‌های بیشتری انجام گیرد و اکیدا از ایجاد ترس در این افراد خودداری شود.
وی ادامه داد: امروزه در کشورهای اروپایی به دلیل فرهنگ اجتماعی غلطی که دارند بسیاری از زنان برای بارداری با روش های جراحی و IVF اقدام به بارداری می‌کنند. بنابراین تا سنی که زن قاعده میشود نشان دهنده این است که می‌تواند باردار شود که این موضوع با انجام آزمایشهای مختلف مشخص میشود. ضمن اینکه امروزه در دنیا بسیاری از زنان حتی در سنین بالا هم باردار شدهاند.
ناهید نجار توانا، در این زمینه گفت: از نظر علمی دوره طلایی بارداری تا 35 سالگی است اما در جوامع غربی به دلیل شرایط متفاوت فرهنگی و اجتماعی این باور غلط وجود دارد که باید بارداری در سنین بالاتر صورت گیرد و آنها معتقدند باید از دوران نوجوانی و جوانی خود برای لذت بیشتر استفاده کنند و در سن بالاتر باردار شوند که متاسفانه این دیدگاه در سالیان اخیر در جامعه ما نیز در حال ترویج است.
وی ادامه داد: بنده معتقدم باید سن ازدواج در جامعه ما اصلاح شود و با حمایت دولت و طرح‌های تشویقی برای ازدواج جوانان، ازدواج بههنگام و در سنین 20 تا 25 سال صورت گیرد که در اینصورت قطعا سن باروری هم پایین تر خواهد آمد و بسیاری از مشکلات حل خواهد شد، همانطور که بالا رفتن سن ازدواج نیز باعث بروز مشکلات متعددی از قبیل فساد، مشکلات روحی و روانی شده است.
وی افزود: همه باید به این موضوع توجه کنند که باروری دیرهنگام عوارض خود را در پی دارد و ممکن است در مواقعی خانواده باید برای سالم ماندن کودک خود هزینه های سنگینی را متحمل شوند. هر چند باید از افرادی هم که در سنین بالا اقدام به بارداری می‌کنند حمایت و مراقبت های لازم به عمل آید.
لباف در ادامه گفت: مهم است بدانیم که در حال حاضر 180 کشور جهان برای افزایش جمعیت خود از سیاست‌های تشویقی استفاده می‌کنند و این‌گونه نیست که پزشکان و سیاست مداران کشورهای اروپایی افراد را به دیر فرزند آوری تشویق کنند.
فارس: چرا پزشکان کشور ما بانوان ایرانی را به بارداری زود و بههنگام ترغیب نمی‌کنند در صورتی که آمارهای اعلام شده نشان دهنده این موضوع است که کشورهای اروپایی و پیشرفته مردم جامعه را به فرزند آوری بیشتر تشویق می‌کنند؟
کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی توضیح داد:بحث جمعیت موضوعی علمی و بین رشته‌های است که باید دانشمندان و متخصصین در رشته های مختلف از جمله جمعیت شناسی، جامعه شناسی، آمار، اقتصاد، علوم تربیتی، روانشناسی، پزشکی و روانپزشکی، فقه و حقوق، علوم قرآن و حدیث، فلسفه و انسان شناسی به آن پرداخته شود.
وی ادامه داد: البته شما در این جلسه از دوستان و متخصصین پزشک، در رشته زنان و زایمان و نازایی دعوت کرده‌اید و این درایت و نگرش علمی شما را نشان می‌دهد. که دقیقاً در هر عرصه سراغ متخصص های همان رشته می‌رود ولی متأسفانه در کشور به جای شورای عالی فرابخشی که می‌بایست با دو بازوی علمی و اجرایی عمل کند و از نظر علمی به صورت میان رشته‌های با عالی‌ترین تخصص به بررسی علمی جمعیت و آمایش آن و شرایط و نیازهای جامعه بپردازد و از نظر اجرایی به صورت فرابخشی با همکاری قوای سه گانه وارد عمل شود، کار در دست تعدادی پزشک که اطلاع مناسبی از تخصص‌های ذیربط در سایر علومی که ذکر شد ندارند، قرار دارد.
وی توضیح داد: در مسایلی که دوستان متخصص به نام فاصله‌گذاری مطلوب بین زایمان‌ها و نحوه رعایت سلامت بارداری عنوان می‌کنند من از بعد فرهنگی و اجتماعی عرض می‌کنم که اولاً در بعد پزشکی و بهداشت لااقل از روش کشورهای به اصطلاح توسعه یافته که قبله و کعبه آمال شبه روشن‌فکرها است استفاده شود. آنها سالهاست که صرفاً سیاست‌های افزایش جمعیت با مشوق های وسیع مادی و معنوی و اجتماعی را در پیش گرفته‌اند و هنوز هم به جمعیت مطلوب نرسیده‌اند. آنها با چه روشی سلامت مادر و کودک را تأمین می‌کنند که مثلاً در آمریکا و انگلیس به تولد چندین فرزند برای هر مادر توصیه می‌کنند با آنکه نُرم سن ازدواجهای آنها بالای 32 سال است در چه رده سنی این همه تولد را توصیه می‌کنند.
وی افزود: آیا اکثر مادران در غرب بر اثر زایمان می‌میرند و اکثر کودکان ناقص هستند یا از حمایت‌ها و آموزش‌های دقیق و علمی برخوردارند. بنده تأکید دارم که قید بارداری برنامه‌ریزی شده، خواسته، آگاهانه و … هر نوع شرط و محدودیتی صرفاً جایگزینی برای بحث کنترل جمعیت است و عاملی برای توسعه برنامه‌های سابق با تغییر ظاهری نام آنها.
توصیه شما به بانوان چیست؟ آیا بارداری در سنین بالا خطرناک است؟
نجار گفت: البته این حقیقت را باید دانست که باروری در سنین بالای 38 سال ممکن است با مشکلاتی همراه باشد و بهتر این است که افراد در زمان مناسب اقدام به ازدواج و بارداری کنند، ولی کسی حق ندارد از حق بارداری منع نماید.
لباف بیان کرد: بنده نیز به بانوان توصیه می‌کنم که در سنین زیر 38 سال و بههنگام اقدام به بارداری کنند تا بارداری سالمتری را تجربه کنند و به پزشکان نیز توصیه می‌کنم که اگر فردی در سن بالای 38 سال باردار شد، در وی ایجاد اضطراب و ترس نکنند.
فاصله مناسب بین بارداری ها از لحاظ علمی چند سال است؟
سحرخیز: از نظر پزشکی بهترین فاصله بین دو بارداری حدود سه سال است، اما مادران می‌توانند بدون هیچ منعی بعد از اتمام دوره شیردهی فرزند اول اقدام به بارداری مجدد کنند. ضمنا باید به این نکته توجه کنیم که مادران می‌توانند در حین شیردهی فرزند اول هم باردار شوند، اما باید این نکته را مد نظر داشته باشند که بعد از گذشت 4 ماه از شیر مادر کاسته شده و مادران می‌توانند برای تغذیه کودکان از شیر و غذاهای کمکی استفاده کنند.
در ادامه صالح قاسمی پژوهشگر حوزه جمعیت و نویسنده کتاب «جنگ جهانی جمعیت» اظهار داشت: امروزه در دنیا باروری در سنین نوجوانی یعنی تا 18 سال و حتی در سنین بالای 38 و 40 سال اگر با برنامه باشد، یک فرصت شمرده شده و این فرزندان به اصطلاح (golden baby) یا کودکان طلایی نامیده میشود. ضمن اینکه مبتنی بر آخرین پژوهشهای علمی منتشر شده در نشریات تخصصی بینالمللی همچون «بریتیش مدیکال جورنال» (bmj)، «مجله تخصصی پرنتس» (prnts) و «کالج جراحان بیماریهای زنان در ایالات متحده» (acog)، بازه سنین باروری ایمن از حدود سن 17 آغاز شده و تا 40 سال ادامه دارد. ضمن اینکه در موارد کمتر از 17 سالگی و یا بعد از 40 سالگی باروری به تناسب شرایط فیزیکی مختلف بانوان با مشکلات احتمالی همراه خواهد بود که البته در بسیاری از این موارد نیز با مراقبت‌های بیشتر و رسیدگی دقیقتر می‌تواند یک باروری کاملا ایمن داشت.
وی افزود: با وجود به همه آنچه گفته شد، جای بسی شگفتی است که چگونه برخی از پزشکان و مشاوران داخلی برخلاف دادههای علمی روز دنیا هنوز در کشور ما سنین باروری را بین 25 تا 35 سال اعلام می‌کنند.
خزعلی در پایان اضافه کرد: متاسفانه به مرگ حدود 30 نفر اهمیت داده میشود اما برخی به مرگ حدود سیصد هزار نفر بخاطر سقط بی‌تفاوت هستند، زیرا الگوها و برنامه‌ها و اعمال نفوذ غرب از طریق آژانس‌های سازمان ملل به ویژه صندوق جمعیت این را می‌خواهد. در ایران در سالهای اخیر با تغییر ظاهری نام باز هم برنامه های کنترل جمعیت در ایران را دنبال می‌کنند و آثار آن را در گزارش گروه‌های پزشک و نیز گروه‌های جهادی به خراسان دیدید که حتی در جواب اعتراض جوانان جهادی که چرا این داروها و آمپول‌های پر خطر را می‌دهید؟ لااقل قرص بدهید می‌گویند این زنان شعور ندارند که درست از قرص استفاده کنند؟ و حتی مسئول بهداشتی آن منطقه تأکید می‌کند که این دستورالعمل از مرکز است؟
وی افزود: بهتر است شما که مسئولانه خبرها را پیگیری می‌کنید آیا در مجلس، قانون سابق کنترل جمعیت حذف شد یا در سال 92 فقط محدودیت فرزندان برداشته شد و قانون به قوت خود باقی است؟
وی گفت: این یعنی باز هم به وفور و مجانی لوازم کنترل جمعیت توزیع شود تا هر کس هر نوع روشی را برای کنترل خواست داشته باشد و هر وقت همه شرایط طبق دستورات آنها مطلوب بود که آن را هم دستور العمل‌ها بسیار محدود می‌کند برای بارداری اقدام کند.
منبع: سلامت نیوز