سال‌هاست خیلی از افراد گمان می‌کنند استرس و چاقی با هم مرتبط هستند و حالا تحقیقات علمی هم دلایلی برای این ارتباط یافته است و به نظر می‌رسد واکنش‌‌های بیوشیمیایی خاص، می‌تواند به توضیح رابطه‌ی بین استرس و چاقی کمک کند. جنبه‌ی غافلگیرکننده‌ی ارتباط استرس و چاقی تمایل به «خودتقویتی» است. بانی تاب دیکس (Bonnie Taub-Dix) متخصص کاهش وزن و سخنگوی انجمن رژیم غذایی آمریکا می‌گوید: «غالبا، افراد وقتی دچار استرس می‌شوند خوراکی‌های نامناسبی می‌خورند» و در ادامه می‌گوید: «این مسئله موجب افزایش وزن می‌شود که خودِ این افزایش وزن اضطراب‌آور است، این دقیقا یعنی تمام تلاش‌هایتان برای کاهش استرس به هدر رفته است.»
استرس، همیشه با تغییرات بیوشیمیایی مرتبط بوده است و کاری می‌کند هوس غذا خوردن بکنید و در نهایت منجر به چاقی می‌شود. با این نوشته همراه باشید، می‌خواهیم بفهمیم استرس و چاقی چگونه با هم مرتبط هستند و یاد بگیریم چطور این چرخه را متوقف کنیم.
رابطه‌ی بیولوژیکی استرس و چاقی
تا به حال توجه کرده‌اید زمانی که دچار استرس هستید، تمایل دارید غذاهای خانگی که چربی یا قند بالایی دارند، بخورید؟ محققان معتقدند که ممکن است هورمون‌های خاصی در این روند نقش داشته باشند. از جمله:
سروتونین: زمانی که ما در وضعیت استرس به غذاهای خانگی چاق‌کننده می‌رسیم، شروع به خوددرمانی می‌کنیم! تاب دیکس می‌گوید: «هنگامی که شما کربوهیدرات مصرف می‌کنید، میزان ترشح هورمون سروتونین در بدن‌تان بیشتر می‌شود». سروتونین به لحاظ شیمیایی حس خوبی در بدن ایجاد می‌کند و باعث می‌شود حال‌تان خوب شود و احساس بهتری داشته باشید. تاب دیکس معتقد است: «جای تعجب ندارد که انتخاب غذا در افراد تحت استرس، انتخاب هوشمندانه‌ای نخواهد بود. اغلب کربوهیدرات‌هایی که افراد به سمت آنها می‌روند پر از چربی هستند، چیزهایی مثل کلوچه، شیرینی، شکلات و کوکی‌ها». تاب دیکس تأکید می‌کند که افراد در این مواقع معمولا تمایلی به خوردن غذاهایی مثل ماکارونی با آرد سبوس گندم ندارند.
کورتیزول: محققان کشف کرده‌اند که استرس مزمن باعث بالا رفتن بیش از حد هورمون کورتیزول در بدن می‌شود، هورمونی حیاتی که مدیریت ذخیره‌سازی چربی و مصرف انرژی بدن را به عهده دارد. کورتیزول هورمونی است که به عنوان افزایش‌دهنده‌ی اشتها شناخته می‌شود و ممکن است باعث شود، هوس کنید غذاهای چرب و شیرین بخورید.
نوروپپتیدY: مطالعات نشان می‌دهد بدن ما در مواقع استرس ممکن است مواد غذایی را به نوعی متفاوت پردازش کند. مطالعه‌ای که در این زمینه صورت گرفته نشان می‌دهد موش آزمایشگاهی که تحت رژیم پرچربی و پرشیرینی قرار دارد، زمانی که در فشار استرس قرار می‌گیرد بیشتر مواد غذایی که وارد بدنش شده است تبدیل به چربی می‌شود و موشی که تحت رژیم نرمال بوده، در شرایط استرس وزن کمتری پیدا کرده است. محققان متوجه شدند که این پدیده با مولکولی به نام نوروپپتیدY مرتبط است که هنگام بروز استرس از سلول‌های عصبی آزاد می‌شود و تجمع چربی در بدن را تقویت می‌کند. ظاهرا رژیم سرشار از چربی و قند، نورپپتیدY بیشتری آزاد می‌کند.
توقف چرخه‌ی استرس و چاقی
اگر واقعا می‌خواهیم بدانیم وقتی تحت فشار استرس هستیم چگونه از اضافه شدن وزن‌مان جلوگیری کنیم، باید بدانیم چگونه در این شرایط سخت، خوردن غذاهای ناسالم را ترک کنیم:
اجازه ندهید بیش از اندازه گرسنه شوید: هنگامی که خیلی گرسنه می‌شویم یا زمان طولانی چیزی نمی‌خوریم، قندخون‌مان دچار مشکل می‌شود و این کاملا منطقی است فکر کنیم زمانی که دچار افت قند می‌شویم برای نرمال شدن وضعیت بدن‌مان و البته خوب شدن حال‌مان هر خوراکی‌ای را می‌توانیم بخوریم! تاب دیکس توصیه می‌کند که برای اجتناب از این وضعیت، بهتر است مطمئن شویم که هیچ وعده‌ی غذایی را از دست نمی‌دهیم. اندازه‌ی وعدههای غذایی را در نظر داشته باشید: طبق مشاهدات تاب دیکس وقتی استرس افراد پایان می‌یابد، تمایل ندارند به این فکر کنند که چه غذایی و چه مقدار از آن را خورده‌اند. وعدههای کوچک‌تر کمک می‌کند مصرف کل کالری بدن‌تان را تحت کنترل داشته باشید.
میان‌وعده‌های سالم بخورید: تاب دیکس توصیه می‌کند میانوعدهتان ترکیبی از پرو‌تئین و کربوهیدرات باشد چون بدن این مواد را آهسته‌تر هضم می‌کند بنابراین احساس سیری شما طولانی‌تر خواهد بود. میانوعدهتان می‌تواند کلوچه‌ی غلات و کره‌ی بادام یا پنیر و یک تکه نان سبوس‌دار باشد. او اضافه می‌کند که از خوردن تنقلات و میان‌وعده‌های چرب و شیرین اجتناب کنید.
درباره‌ی چیزی که می‌خورید فکر کنید: «زمانی که افراد واقعا تحت فشار استرس هستند، فکر می‌کنند که توجه به رژیم غذایی استرس‌شان را افزایش می‌دهد.» تاب دیکس ادامه می‌دهد: «در واقع دقیقا برعکس است، فراموش نکنید که غذا سوخت مورد نیاز بدن و مغز را تأمین می‌کند، زمانی که تغذیه‌ی مناسبی داشته باشید، بدن‌تان را برای مبارزه با استرس تقویت می‌کنید.»
با استرس خود مقابله کنید: ممکن است این کار در عمل دشوار باشد، اما باید هر چه زودتر برای مدیریت استرس‌تان راهی پیدا کنید، چون این امر برای سلامتی شما ضروری است. یوگا، تایچی و مدیتیشن را امتحان کنید. به طور منظم ورزش کنید و با دوستان‌تان وقت بگذرانید. کمک گرفتن از یک مشاور هم می‌تواند عوامل استرس‌زای زندگی شما را کاهش دهد.
شما تنها کسی نیستید که تحت فشار استرس، به سمت خوراکی‌های چرب یا شیرین می‌روید. اما خوشبختانه می‌توانید جزو کسانی باشید که این چرخه را متوقف می‌کنید. سعی کنید استرس‌تان را به حداقل برسانید و روی انتخاب‌های بهتری برای غذا خوردن تمرکز کنید. استرس هم بخشی از زندگی ماست اما نباید منجر به اضافه وزن شود.
منبع: مجله برترین ها