لطفا ابتدای مطلب را در «توصیه هایی برای کاهش اثرات مضر رنگ مو- قسمت اول» بخوانید.
مضرات رنگ مو
محققان و متخصصان پوست اعلام کردهاند میزان آلرژی و حساسیت ناشی از مصرف رنگ مو در مصرف‌کنندگان رو به افزایش است و این رقم نسبت به چند سال گذشته، دو برابر شده است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده، کاهش سن مصرف کنندگان و افزایش علاقه به رنگ کردن موها از عواملی است که باعث بروز این مشکل (افزایش حساسیت‌های پوستی) می‌شود.
بر اساس تحقیقاتی که سال 1992 در ژاپن با مطالعه و بررسی سن مصرف‌کنندگان و میزان استفاده از لوازم رنگ مو انجام شد، مشخص شد 13 درصد دختران دبیرستانی، 6 درصد زنان و 2 درصد مردان 20- 30 ساله از محصولات رنگ کردن مو استفاده می‌کنند.
اما فقط چند سال بعد، نتایج تحقیق مشابهی در سال 2001 در این کشور، باعث تعجب و نگرانی متخصصان پوست شد که نشان می‌داد 41 درصد از دختران دبیرستانی، 85 درصد زنان و 33 درصد مردان 20 – 30 ساله از این محصولات استفاده می‌کنند.
تحقیق دیگری در دانمارک بر روی 4 هزار فرد بزرگسال، حکایت از آمار 18درصدی مردان و 75 درصدی زنان مصرف کننده رنگ مو و مواد آرایشی مشابه داشت که بیش از 5 درصد آنان تاکنون حداقل یک‌بار دچار حساسیت‌ها و سایر مشکلات پوستی شده‌اند.
نکته جالب توجه در مورد افرادی که در اثر رنگ مو دچار حساسیت یا مشکلات دیگر می‌شوند، این است که فقط 15درصد این افراد برای معالجه به مراکز درمانی مراجعه کردهاند.
یکی دیگر از اتفاقاتی که باعث شد توجه محققان به تاثیرات رنگ مو و مضرات آن جلب شود، اتفاقی است که سال گذشته رخ داد؛ اکتبر سال 2006، گزارشی از حساسیت پوستی در 8 نوجوان 12 – 15 ساله در کوپنهاگ به دست مسوولان رسید. تأثیر رنگ مو روی 5 نفر از این نوجوانان به قدری شدید بود که در بیمارستان بستری شدند و یکی از آن‌ها نیز تحت مراقبت ویژه قرار گرفت.
اما دلیل بروز چنین مشکلی حین رنگ کردن موها، مربوط به ماده‌ای به نام «پارافنیلن دیامین» است که در ترکیبات رنگ مو وجود دارد. این ماده در اثر استفاده طولانی مدت و مداوم از محصولات رنگ‌کردن مو، باعث ایجاد حساسیت‌های پوستی می‌شود و گاهی این آسیبهای پوستی به حدی شدید است که می‌تواند فرد را راهی بیمارستان کند.
پارافنیلن دیامین همان «PPD» است که روی بسته‌بندی دو سوم رنگ موها نوشته شده و نوع حساسیتی که در استفاده از رنگ موی حاوی این ماده ایجاد می‌شود، به صورت تاول روی پوست صورت، به خصوص درناحیه خط رویش موها، بروز می‌کند.
PPD ماده‌ای است که باعث آسیبهای جدی به پوست می‌شود و به همین دلیل در قرن 20 میلادی ، به دلیل افزایش این مشکل، مصرف این ماده در ترکیبات آرایشی مو در کشورهای آلمان، سوئد و فرانسه ممنوع شد.
بر اساس تحقیقی که توسط متخصصان پوست در لندن انجام شده، مشخص شد واکنش منفی پوست نسبت به PPD نه‌تنها در لندن، بلکه در تمام کشورهای جهان رو به افزایش است و آمار گزارش شده از میزان حساسیت به این ماده در شش سال گذشته، دو برابر شده و به 7/1 درصد رسیده است و با اینکه خطرات ناشی از مصرف این ماده به اثبات رسیده است، اما بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده محصولات مختلف رنگ مو، نسبت به این موضوع بی‌توجه هستند و روی بسته‌بندی این محصولات، هیچ هشداری نسبت به عواقب استفاده از این مواد درج نمی‌کنند.
البته این مشکلات فقط برای گروه سنی جوانان پیش نمی‌آید و کودکان زیادی تاکنون با این مشکل دست پنجه نرم کردهاند؛ بسیاری از کودکان تحت شرایطی خاص، مجبور به رنگ کردن موهای خود می‌شوند.
البته نه اینکه فکر کنید، موهای آن‌ها را با ضرب‌وزور، رنگ می‌کنند، نه! اما در آیین و رسوم خاصی که در برخی کشورها برگزار می‌شود، موی کودکان شرکت‌کننده در مراسم را رنگ می‌کنند و همین امر می‌تواند باعث بروز حساسیت‌های پوستی در کودکان شود.
البته در حال حاضر، مقدار مشخصی PPD برای استفاده در رنگ موها و سایر محصولات این‌چنینی، از سوی اتحادیه اروپا تعیین شده است و بر این اساس تولیدکنندگان این لوازم آرایشی مجازند حداکثر تا 6 درصد از PPD در تهیه مواد آرایشی استفاده کنند.
اگر شما جزء کسانی هستید که رنگ مو مصرف نمی‌کنید، از دردسرهای ناشی از مصرف رنگ مو هم در امان هستید؛ در غیر این صورت دست‌کم توصیه‌های ایمنی را جدی بگیرید! تست کردن رنگ مو روی قسمت کوچکی از پوست دست (48 ساعت قبل از رنگ کردن موها)، می‌تواند از هرگونه اتفاق ناگواری در این زمینه جلوگیری کند.
بی‌رنگ کننده‌ها چگونه عمل می‌کنند؟
بی‌رنگ کننده‌ها با ملانین موجود در مو واکنش داده و رنگ مو را در یک واکنش غیر قابل بازگشت از بین می‌برند. درواقع مولکول‌های ملانین را اکسید می‌کنند.
البته ملأ نین در مو باقی می‌ماند ولی مولکول‌های آن پس از اکسید شدن دیگر رنگی ندارند.
پس از استفاده از مواد بی‌رنگ کننده (دکلره) موهای شما به رنگ زرد کم رنگ در می‌آید که این به دلیل مولکول‌های پروتئینی سازنده مو به نام کراتین می‌باشد.
رنگ طبیعی کراتین زرد کم رنگ است.بی‌رنگ کننده‌ها با رنگ دانه یو ملانین خیلی بهتر وسریعتر از فائو ملانین واکنش می‌دهند.
به همین دلیل رنگ باقیمانده مایل به طلایی یا قرمز رنگ می‌شود.بی‌رنگ کننده درواقع پر اکسید حل شده در یک حلال قلیایی است که این حلال محور مو را باز می‌کند تا پر اکسید با ملانین مو واکنش دهد.
رنگ کردن مو در دوران بارداری ممنوع
از آنجایی که تحقیقات در این زمینه هنوز تکمیل نشده است، نمی‌توان ادعا کرد که صددرصد رنگ مو تأثیر مضری بر روی جنین دارد.
اما همان‌طور که می‌دانید پوست کف سر می‌تواند مقداری از مواد شیمیایی موجود در رنگ را جذب کرده و وارد جریان خون کند و از آنجایی که سه ماهه اول بارداری، زمان شکل‌گیری جنین بوده و جنین در این زمان بسیار حساس و آسیب‌پذیر است، پس به زنان باردار توصیه می‌شود تا پایان دوران بارداری از رنگ‌های شیمیایی استفاده نکنند، خصوصاً در سه ماهه اول بارداری.
این رنگ‌ها می‌توانند باعث سقط جنین شوند، لذا استفاده از آن در دوران بارداری به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
استفاده مکرر یا نادرست از رنگ موها، باعث آسیب موها و بروز موخوره می‌شود.
خشک و زبر شدن و شکنندگی موها نیز از آسیب‌هایی است که در اثر از بین رفتن چربی مو به وجود می‌آید.
استفاده مکرر از رنگ مو سبب ایجاد حساسیت‌های پوستی، شوره سر، خارش و حتی قرمزی پوست سر می‌شود.
چنانچه مواد شیمیایی موجود در رنگ قوی باشد و فرد نسبت به این مواد حساسیت داشته باشد، ممکن است سوختگی در سر ایجاد شود که اثرات آن حتی می‌تواند تا آخر عمر باقی بماند.
گاهی اوقات رنگ کردن مو سبب ایجاد آلرژی می‌شود که خارش و قرمزی پوست سر از آن جمله‌اند و در مواردی با سوزش نیز همراه است و گاهی اوقات حتی منجر به ورم می‌شود.
توصیه‌هایی برای کاهش اثرات مضر رنگ مو
– برای رنگ کردن موها توصیه می‌شود که به متخصصان امر مراجعه کنید و هرگز خودتان اقدام به این کار نکنید.
– از رنگ موهای استاندارد استاندارد و دارای مجوز وزارت بهداشت استفاده کنید.
– هرگز رنگ مو را بیشتر از زمان تعیین شده، روی موهای خود نگه ندارید.
– بعد از استفاده از رنگ، سر را با آب خوب بشویید.
– رنگ موهای مختلف را با هم مخلوط نکنید، زیرا ممکن است مواد مضری ایجاد شود.
– هنگام استفاده از رنگ مو، از دستکش استفاده کنید.
– قبل از رنگ کردن مو با یک شامپوی مناسب، موها را شستشو دهید.
– هرگز بعد از رنگ کردن موها از مواد صاف‌کننده یا فرکننده استفاده نکنید.
– پس از رنگ کردن، از مواد تقویت‌کننده مو استفاده کنید.
– از تعویض مکرر رنگ مو اجتناب کنید.
– رنگ مو را در فاصله‌های زمانی طولانی‌تری استفاده کنید، زیرا هر چند عوارض رنگ مو در درازمدت پدید می‌آید، ولی هر چه فاصله زمانی رنگ کردن موها طولانی‌تر شود، بهتر است.
– هرگز از رنگ موی شیمیایی برای رنگ کردن ابروها استفاده نکنید.
– سعی کنید رنگ کردن موها را تا حد امکان و تا زمانی که بالا رفتن سن، آن‌ها را خاکستری کرده است، به تعویق بیندازید.
– قبل از هر بار استفاده از یک نوع رنگ مو، حتماً کمی از آن را روی پوست دستتان امتحان کنید و در صورت عدم بروز واکنش حساسیتی مانند قرمزی و تحریک، آن را روی موها به کار ببرید.
تخمین زده می‌شود که ۵۰ درصد از خانم‌ها و تعداد روبه‌فزونی از مردان موهایشان را رنگ می‌کنند اما به خاطر داشتن «پارافنیلن دی‌آمین» یا ترکیبات مشابه که برای خاصیت اکسیدکنندگی رنگ‌ها به کار می‌رود و باعث می‌شود رنگ‌ها به آسانی وارد ساقه مو شوند، باید در مورد استفاده از آن‌ها دقت کنید.
رنگ‌های اکسیدان دائمی کمی باعث از بین رفتن رنگ اصلی و طبیعی مو می‌شوند اما اگر بخواهید بیشتر روشن شوند، باید قبل از رنگ کردن موها از بی‌رنگ‌کننده‌ها استفاده کنید.
حتماً لازم است تست اولیه‌ای روی تکه کوچکی از موها انجام دهید. به علاوه قبل از استفاده از هر نوع رنگ و اکسیدان باید تست پوستی انجام شود.
در صورت حساسیت، دچار درماتیت یا التهاب پوستی خواهید شد. این حساسیت می‌تواند خفیف یا خیلی شدید باشد.
حتی امکان دارد سال‌ها یا ماه‌ها بعد از استفاده رنگ‌های اکسیدان حساسیت ایجاد شود.
حساسیت ممکن است فقط قرمزی یا قرمزی همراه با خارش یا حتی شدیدتر از این موارد به صورت تورم اطراف چشم، دلمه روی صورت، گردن و پوست سر باشد.
در موارد نادر حتی کل بدن دچار عکس‌العمل می‌شود. چون این خانم در مورد مارک‌های مختلف رنگ مو صحبت کردند، لازم است اشاره کنم حساسیت به یک رنگ یا یک مارک خاص ممکن است نشان‌دهنده حساسیت به همه رنگ‌ها باشد.
گاهی فرد به اکسیدان‌ها و حتی مارک چند رنگ حساسیت نشان می‌دهد.
در این موارد باید از دیگر رنگ‌های نیمه دائمی به شرط تست پوستی قبل از رنگ کردن مو، استفاده کند.
در مورد رنگ کردن موها به خصوص در مواردی که شما با دکلره کردن موها را رنگ می‌کنید، نباید کمتر از ۳ هفته و ترجیحاً ۴ هفته این کار را دوباره تکرار کنید.
موها ۸ – ۱۲ میلی‌متر در ماه رشد می‌کنند و فواصل رنگ کردن باید طوری باشد که موهای جدید را بپوشاند.
رنگ موی بیشتر ما ایرانی‌ها تیره است و از آنجا که تصمیم شما تبدیل آن به موهای بلوند روشن است از همین نقطه آسیب به مو شروع می‌شود.
آرایشگر به شما می‌گوید برای چنین تغییر رنگی (از مشکی تیره تا بلوند روشن) مجبور است دو بار موهایتان را بی‌رنگ کند و شما هم به خاطر اینکه این تغییر را در چهره خود تجربه کنید، می‌پذیرید اما آیا می‌دانید وقتی که رنگ موها روشن می‌شود صدمه وارده به موها غیرقابل جبران است!
مثلاً برای تغییر رنگ قهوه‌ای تیره به بلوند کمرنگ باید عمده رنگ مو را به وسیله بی‌رنگ کردن اولیه از بین برد که بعضی اوقات به این عمل راه‌راه کردن می‌گویند.
توصیه می‌شود که هم به خاطر جلوگیری از اعمال فشار زیاد به موها و هم اطمینان شخص از نظر رسیدن به رنگ مطلوب، این عمل در چند مرحله انجام شود.
معمولاً با استفاده از روش کلاه پلاستیکی مخصوص و بیرون کشیدن دستههای کوچک مو از سوراخ‌های کلاه و بی‌رنگ کردن آن‌ها یا به صورت قرار دادن دسته کوچک مو داخل فویل آلومینومی؛ کار بی‌رنگ‌کردن موها انجام می‌شود بنابراین اگر تمایل دارید موهای بلوندی داشته باشید روش ذکر شده (راه‌راه کردن) را به کار ببندید تا لااقل با کنترل بیشتر دستههای موها و بدون تحریک پوست‌سر به مقصود برسید و صدمه کمتری ببینید و ضمناً این توصیه‌ها را جدی بگیرید.
۱- برای مراقبت از موها در شرایط سلامت، از محصولات با کیفیت استفاده کنید.
۲-هرگز بیش از یک بار در ماه موهای خود را بی‌رنگ نکنید چون دفعات زیاد این کار، مو را خشک و شکننده و مستعد آسیب جدی می‌کند.
۳-پس از انجام دکلره یا بی‌رنگ کردن بعد از هر شامپو زدن، موها را با نرم‌کننده بشویید تا در هم نروند. با این کار به آسانی شانه می‌شوند.
۴- اگر از سشوار استفاده می‌کنید حتماً حرارت ملایم باشد و هرگز اتوی فرکننده داغ را که باعث صدمه به مو می‌شود در مورد موهای بی‌رنگ شده به‌طور متناوب به کار نبرید.
۵-دقت کنید برای موهایی که خیلی بی‌رنگ شده‌اند از محصولات فرکننده دائمی مو استفاده نکنید چون ساقه‌مو به شدت آسیب می‌بیند.
در انتخاب رنگ مو 5 عامل نقش دارند
رنگ پوست، رنگ طبیعی مو، رنگ چشم، چاقی و لاغری شخص و شخصیت فرد رنگ موی سر شما می‌بایست مکمل رنگ پـوست‌تان باشد.
هیچگاه مـوی سرتان را بیش از 3-2 درجه از رنگ طبیعی خود روشن‌تر و یا تیره‌تر نکنید.
1- بخاطر داشته باشید که موهای ظریف بدلیل داشتن لایـه کوتیکول نازک‌تر زودتر از موهای ضخیم رنگ را بخود می‌گیرد.
2-هرگاه پوست‌تان به رنگ مو آغشته شد می‌توانید آن را با پودر بچه تمیز کنید.
3-در آفتاب از کلاه، روسری و محصولات ضد آفتاب استفاده کنید تا از بـی رنـگ شدن و خشکی موهایتان جلوگیری کرده باشید.
4- شامپو زدن خشن سبب خارج شدن رنگ و خشکی موی سرتان می‌گردد. بنابراین سر خود را با شامپوهای ویژه موهای رنگ شده با ملایمت شستشو دهید. از کاندیشنر و تقویت کننده‌ها استفاده کنید تا رطوبت موهایتان حفظ گردد.
5- هنگام خشک کردن موهایتان با هوله این کار را با ملایمت انجام دهیـد تـا مـوهـایتان آسیب نبینند.
6-هنگامی‌که موهایتان هنوز خیس می‌باشند آن‌ها را برس نکشید و بجای آن از یک شانه استفاده کنید.
7- هنگام استفاده از سشوار موها را زیاد خشک نکنید. زمانی که هنوز مقداری رطوبت دارند آن‌ها را رها کنید. با این کار از ایجاد الکتریسیته ساکن جلوگیری خواهید کرد.
8- پـیش از وارد شدن در آب اسـتخر مـوهای خود را با آب بـدون کلر شسـتشو داده و از کلاه ویژه شنا نیز استفاده کنید.
7 مورد از عوارض رنگ کردن مو