ناباروری مشکلی رو به رشد در سراسر جهان است. در شرایطی که ناباروری همواره قابل درمان نیست، گاهی اوقات می توان با یک یک رژیم غذایی سالم، استفاده از مکمل ها و دیگر راهبردهای سبک زندگی شرایط را بهبود بخشید.
اروری به توانایی افراد در تولید مثل به روش های طبیعی ارجاع می شود. ناباروری مردانه زمانی شکل می گیرد که یک مرد شانس ضعیفی برای باردار کردن شریک زن خود داشته باشد. این مساله معمولا به کیفیت سلول های اسپرم بستگی دارد.
جنبه های عملکرد جنسی و کیفیت مایع منی که در ادامه به آنها اشاره می شود ممکن است بر باروری تاثیرگذار باشند:
میل جنسی: میل جنسی در قالب تمایل یک فرد به داشتن رابطه جنسی توصیف می شود. برخی مواد غذایی یا مکمل ها که مدعی افزایش میل جنسی هستند، به عنوان برانگیزنده جنسی (Aphrodisiac) شناخته می شوند.
اختلال نعوظ: به نام ناتوانی جنسی نیز شناخته می شود و زمانی رخ می دهد که مرد توانایی نعوظ یا حفظ آن را نداشته باشد.
تعداد اسپرم: یکی از جنبه های مهم کیفیت مایع منی تعداد یا تراکم سلول های اسپرم در یک مقدار معین از مایع منی است.
تحرک اسپرم: یکی از عملکردهای ضروری سلول های اسپرم سالم توانایی آنها در شنا کردن است. تحرک اسپرم به عنوان درصدی از حرکت سلول های اسپرم در یک نمونه از مایع منی اندازه گیری می شود.
سطوح تستوسترون: سطوح پایین تستوسترون، هورمون جنسی مردانه، ممکن است در برخی مردان با ناباروری مرتبط باشد.
ناباروری می تواند در نتیجه دلایل مختلفی شکل بگیرد و ممکن است به ژنتیک، سلامت عمومی، تناسب اندام، بیماری ها و آلاینده های غذایی وابسته باشد.
افزون بر این، یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالم بسیار مهم است. برخی مواد غذایی و مواد مغذی ارتباط بیشتری با بهبود باروری دارند. در ادامه با 10 روش برای تقویت تعداد اسپرم و افزایش باروری در مردان که از پشتیبانی علمی نیز برخوردار هستند، بیشتر آشنا می شویم.
مصرف مکمل های اسید آسپارتیک-D
اسید آسپارتیک-D (D-AA) شکلی از اسید آسپارتیک، یک نوع آمینو اسید که به عنوان مکمل غذایی به فروش می رسد، است. اسید آسپارتیک-D نباید با اسید آسپارتیک-L اشتباه گرفته شود، که ساختار بسیاری از پروتئین ها را شکل می دهد و به مراتب شایع‌تر از اسید آسپارتیک-D است.
اسید آسپارتیک-D به طور عمده در غدد خاص، مانند بیضه ها، و همچنین در مایع منی و سلول های اسپرم یافت می شود. پژوهشگران بر این باورند که اسید آسپارتیک-D در باروری مردان نقش دارد. در حقیقت، سطوح اسید آسپارتیک-D در مردان نابارور در مقایسه با همتایان بارور خود به طور قابل توجهی پایین‌تر است.
مطالعات انجام شده نشان داده اند که مکمل های اسید آسپارتیک-D ممکن است سطوح تستوسترون را افزایش دهند. تستوسترون نقشی کلیدی در باروری مردان ایفا می کند. شواهد موجود نشان می دهند که مکمل های اسید آسپارتیک-D ممکن است باروری را در مردانی که از سطوح پایین تستوسترون برخوردار هستند، افزایش دهد، در شرایطی که مزایای اضافی برای مردانی دارای سطوح عادی یا بالا از این هورمون به همراه ندارد.
مطالعات بیشتری برای بررسی خطرات و فواید بلند مدت مکمل های اسید آسپارتیک-D در انسان باید صورت بگیرند.
انجام ورزش به صورت منظم
ورزش کردن نه تنها اعتماد به نفس و عملکرد جسمانی فرد را تقویت می کند، بلکه ممکن است در افزایش سطوح تستوسترون نیز نقش داشته باشد. مطالعات نشان داده اند، مردانی که به طور منظم ورزش می کنند از سطوح تستوسترون بالاتر و کیفیت مایع منی بهتر نسبت به همتایان غیر فعال خود برخوردار هستند.
با این وجود، باید از انجام ورزش بیش از اندازه پرهیز کنید زیرا ممکن است اثری معکوس به همراه داشته باشد و به طور بالقوه سطوح هورمون تستوسترون را کاهش دهد. مصرف ماده معدنی روی به میزان کافی می تواند این خطر را به حداقل برساند.
اگر به ندرت ورزش می کنید، اما قصد دارید باروری خود را بهبود ببخشید، هرچه بیشتر انجام ورزش را جدی بگیرید و آن را به یکی از اولیوت های اصلی خود تبدیل کنید.
مصرف ویتامین C به میزان کافی
استرس اکسیداتیو زمانی است که گونه های اکسیژن فعال (ROS) در بدن انسان به سطوحی مضر می رسند. استرس اکسیداتیو هنگامی که دیوارهای دفاعی آنتی اکسیدانی خود بدن به دلیل بیماری، سن بالا، یک سبک زندگی ناسالم یا آلاینده های زیست محیطی فرسوده شده اند، رخ می دهد.
گونه های اکسیژن فعال به طور مداوم در بدن تولید می شوند، اما سطوح آنها در افراد سالم بیش از اندازه افزایش نمی یابد. سطوح بالای گونه های اکسیژن فعال ممکن است به جراحت بافت و التهاب منجر شود و خطر بیماری مزمن را افزایش دهد.
همچنین، برخی شواهد نشان داده اند که استرس اکسیداتیو و سطوح بیش از اندازه بالای گونه های اکسیژن فعال ممکن است به ناباروری در مردان منجر شود. مصرف کافی آنتی اکسیدان ها، مانند ویتامین C، ممکن است به مقابله با آثار مخرب آنها کمک کند. همچنین، شواهدی وجود دارند که نشان می دهند مکمل های ویتامین C ممکن است کیفیت مایع منی را بهبود ببخشند.
مکمل های ویتامین C می توانند به طور قابل توجهی تعداد اسپرم و تحرک آنها را نیز بهبود ببخشند، در شرایطی که تعداد سلول های اسپرم بدشکل را کاهش می دهند.
در مجموع، مطالعات صورت گرفته نشان داده اند ویتامین C ممکن است به بهبود باروری در مردان نابارور که از استرس اکسیداتیو رنج می برند، کمک کند. با این وجود، مطالعات کنترل شده بیشتری پیش از هر گونه ادعای قطعی باید انجام شوند.
کسب آرامش و به حداقل رساندن استرس
استرس ممکن است رضایت جنسی و باروری را کاهش دهد. پژوهشگران بر این باورند که هورمون کورتیزول ممکن است تا حدی این آثار نامطلوب را توضیح دهد. استرس طولانی مدت موجب افزایش سطوح کورتیزول می شود، که اثر منفی چشمگیری بر هورمون تستوسترون دارد. هنگامی که کورتیزول بالا می رود، سطوح تستوسترون به سمت افت تمایل دارد.
در شرایطی که اضطراب شدید و غیر قابل توضیح به طور معمول با دارو درمان می شود، اشکال خفیف‌تر استرس می توانند با تکنیک های مختلف تمدد اعصاب بهبود یابند. مدیریت استرس می تواند به سادگی پیاده‌روی در طبیعت، مدیتیشن، ورزش کردن یا وقت گذرانی با دوستان باشد.
مصرف ویتامین D به میزان کافی
ویتامین D یکی دیگر از مواد مغذی است که می تواند بر سطوح تستوسترون تاثیرگذار باشد. نتایج یک مطالعه نشان داد، مردانی که دارای کمبود ویتامین D هستند، احتمال بیشتری دارد با سطوح پایین تستوسترون مواجه باشند.
در یک مطالعه کنترل شده با حضور 65 مرد، این افراد به مدت یک سال 3,000 واحد بین المللی (IU) ویتامین D3 در روز دریافت کردند و در همین راستا، پژوهشگران شاهد افزایش سطوح هورمون تستوسترون به میزان 25 درصد بودند.
افزون بر این، سطوح بالای ویتامین D با تحرک بیشتر اسپرم پیوند خورده است، اما شواهد در این زمینه متضاد هستند.
مصرف خارخاسک
خارخاسک (Tribulus Terrestris) یک گیاه دارویی است که اغلب به منظور تقویت باروری مردان مورد استفاده قرار می گیرد.
نتایج یک مطالعه با حضور مردانی که از تعداد اسپرم پایین برخوردار بودند، نشان داد که مصرف 6 گرم ریشه خارخاسک به مدت دو ماه به بهبود عملکرد نعوظ و میل جنسی در این افراد منجر شده است.
در شرایطی که خارخاسک سطوح تستوسترون را افزایش نمی دهد، مطالعه به این نکته اشاره داشت که احتمالا ممکن است آثار افزایش دهنده میل جنسی تستوسترون را بهبود ببخشد. با این وجود، مطالعات بیشتری برای تایید ویژگی های تقویت کننده جنسی و خطرات و فواید بلند مدت استفاده از این ماده باید انجام شود.
مصرف مکمل های شنبلیله
شنبلیله گیاهی با مصارف دارویی و آشپزی است. مطالعات صورت گرفته نشان داده اند که استفاده از مکمل های شنبلیله می تواند سطوح تستوسترون، قدرت و چربی سوزی را افزایش دهد. همچنین، مصرف این مکمل ها می تواند به بهبود میل جنسی، عملکرد نعوظ، عملکرد جنسی و تکرر رابطه جنسی منجر شود.
باید به این نکته توجه داشت که در تمامی مطالعات از عصاره شنبلیله استفاده شده است و احتمالا خود گیاه شنبلیله که در آشپزی و چای گیاهی استفاده می شود، به همان میزان موثر نخواهد بود.
مصرف روی به میزان کافی
روی یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که به مقدار زیاد در غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ و سخت پوستان یافت می شود. مصرف روی به میزان کافی به نظر می رسد یکی از عوامل موثر در باروری مردانه است.
مطالعات مشاهده ای نشان داده اند که سطوح پایین روی یا کمبود آن می تواند با سطوح پایین تستوسترون، کیفیت پایین اسپرم و خطر افزایش یافته ناباروری مردانه مرتبط باشد. همچنین، مصرف مکمل روی به افزایش سطوح تستوسترون و تعداد اسپرم در افرادی که از سطوح پایین این ماده معدنی برخوردار هستند، منجر می شود.
افزون بر این، مصرف مکمل های روی ممکن است افت سطوح تستوسترون مرتبط با انجام بیش از حد ورزش با شدت بالا را کاهش دهد.
مصرف آشواگاندها
آشواگاندها (Withania Somnifera) یک گیاه دارویی است که از زمان های قدیم در هند استفاده می شود. مطالعات نشان داده اند که این گیاه ممکن است با تقویت سطوح تستوسترون به بهبود باروری مردانه کمک کند. بنابر نتایج مطالعات صورت گرفته، مکمل های آشواگاندها ممکن است تعداد اسپرم، تحرک اسپرم، وضعیت آنتی اکسیدانی و سطوح تستوسترون را بهبود ببخشد.
مصرف ریشه ماکا
ریشه ماکا یک ماده غذایی گیاهی است که ریشه در کشور پرو دارد. به طور سنتی، ریشه ماکا به واسطه توانایی خود در تقویت میل جنسی و باروری مورد استفاده قرار می گیرد. چندین مطالعه نشان داده اند که مصرف 1.5 تا 3 گرم ریشه ماکا خشک شده به مدت سه ماه میل جنسی را افزایش می دهد. همچنین، این ماده ممکن است در بهبود عملکرد جنسی و اختلال نعوظ خفیف نقش داشته باشد.
در مطالعه ای دیگر، مصرف 1.75 گرم پودر ریشه ماکا به صورت روزانه و به مدت سه ماه نیز افزایش تعداد اسپرم و تحرک آن را در مردان سالم نشان داده است.
با این وجود، همچنان باید مطالعات بیشتری در زمینه فواید و خطرات مصرف ریشه ماکا صورت بگیرد تا به طور قطع آثار آن تایید شود.
همچنین، به نظر نمی رسد مصرف ریشه ماکا تاثیری بر سطوح هورمونی داشته باشد. در یک مطالعه، مصرف روزانه 1.5 تا 3 گرم ریشه ماکا به مدت سه ماه هیچ اثری بر سطوح تستوسترون یا دیگر هورمون های تولید مثلی در مردان بارور و سالم نداشت.
نکات دیگر
راهبردهای مختلفی ممکن است به بهبود باروری کمک کنند، اگر چه این بستگی به شناسایی علت مشکل دارد.
به خاطر داشته باشید که باروری و میل جنسی به طور معمول با سلامت عمومی در ارتباط هستند. بر همین اساس، هرچیزی که سلامت کلی شما را بهبود ببخشد، احتمالا به طور همزمان باروری را نیز ارتقا می دهد.
از دیگر نکاتی که در زمینه تقویت باروری و تعداد/کیفیت اسپرم باید مد نظر قرار داد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دنبال کردن یک سبک زندگی سالم: شیوه های ناسالم سبک زندگی سلامت کلی بدن، از جمله باروری را تحت تاثیر قرار می دهند.
کاهش وزن اضافی: چاقی با ناباروری پیوند خورده است. اگر نابارور و چاق هستید، کاهش وزن باید یکی از اهداف اصلی شما باشد.
ترک مصرف الکل: مصرف الکل می تواند سطوح تستوسترون را کاهش دهد و در کیفیت مایع منی اختلال ایجاد کند.
مصرف فولات به میزان کافی: چند مطالعه نشان داده اند که مصرف ناکافی فولات ممکن است بر کیفیت مایع منی تاثیرگذار باشد.
خواب کافی: خواب کافی و مناسب برای حفظ سلامت بدن ضروری است. کمبود خواب یا میزان بیش از اندازه آن با کیفیت پایین مایع منی مرتبط است.
مصرف گردو: مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها، مانند گردو، برای باروری مفید است.
مصرف مکمل ها: مکمل های آنتی اکسیدانی در زمینه باروری موثر به نظر می رسند. برخی شواهد نشان داده اند که کوانزیم Q10 کیفیت مایع منی را بهبود می بخشد.
پرهیز از مصرف بیش از اندازه سویا: سویا سرشار از ایزوفلاون ها است که با کیفیت پایین مایع منی مرتبط هستند.
غذاهای مناسب برای افزایش قدرت باروری مردان