آلوچه و لواشک به لحاظ بهداشتی همیشه مورد شک بوده‌اند و کمتر می‌توان این محصولات را با اطمینان خرید. همین حرف و حدیث‌ها بود که بازار این محصولات را در قالب بسته‌بندی‌های زیبا داغ کرد. کم‌کم محصولات بسته‌بندی وارد بازار شد که شاید بتواند خیال طرفداران آلوچه و لواشک را کمی راحت کند؛ اما باز هم اطمینان‌خاطر از این بابت حاصل نشد تا آنجا که چندی پیش سازمان غذا و دارو فهرستی بلندبالا از آلوچه و لواشک‌های غیرمجاز را اعلام کرد و همه‌چیز بر لواشک‌خوران حرفه‌ای معلوم شد. گزارشی درباره همین موضوع نوشتیم تا همه احتمالاتی که درباره آلوچه و لواشک‌های غیرمجاز وجود دارد را بدانید. دکتر محمد هاشمی، متخصص بهداشت عمومی و سلامت جامعه ایران، در این گزارش کارشناس ما بودند.
این آلوچه و لواشک‌ها را نخرید
اخیرا سازمان غذا و دارو در اطلاعیه‌ای به برخی محصولات آلوچه و لواشک غیرمجاز اشاره کرده و نام تعدادی از برندهای متخلف را منتشر کرد. این برندها به‌عنوان غیرمجاز معرفی شده و حتی از مردم خواسته شد در صورت مشاهده این محصولات در بازار، مراجع را مطلع کنند تا نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام شود. خبرگزاری مهر به نقل از سازمان غذا و دارو می‌نویسد: تمبر، آلوچه و لواشک با نام تجاری دردانه، لواشک میوه‌ای ساخت شرکت پرهام، صنعت با نام تجاری گل‌پسر، آلوچه شرکت صنایع غذایی پرهام با نام تجاری پرهام، برگه زردآلو وآلوچه با نام تجاری گل‌سان، ترشک میوه‌ای نام تجاری ترشک تهران و آلبالو با نام تجاری رنگین مز به‌علت نداشتن مجوزهای لازم غیرمجاز شمرده می‌شوند. همچنین آلوچه زردآلو و خشکبار با نام تجاری هفت ستاره، آلوچه جنگلی با نام تجاری طلوع چاشنی تبریز، لواشک با طعم سیب و آلبالو با نام تجاری مامیشا، آلوچه محصول دشت سیبان با نام تجاری آی‌سا، آلوچه با نام تجاری باغ ترش و لواشک تولیدی آقای خلیل رحیمی با نام تجاری ترش و شیرین، مشمول محصولات غیرمجاز می‌شوند.
آلودگی را جدی بگیرید
شاید یکی از مهم‌ترین مسائل درباره آلوچه و لواشک‌های غیرمجاز و غیربهداشتی، آلودگی این محصولات باشد. انواع آلودگی در مراحل مختلف تولید این محصولات ممکن است وجود داشته باشد؛ از آلودگی محیط و ظروف استفاده شده در تولید، بسته‌بندی و… گرفته تا بهداشت فردی، لباس و حتی ابتلای پرسنل و کارکنان کارگاه یا کارخانه تولید این محصولات به انواع بیماری‌ها. به‌علاوه آلوده شدن محصولات غیرمجاز به ترکیبات شیمیایی، آلودگی‌های مختلف میکروبی و عفونی و حتی در برخی موارد فضولات جانوران موذی ازجمله موش، ممکن است حین تولید، بسته‌بندی و عرضه این محصولات وجود داشته باشد چراکه هیچ استانداردی را رعایت نمی‌کنند.
میوه یا جنازه میوه؟
نکته مهم دیگری که درباره آلوچه و لواشک‌های غیرمجاز وجود دارد، ترکیبات آنهاست که مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. مسلما آلوچه و لواشک‌هایی که به طریق غیرمجاز و بدون طی مراحل قانونی تولید می‌شوند، هیچ اطمینانی به لحاظ بهداشتی برای‌شان وجود ندارد. این محصولات برای اینکه در هزینه صرفه‌جویی شود، احتمالا از میوه‌های فاسد، کپک‌زده، آفت‌زده و دورریز، با کمترین کیفیت تهیه می‌شوند. بنابراین ممکن است بیماری‌های زیادی ازجمله بیماری‌های گوارشی، اسهال، استفراغ، حالت تهوع و… را به‌دنبال داشته باشند.
وقتی چیزی به‌عنوان میوه وجود ندارد
گاهی موضوع از مواردی که گفته شد فراتر می‌رود تا آنجا که برخی تولیدکنندگان از میوه برای تهیه لواشک استفاده نمی‌کنند. برخی لواشک و آلوچه‌های فرآوری شده بی‌نام و نشان، اساسا پایه میوه ندارند و از ترکیب مواد پرکننده‌ای چون آرد، نشاسته، اسید، اسانس و مواد رنگی غیرمجاز تهیه می‌شوند که مصرف آن برای کودکان بسیار حساسیت‌زا و مسموم‌کننده است.
دستگاه گوارش‌تان در خطر است!
تولیدکنندگان آلوچه و لواشک‌های غیرمجاز برای اینکه مشتری بیشتری جذب کنند، ممکن است به هر وسیله‌ای متوسل شوند و سلامت مردم را به خطر بیندازند. مثلا یکی از مواردی که مضرات زیادی دارد این است که برای اینکه طعم ترش به این محصولات بدهند، ممکن است از جوهرلیمو استفاده کنند. جوهرلیمو می‌تواند خطرات زیادی را متوجه فردی که آن را مصرف می‌کند به بار آورد. جوهرلیموی به کار رفته در آلوچه و لواشک‌های غیربهداشتی، می‌تواند بافت مخاطی دستگاه گوارش را از دهان تا مری و معده تخریب کند. به‌علاوه جوهرلیموی به‌کار رفته در این محصولات حتی در مواردی می‌تواند باعث ایجاد زخم‌هایی در مجرای گوارشی شود که درنهایت این زخم‌ها ممکن است به‌صورت بالقوه تبدیل به برخی از انواع بدخیمی‌ها شوند.
مراقب سم سفید باشید
نمک؛ چیزی که معمولا از آن برای طعم دادن و ترش کردن آلوچه و لواشک‌ها استفاده می‌شود. در بهترین حالت و اگر در تولید لواشک از جوهرلیمو استفاده نشود، قطعا نمک به‌کار گرفته می‌شود. عوارض مصرف بیش از حد نمک هم بر هیچ‌کس پوشیده نیست. افزایش بیماری‌های مربوط به فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی‌عروقی و… همگی ازجمله مضرات مصرف بیش از حد نمک است. این موضوع خصوصا درباره افرادی مهم‌تر است که به بیماری‌های قلبی‌عروقی و فشارخون مبتلا هستند و باید پرهیز داشته باشند. البته ماجرا به نمک ختم نمی‌شود و شکر هم یکی دیگر از گزینه‌های خطرساز است که در تولید لواشک‌های غیرمجاز به‌کار می‌رود و مشکلاتی را خصوصا برای افراد مبتلا به دیابت ایجاد می‌کند.
امان از رنگ و لعاب ساختگی
رنگ‌های مصنوعی که حتی گاهی اوقات خوراکی هم نیستند، ممکن است یکی دیگر از مهم‌ترین خطرات آلوچه و لواشک‌های غیرمجاز باشند.
تولیدکنندگانی که به طریق قانونی عمل می‌کنند، چون از میوه‌های مناسب استفاده می‌کنند شاید چندان نیازمند افزودن رنگ برای جذاب کردن محصولات خود نباشند. اگر هم قرار باشد از رنگ‌های افزدونی استفاده کنند، حتما دستگاه‌های نظارتی، آنان را به استفاده از رنگ‌های مجاز و در اندازه استاندارد، محدود می‌کنند، اما تولیدکنندگانی که به شکل غیرقانونی عمل می‌کنند برای اینکه رنگ و لعاب بیشتری به محصولات خود بدهند و حتی ظاهر میوه‌های فاسد را از بین ببرند، مقادیر غیرمجاز و از رنگ‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند. در برخی موارد حتی دیده شده که از رنگ‌های غیرخوراکی، مثل رنگ‌های صنعتی یا حتی رنگ فرش و پارچه استفاده شده است. حساسیت‌ها، التهاب، مشکلات مختلف گوارشی، کبدی و در درازمدت حتی سرطان می‌تواند نتیجه استفاده از این محصولات غیربهداشتی باشد.
تمام لواشک‌ها مضر هستند؟
مسلما آلوچه و لواشک‌هایی که به شکل مجاز، بهداشتی و تحت نظارت سازمان‌های مربوطه تولید می‌شوند، از میوه‌های باکیفیت و ترکیبات دیگر مثل نمک در حد مجاز استفاده می‌کنند. محصولات مجاز، استانداردهای لازم را رعایت کرده و محصولی را ارائه می‌دهند که حتی می‌تواند به‌عنوان یک میان‌وعده مفید باشد. بنابراین این‌طور نیست که تمام آلوچه و لواشک‌ها را مضر بدانیم. تولیدات استاندارد که علامت سازمان غذا و دارو را داشته باشند، تحت نظارت‌های بهداشتی و کنترل کیفی قرار دارند و می‌توان به‌عنوان تنوع ذائقه از آنها استفاده کرد. البته در این موارد هم باید حد را رعایت کرده و از افراط پرهیز کرد.
منبع: مجله ی سیب سبز