حس لامسه از حواس پنجگانه انسان است. گرچه از میان این پنج حس اصلی، حس بینایی شاید پیچیده‌ترین و مهم‌ترین آنها باشد، ولی حس لامسه از اساسی‌ترین آنهاست. حس لامسه ارتباط انسان را در تماس با محیط خارج مهیا می‌کند و توسط همین حس است که ما می‌توانیم اجسام را شناسایی کنیم.
می‌توانیم شکل، دما، سختی یا نرمی، زبری یا لطافت و بسیاری دیگر از خصوصیات اجسام را شناسایی کنیم.
برای همین بسیار پیش آمده که این قدرت را برای ثانیه‌هایی از دست داده‌ایم، مثل وقتی که دست و پایمان به اصطلاح خواب می‌رود، به همین منظور به سراغ دکتر فرشید عاسمی، متخصص ارتوپدی رفتیم تا درخصوص علت خواب رفتن و بی‌حسی دست‌ها و پاها اطلاعاتی را کسب کنیم تا راهکار صحیحی را برای درمان بهتر پیدا کنیم.
خواب رفتن دست و پا
حس ناخوشایند خواب رفتن دست و پا می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. در موارد موقتی و بی‌خطر این حس ممکن است به علت فشار بر یکی از اعصاب به‌وجود آمده باشد. به عنوان مثال وقتی دستتان زیر سرتان مانده باشد و شما به خواب رفته باشید. یا برای مدت طولانی پاهایتان را روی هم انداخته باشید و به یکی از اعصاب پا فشار وارد شده باشد. در هر دو این مثال‌ها حس سوزن‌سوزن‌شدن که معمولا بدون درد است پس از مدت کوتاهی که فشار برطرف شود از بین خواهد رفت.
در سایر موارد خواب رفتن دست و پا ممکن است شدید و مزمن بوده و کارهای روزانه شما را مختل کند. همچنین خواب رفتن دست و پا می‌تواند همراه با علائم دیگری از قبیل درد، خارش و بی حسی باشد. در این موارد خواب رفتن دست و پا می‌تواند به دلیل آسیب دیدن عصب بر اثر ضربه، فشار مداوم روی عصب، عفونت باکتریایی یاویروسی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و بیماری‌هایی از قبیل دیابت باشد.
این گونه آسیب‌های عصبی را به اصطلاح نوروپاتی محیطی می‌گویند زیرا این اعصاب از مغز و نخاع دور هستند و معمولا در اعصاب دست و پا مشاهده می‌شوند. نوروپاتی محیطی با گذشت زمان می‌تواند وخیم شود و حتی حرکت کردن را مختل کند.
اگر خواب رفتن دست و پا مکررا اتفاق می‌افتد، یافتن علت اصلی آن بسیار مهم است زیرا اگر در ابتدای بروز مشکل آن را تحت کنترل خود درآورید از عواقب جدی آن در آینده در امان خواهید بود.
بیماری‌های متابولیک
گاهی اوقات به علت بیماری‌های سیستمیک کارکرد عصب حسی دچار اختلال می‌شود. معروف‌ترین بیماری که این مشکلات را ایجاد می‌کند مرض قند یا دیابت است. وقتی بیماری دیابت مدت زیادی بدون درمان باقی می‌ماند یا به‌طور ناقص درمان می‌شود بتدریج عملکرد اعصاب حسی بدن دچار اختلال می‌شود. این کاهش حس هر چه به سمت اندام‌های تحتانی و پایین‌تر بدن می‌رویم شدیدتر می‌شود.
کم کاری و پرکاری تیروئید هم می‌تواند موجب اختلال حسی به‌صورت خواب رفتگی دست و پا شود.
گاهی اوقات مسمومیت ناشی از سرب یا آلومینیوم هم می‌تواند این مشکلات را ایجاد کند.
فراموش نکنیم خواب رفتگی دست و پا مهم هستند. اگر این مشکلات تکرار شود و به‌طور مداوم ادامه یابد باید حتما به پزشک مراجعه کرد تا علت آن مشخص شود و درمان لازم برای آن صورت گیرد.
درمان خواب رفتن دست و پا
درمان موفق بستگی به تشخیص دقیق و پیدا کردن علت اصلی خواب‌رفتن دست و پا دارد. گرچه هیچ درمانی برای نوع ارثی نوروپاتی محیطی یافت نشده، اما سایر موارد با تشخیص درست قابل کنترل و درمان است.
توصیه‌های کلی درباره شیوه زندگی سالم، مانند حفظ وزن مطلوب بدن، پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد سمی، ورزش مناسب، خوردن یک رژیم غذایی متعادل و اجتناب از مصرف الکل یکی دیگر از راه‌های جلوگیری از آسیب‌های عصبی است. همچنین سیگار کشیدن باعث انقباض عروق خونی می‌شود و در تامین مواد مغذی برای اعصاب محیطی اختلال ایجاد می‌کند. لذا توصیه می‌شود برای ترک سیگار اقدام کنید.
دیابت؛ شایع‌ترین علل
دیابت یکی از شایع ترین علل خواب رفتن دست و پاست. در میان 10 تا 20 درصد کسانی که بتازگی دیابت آنها تشخیص داده شده این علامت دیده می‌شود. در این نوع خواب رفتگی که به نوروپاتی دیابتی مرسوم است، خواب رفتن ابتدا در پاها احساس شده و بعد از مدتی به دست‌ها و بازوها نیز احساس می‌شود. افرادی که مبتلا به دیابت هستند در معرض آسیب‌های عصبی هستند و در بسیاری از موارد خواب رفتن پاها یکی از علائم اولیه دیابت است.
پیشگیری از خواب رفتن دست‌ها موقع خواب
هنگام خواب، دست‌ها را زیر بالش یا سر قرار ندهید.
روی دست‌ها نخوابید، زیرا این امر باعث قطع گردش خون می‌شود.
کف دست را هنگام خوابیدن مشت نکنید و باز بگذارید.
دست‌ها را روی قلب قرار دهید تا بی‌حسی آن برطرف شود.
ورزش‌های مخصوص برای تقویت شانه، گردن و دست‌ها را انجام دهید.
از بالش‌های نرم تر استفاده کنید، از بالش زیر زانو هم استفاده کنید و به پشت بخوابید.