مطالعات نشان می‌دهند که خودارضایی پدیدهٔ بسیار رایجی است. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ۶۷ الی ۹۴درصد از مردان و بین ۴۳ تا ۸۵درصد از زنان حداقل یک‌بار در طول زندگی‌شان اقدام به خودارضایی کرده‌اند. مطالعه‌ای که در سال ۱۳۹۰ انجام شده است و در مجله علوم رفتاری و اجتماعی چاپ شده، نشان می‌دهد ۹۲درصد از مردان و ۶۲درصد از زنان ایرانی حداقل یک‌بار در طول زندگی‌شان اقدام به خودارضایی کرده‌اند.
خودارضایی، افسانه‌ها، واقعیت‌ها و راهکارها
خودارضایی عملی است که به لحاظ دینی نکوهش فراوان شده است؛ با این حال افسانه‌ها و خرافات فراوانی دربارهٔ آن وجود دارد. بسیاری از این افسانه‌ها پشتوانه علمی ندارند و صرفاً موجب احساس اضطراب و ایجاد احساس گناه در افراد می‌شود. خودارضایی مثل هر کارکرد جسمانی‌روانی دیگری، ممکن است تبدیل به یک فعالیت آسیب‌زا شود. در این زمینه می‌توان به «خودارضایی وسواسی» اشاره کرد که در آن فرد به انجام خودارضایی احساس اجبار می‌کند. در این مطلب ابتدا افسانه‌های رایجی که دربارهٔ خودارضایی وجود دارد را واکاوی می‌کنیم و سپس خودارضایی وسواسی را به عنوان یکی از اختلال‌های مربوط بررسی می‌کنیم و در نهایت به راهکارهایی برای فائق‌آمدن بر آن اشاره می‌کنیم.
افسانهٔ شمارهٔ یک: خودارضایی بینایی را ضعیف می‌کند
مطالعات نشان می‌دهند که خودارضایی پدیدهٔ بسیار رایجی است. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ۶۷ الی ۹۴درصد از مردان و بین ۴۳ تا ۸۵درصد از زنان حداقل یک‌بار در طول زندگی‌شان اقدام به خودارضایی کرده‌اند. در ایران تعداد این پژوهش‌ها بنا به دلایل مختلفی کم‌تر است یا در دسترس نیستند؛ ولی مطالعه‌ای که در سال ۱۳۹۰ انجام شده است و در مجله علوم رفتاری و اجتماعی چاپ شده، نشان می‌دهد ۹۲درصد از مردان و ۶۲درصد از زنان ایرانی حداقل یک‌بار در طول زندگی‌شان اقدام به خودارضایی کرده‌اند، بنابراین احتمالاً بینایی تعداد کثیری از افراد جامعه باید از بین رفته باشد یا مشکل داشته باشد؛ ولی علم پزشکی تاکنون هیچ نتیجهٔ مستقیمی دربارهٔ ارتباط خودارضایی با مشکلات پزشکی و ضعف بینایی به دست نیاورده است. تنها مطالعات پزشکی که در آن به ارتباط خودارضایی با مشکلات جسمانی اشاره شده است، مربوط به خودارضایی وسواسی است.
افسانهٔ شماره دو: خودارضایی اختلال روانی ایجاد می‌کند
تنها مشکل روان‌شناختی مربوط به خودارضایی، «احساس گناه» است. عوامل متعددی موجب می‌شود که فرد بعد از خودارضایی دچار احساس گناه شود. از جمله این‌که اگر فرد «خودارضایی» را امری غیرطبیعی و ناپسند و زشت در نظر بگیرد، یا پیامدهای وحشتناک برای آن متصور شود، یا حتی اگر همین افسانه‌هایی که در اینجا ذکر می‌شود را از پیامدهای خودارضایی در نظر بگیرد، احساس گناه در او افزایش پیدا می‌کند.
افسانهٔ شماره سه: خودارضایی باعث تضعیف قوای جسمانی، کم‌خونی و لاغری می‌شود
بله؛ خودارضایی مانند هر عمل دیگری که بخشی از انرژی جسمانی بدن را تحلیل می‌برد، موجب خستگی یا شاید بی‌حالی شود و بخشی از انرژی جسمانی بدن را مصرف می‌کند؛ ولی خستگی، بی‌حالی و تحلیل انرژی بعد از خودارضایی، با استراحت و تغذیه مناسب دوباره تامین می‌شود و این تحلیل انرژی دائمی نیست. همچنین خودارضایی در مردان، ارتباطی به بدکارکردی اسپرم‌ها ندارد.
خودارضایی وسواسی چیست؟
خودارضایی وسواس‌گونه به شرایطی اشاره دارد که در آن فرد برای انجام خودارضایی احساس اجبار می‌کند. این شرایط ممکن است با دیدن فیلم‌ها یا عکس‌هایی با محتوای جنسی همراه باشد یا نباشد. این وسواس ممکن است با دیگر اختلال‌های رایج روان‌شناختی همچون افسردگی، اضطراب و رفتارهای وسواسی و ناتوانی در رابطه عاطفی همراه باشد.
نشانه‌های خودارضایی وسواسی چیست؟
اگر چنین نشانه‌های در عمل به خودارضایی وجود داشته باشد، می‌توان آن را خودارضایی وسواسی در نظر گرفت:
اگر خودارضایی فرد آن‌قدر زیاد باشد که روابط اجتماعی، عاطفی، بین فردی و کاری او را مختل کند؛
اگر خودارضایی آن قدر شدید باشد که بعد از هر ارگاسم احساس تنهایی در فرد ایجاد شود؛
اگر بعد از خودارضایی رضایت جنسی کسب نشود؛
اگر فرد روزانه بین ۵ تا ۱۵بار خودارضایی کند؛
اگر فرد نمی‌تواند وسوسهٔ تحریک اندام‌های جنسی‌اش را کنترل کند؛
اگر فرد تنها زمانی دست از خودارضایی می‌کشد که آسیب‌دیده یا خسته و فرسوده شود یا احساس فشار اجتماعی شدیدی را تجربه کند.
چگونه با خودارضایی وسواسی کنار بیاییم؟
حالا که این اختلال را شناختید راه‌حل‌هایش را هم با هم مرور می‌کنیم:
۱. بپذیرید که مشکل دارید
از دلایل مهم خودارضایی، نداشتن رابطه عاطفی و جنسی طبیعی است. اگر شما به این دلیل خودارضایی می‌کنید، احتمالاً باید دلایل ناتوانی در برقراری رابطه عاطفی را پیدا کنید. از طرف دیگر گاهی خودارضایی راهی برای فرار از واقعیت‌های زندگی است. تغییر در زندگی نیاز به این دارد که شما اهداف مشخصی را دنبال کنید. همچنین «زمان خطرناک» را پیدا کنید. یعنی نشانه‌هایی که موجب می‌شوند که شما در آن زمان دست به خودارضایی بزنید را پیدا کنید و در آن زمان‌ها خود را مشغول به کار دیگری کنید.
۲. ابتکار به خرج دهید و عادت‌هایتان را بشکنید
مدتی خودارضایی نکنید و وارسی کنید که این رفتار چه قدر از زمان شما را به خود اختصاص می‌دهد، در حالی که می‌توانید آن را به فعالیت‌های اجتماعی و احساس‌های بهتر بگذرانید. به عبارت دیگر، بهتر است به جای تاکید بر یک جنبه از زندگی‌تان، در اینجا زندگی جنسی، ابعاد لذت‌بخش دیگری نیز داشته باشید.
۳. ذره‌ذره کم کنید
اگر شما روزانه خودارضایی می‌کنید، اول تلاش کنید که، یک روز در هفته خودارضایی نکنید. مثلاً جمعه‌ها خودارضایی نکنید. سپس تلاش کنید که هفته‌ای دو روز خودارضایی نکنید و در آن روز‌ها به نیازهای جسمانی و روانی دیگرتان برسید.
۴. خودتان را مشغول نگه دارید
وقتی هیچ‌کاری برای انجام‌دادن نداشته باشید، احتمال این که خودارضایی کنید زیاد می‌شود. خلاقیت به خرج دهید و خود را در موقعیت‌هایی قرار دهید که نمی‌توانید خودارضایی کنید. بودن با دوستان، رفتن به کتابخانه یا کتابفروشی، رفتن به پیاده‌روی، رفتن به باشگاه ورزشی، رفتن به یک کافه یا رستوران، روش‌هایی هستند که شما را از خودارضایی دور می‌کنند. در واقع با این کار شما ذهنتان را تربیت می‌کنید که هر نشانه‌ای را با خودارضایی همانند نکند.
۵. به فیلم‌ها و عکس‌های جنسی نگاه نکنید
یکی از دلایلی که افراد نمی‌توانند رفتارهای وسواسی خودارضایی را کنترل کنند، پورنوگرافی یا دیدن فیلم‌های جنسی است. خیلی مهم است که تحملتان را برای وسوسهٔ دیدن چنین فیلم‌هایی بالا ببرید.