برای این‌که با این مشکل بیشتر آشنا شوید، صحبت‌های دکتر علی ترکمان متخصص ارتوپدی و آسیب‌های ورزشی، فلوشیپ زانو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران را بخوانید.
دلایلی که پا را می‌پیچاند!
مچ پا یک قوزک خارجی و یک قوزک داخلی دارد که این قوزک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به وسیله لیگامان‌ها (Ligament) یا رباط‌ها به استخوان ساق پا و پاشنه، متصل شده است.
لیگامان‌ها در واقع وظیفه پایداری و حفظ مچ پا را به عهده دارد. هنگامی که مچ پا به‌صورت اتفاقی یک حالت غیر عادی روی زمین پیدا کند، پیچ خوردگی مچ پا به‌وجود خواهد آمد. ورزش بویژه آن دسته از ورزش‌هایی که در آنها پریدن و دویدن وجود دارد، احتمال پیچ‌خوردگی ناحیه مچ پا را افزایش می‌دهد. پیچ‌خوردگی مچ پا معمولا در بسکتبالیست‌ها و فوتبالیست‌ها، مساله شایعی محسوب می‌شود. پیچ‌خوردگی مچ پا به ورزشکاران محدود نمی‌شود و افراد عادی نیز ممکن است دچار این مشکل شوند. افراد عادی در صورتی که کفش‌های نامناسب بپوشند یا این‌که روی زمین ناهموار راه بروند، می‌توانند چرخش و پیچ‌خوردگی در ناحیه مچ پا را تجربه کنند. علاوه بر این، یکی دیگر از دلایل پیچ خوردگی مچ پا، ضربات ناشی از تصادفات است.
درجه چند هستید؟
پیچ خوردگی مچ پا می‌تواند با درجات مختلفی ایجاد شود، یعنی شدت کشیدگی‌ای که در رباط ایجاد می‌شود، متفاوت است. کشیدگی می‌تواند خفیف باشد و فقط درد و تورم مختصر ایجاد کند. مشکلات ناشی از پیچ‌خوردگی خفیف، به‌طور کلی بین یک هفته تا ده روز ادامه دارد و بعد از آن نیز از بین خواهد رفت. گاهی شدت پیچ خوردگی، شدید است به‌طوری‌که پارگی کامل رباط یا لیگامان را در پی دارد. چنین پیچ‌‌خوردگی‌ای می‌تواند باعث لق شدن مچ پا یا ناپایدار شدن آن شود. چنانچه پیچ‌خوردگی از نوع شدید باشد، درد شدیدی را ایجاد می‌کند و این درد ممکن است تا ماه‌ها، همراه فرد باشد.
پیچ‌خوردگی گاهی می‌تواند با درجه متوسط نیز ایجاد شود. شدت و علائم این نوع پیچ‌خوردگی، بین دو پیچ‌خوردگی با درجه خفیف و شدید قرار دارد. پارگی رباط یا لیگامان، که در این نوع پیچ‌خوردگی ایجاد می‌شود، کامل نیست و ناپایداری یا لق شدن نیز به‌وجود نمی‌آید. این نوع پیچ‌خوردگی نیز با التهاب، درد و ناراحتی همراه است ولی معمولا بعد از گذشت یک‌ماه و نیم تا دو ماه، این درد از بین خواهد رفت.
پیچ‌خوردگی را جدی بگیرید
زمانی که پیچ‌خوردگی در ناحیه مچ پا اتفاق می‌افتد، باید یکسری اقدامات را برای کاهش آسیب بیشتر انجام داد.
برای مثال، گذاشتن یخ روی محل آسیب دیده، مهم است و باید در 24 تا 48 ساعت اولیه بعد از پیچ‌خوردگی، حتما یخ روی محل آسیب دیده گذاشته شود. چنین کاری در کاهش التهاب، درد و تورم، مفید است. برای این منظور باید یک کیسه حاوی یخ که دور آن حوله‌ای پیچیده شده، روی محل آسیب دیده گذاشته شود. قراردادن یخ به‌صورت مستقیم روی محل آسیب‌دیده، کار نادرستی است و از انجام آن باید پرهیز کرد. یخ باید حدود 10 تا 15 دقیقه روی پوست قرار بگیرد و پس از گذشت 2ساعت ادامه یابد. اگر شدت آسیب ناشی از پیچ‌خوردگی زیاد باشد، باید محل آسیب دیده را به حالت بی‌حرکت در آورد. بالاتر نگه داشتن محل آسیب دیده نسبت به دیگر قسمت‌های بدن، یکی از این اقدامات ضروری است که برای این منظور می‌توان یک بالش، زیر اندام آسیب‌دیده گذاشت. انجام این کار در کاهش تورم و درد، نقش مهمی را ایفا می‌کند. یکی از نکاتی که در زمان پیچ‌خوردگی مچ پا نباید آن را از یاد برد، احتمال شکستگی است. به‌دلیل این احتمال، بعد از پیچ‌خوردگی مچ پا، باید حتما برای بررسی و معاینه، به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کرد. پزشک متخصص ارتوپدی علاوه بر این‌که پا را معاینه می‌کند، رادیوگرافی از ناحیه آسیب دیده را نیز به فرد توصیه خواهد کرد تا احتمال هر نوع شکستگی و آسیب جدی مورد بررسی قرار بگیرد. البته در برخی موارد که پیچ‌خوردگی مچ پا خفیف باشد، این احتمال وجود دارد که رادیوگرافی انجام نشود که تشخیص این مساله نیز به عهده پزشک متخصص ارتوپدی است.
استعداد پیچ‌خوردن دارید؟
ساختار کف پای برخی افراد به گونه‌ای است که بیش از دیگر افراد، مستعد ابتلا به پیچ‌خوردگی مچ پا هستند. افرادی کف پای صاف دارند یا پای آنها قوس بیش از اندازه دارد، بیشتر از دیگر افراد دچار پیچ‌خوردگی مچ پا خواهند شد. همچنین برخی از افراد بعد از گذشت سه ماه و بعد از درمان، درد و ناراحتی در مچ پا خواهند داشت و پای آسیب‌دیده آنها به پیچ‌خوردگی عادت می‌کند و بارها پیچ خواهد خورد. دلایل زیادی می‌تواند در به وجود آمدن این مساله نقش داشته باشد که یکی از آنها آسیب غضروفی یا التهاب و آسیب در تاندون‌هاست. برای کاهش احتمال چنین مشکلی، افرادی که دچار پیچ‌خوردگی مچ پا می‌شوند، باید حتما بعد از درمان، از فیزیوتراپیست کمک بگیرند. علاوه بر این، تقویت عضلات مچ پا نیز یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند در کاهش احتمال پیچ‌خوردگی مجدد پا نقش داشته باشد. برخی از ورزش‌هایی که به حفظ تعادل بدن کمک می‌کند، در کاهش احتمال پیچ‌خوردگی مچ پا نقش بسیار مهمی را ایفا خواهد کرد. افرادی که دچار پیچ‌خوردگی مچ پا می‌شوند، باید حتما در کفش‌های خود، کفی پهن قرار بدهند. علاوه بر این، خانم‌ها باید استفاده از کفش‌های پاشنه بلند را کنار بگذارند، چون استفاده از این نوع کفش‌ها، احتمال پیچ‌خوردگی مجدد مچ پا را افزایش می‌دهد. افرادی که مستعد پیچ‌خوردگی مجدد مچ پا هستند، باید تمام دستورات پزشک متخصص ارتوپدی را با دقت انجام بدهند تا از شر این مشکل رها شوند.
دلیل ورم پا چیست و چگونه درمانش کنیم؟