سینا مرادمند ــ متخصص قلب و عروق به برخی از مهمترین سؤالات مردم در زمینه بیماریهای قلبی پاسخ داد شاید یکی از سؤالات مشکل شما باشد.
منظور از دردهای آنژینی چیست؟ اهمیت آن چیست؟
دردهای کرونری که ناشی از تنگی عروق کرونر است، به دردهای آنژنی معروف است. عروق کرونر عروق خون‌رسان به عضله قلب است. البته ممکن است درد قلبی منشأ دیگری هم داشته باشد مثلاً به‌علت التهاب جدار خارجی قلب باشد یعنی به‌علت پریکاردیت. دردهای کرونری اهمیت زیادی دارد.
خصوصیات دردهای آنژینی (کرونری) کدام است؟
این دردها چند خاصیت دارند که اگر این خاصیت‌ها با هم باشند به‌نفع این دردها هستند. این دردها موقع فعالیت ایجاد می‌شود، مثلاً هنگام بالارفتن از پله ــ دویدن ــ موقع راه رفتن ــ بار سنگین برداشتن ــ این دردها پشت جناغ شایعتر روی می‌دهند.
البته می‌تواند در جداره طرف چپ سینه یا طرف راست سینه هم انتشار پیدا کند. کیفیت درد گنگ و مبهم است. فرد نمی‌تواند موضعی را برای درد نشان دهد و حالت عدم راحتی و آسایش در سینه را فرد ابراز می‌کند. بیمار اظهار می‌دارد “سنگی را روی سینه‌ام گذاشته‌اند”، درد 5 دقیقه بعد، 10 دقیقه بعد یا 20 دقیقه بعد به‌تدریج خوب می‌شود و با استراحت یا قرص زیر زبانی بهبود می‌یابد، در اینجا محل درد، مدت درد و عوامل ایجاد کننده درد اهمیت دارد.
دردهای آنژینی، حالت‌هایی مانند سوزن سوزن شدن یا چاقو زدن را در فرد ایجاد می‌کند؟
خیر، درد آنژینی با عصبانیت ایجاد می‌شود. ممکن است به گلو، فک تحتانی، بین دو کتف انتشار یابد.
منظور از آنژین پایدار، آنژین ناپایدار چیست؟
وقتی مشخصات درد آنژینی که قبلاً توضیح دادیم، یک ماه، دو ماه، چند ماه حتی چند سال تکرار شود و موقع استراحت بهبود یابد، آنژین پایدار می‌گوییم. اما دردهایی که جدیداً اتفاق افتاده، مثلاً 15 روز است دچار این دردها شده، یا دردهایی که قبلاً داشته و ماه‌ها طول کشیده ولی در حال حاضر شدت دردها افزایش یافته و مدت دردها نیز افزایش یافته، به این حالت آنژین ناپایدار می‌گوییم.
علت اهمیت دردهای آنژینی چیست؟
این دردها به‌علت کاهش خون‌رسانی به عضله قلب اتفاق می‌افتد. و اهمیت این دردها این است که اگر خون‌رسانی کاهش بیشتری پیدا کند، ممکن است منجر به سکته قلبی شود. البته تشخیص اینکه دردها مربوط به کدام بخش بدن است، فقط به‌عهده پزشک است. پزشک از روش‌های پاراکلینیکی مانند آنژیوگرافی، نوار قلب، تست ورزش و اکو استفاده و تشخیص قطعی را اعلام می‌کند.
دردهایی که در استراحت ایجاد می‌شوند و به‌هنگام فعالیت وجود ندارند، مدتشان کوتاه حداکثر چند ثانیه تا یک دقیقه است و موضعی هستند، در جلوی سینه به‌حالت تیر کشیدن و یا سوزن سوزن شدن احساس می‌شوند، این نوع دردها چه دردهایی هستند؟
این نوع دردها، دردهای قلبی نیستند، یعنی دردهای ارگانیک نیستند، اسپاسم‌های عضلانی ــ عصبی هستند. البته تشخیص نوع درد فقط به‌عهده پزشک است.
آیا همه دردهای قلبی منشأ کرونری دارند؟
خیر، به‌عنوان مثال شلی مادرزادی دریچه میترال (پرولاپس میترال) هم دردهای قلبی غیرآنژینی ایجاد می‌کند. دردهای پرولاپس میترال، آزار دهنده هست ولی خطرناک نیست.
چه دردهایی ممکن است پشت جناغ احساس شود؟
دردهای گوارشی هم ممکن است پشت جناغ احساس شود. لازم به ذکر است اگر یک نقطه از قلب درد بگیرد و به دست چپ انتشار پیدا کند و با نفس کشیدن تشدید شود از خصوصیات درد قلبی نیست.
استخوان جناغ در کدام قسمت بدن قرار گرفته است؟
در ناحیه وسط سینه، از بالا به دو استخوان چنبری (کلاویکول) متصل می‌شود. دنده‌ها از دو طرف به استخوان جناغ متصل می‌شوند. استخوان جناغ تا بالای شکم امتداد دارد.
ضعف و تعریق (عرق سرد) و تهوع از علائم همراه دردهای آنژینی است. البته اگر کسی یک دفعه عرق کند بعد از 10 دقیقه تعریق تمام شود ممکن است مربوط به قلب نباشد، در این مورد استثنا هم وجود دارد، ممکن است فرد 80ساله‌ای که مبتلا به دیابت است، درد قلبی را احساس نکند و فقط عرق‌ریزش داشته باشد و مشکل قلبی هم داشته باشد.
اسپاسم مری درد پشت جناغ ایجاد می‌کند که به کتف انتشار می‌یابد. حتی ممکن است بیمار عرق هم بکند. زخم مری، التهاب مری به‌علت برگشت اسید معده به مری یا به‌علت بدخیمی، عارضه ریفلاکس که به‌علت کارآیی کافی نداشتن اسفنکتر انتهای مری، محتویات اسیدی معده به مری وارد می‌شود ایجاد می‌شود. اسپاسم معده (زخم معده) سنگ کیسه صفرا که در حال حرکت است و ناراحتی لوزالمعده ممکن است دردهایی شبیه درد قلبی ایجاد کند.
فردی که دچار درد قلبی شده، باید چکار کند؟
درد یک نشانه است و بیماری نیست، باید این فرد به پزشک مراجعه کند و پزشک با روش‌های پاراکلینیکی به تشخیص برسد و طبق نظر پزشک درمانها انجام شود. درمان ممکن است دارویی یا آنژیوپلاستی باشد، یعنی پزشک برای برطرف کردن تنگی از استنت (در اصطلاح عامیانه فنر) استفاده می‌کند. گاه برای برطرف کردن تنگی، پزشک از عمل جراحی قلب باز استفاده می‌کند. البته پزشک با استفاده از روش‌های پاراکلینیکی مانند تست ورزش، نوار قلب و اسکن و اکو، ممکن است بیمار را به سایر همکاران راهنمایی کند، یعنی نتیجه بگیرد که دردها منشأ قلبی ندارد.
داروهای گیاهی چه تأثیری بر درمان بیماریهای قلبی دارند؟
داروهای گیاهی معنی خاصی ندارد. روی گیاهان نمی‌شود برای درمان بیماریهای قلبی نظر خاصی داد. من معتقد نیستم کسی برای درد قلبی دمنوش بخورد چون درد یک علامت است. این افراد باید مراجعه به پزشک داشته باشند و بررسی شوند و علت درد باید پیگیری شود. طب سنتی نسبت به داروهای گیاهی نظر بدهد.
خستگی صبحگاهی قلب به چه‌معنی است؟
خستگی قلب از نظر ما مفهومی ندارد، علمی نیست. این بیشتر خستگی روحی است. فردی که صبحگاه دچار بی‌حالی و ضعف است، بیشتر علائم افسردگی را دارد. این جور دردها معمولاً ربطی به قلب ندارند.
برخی افراد وقتی عصبی می‌شوند، می‌گویند “سمت چپ سینه‌ام درد می‌گیرد، حتی یک شبانه روز”، علت چیست؟
این درد کیفیت درد آنژینی را ندارد چون درد یک شبانه‌روز طول کشیده یا درد قلبی نیست یا مریض سکته قلبی کرده است. که دردش طولانی شده است، چون دردهای آنژینی 20 دقیقه طول می‌کشد.
شایع ترین نشانه های خاموش مشکلات قلبی