تکنولوژی و بیماری های دست- قسمت دوم

لطفا ابتدای مطلب را در تکنولوژی و بیماری های دست- قسمت اول بخوانید

به دلیل استفاده از رایانه دردهای مچ دست، گردن یا ساعد شیوع یافته اند. چه راهکاری برای مقابله با آن پیشنهاد می دهید؟
–
الان در بسیاری از کشورها نرم افزاری به نام تکست خوان وجود دارد. شما به
جای این که بنشینید و مدام به صفحه مانیتور خیره شوید متن برای شما خوانده
می شود و سرعت آن هم قابل تنظیم است. متاسفانه در فارسی چنین نرم افزاری
نداریم. چنین چیزی را یک فرد خارجی برای ما تولید نمی کند. خودمان باید
برای تولید آن دست به کار شویم. نرم افزار دیگری وجود دارد به نام دیکته.
با کمک این نرم افزار شما دیگر نیازی به تایپ کردن یا حرکت موس ندارید.
آنچه را که می خواهید می گویید و نرم افزار انجام می دهد. در واقع آن چه را
که می خواهید برای نرم افزار می خوانید و او متن را می نویسد.
این شیوه و این تکنولوژی منجر به تنبلی و بی تحرکی نمی شود؟
–
خیر. مثلا شما در حال راه رفتن و نرمش هستید و نرم افزار متن مورد نیازتان
را می خواند و دیگر در یک جا نمی نشینید و به رایانه خیره نمی شوید.
آنچه گفتید یک راهکار دراز مدت است. با توجه به شرایط ما چه توصیه ای دارید؟
–
باید این کار را انجام دهیم. باید برای تربیت متخصص هزینه کنیم. یکی از
معضلات اصلی ما این است که استانداردهای تعریف شده نداریم تا به کدهای
مشخصی برسیم اما می توان با توجه به سن و سال و ژنتیک و هم چنین اصلاح برخی
رفتارهای غلط مانند بد نشستن یا طولانی نشستن، برداشتن اجسام سنگین،
آمادگی جسمانی، طریقه خوابیدن، وزن و کنترل بسیاری از عوامل محیطی مانع از
آسیب های فیزیکی شد.
یکی از دلایل
آسیب های فیزیکی استاندارد نبودن صندلی ها در محل کار یا مدارس یا حتی شیوه
خوابیدن است. توصیه شما در این زمینه چیست؟ چون استاندارد کردن یا بهینه
سازی آنها خارج از توان فرد است. مثلا یک دانش آموز بعد از چند ساعت نشستن
روی نیمکت غیراستاندارد چه کاری باید انجام دهد؟
– نرمش!
چه نوع دردهایی را باید جدی گرفت و به پزشک مراجعه کرد؟
–
در تمام کشورها مقوله ای به نام «پزشک خانواده» وجود دارد. یعنی مشاور شما
در امور پزشکی. شما هر دردی که داشتید در ابتدا به او مراجعه و با او
مشاوره می کنید. در اینجا مشکل این است که مردم به دلخواه خودشان به پزشک
مراجعه می کنند. در کشورهای پیشرفته سیستم های اجتماعی جایی را مشخص کرده
اند که مثلا صد هزار به آنجا مراجعه می کنند. مشکل ما این است همیشه می
خواهیم به صورت فردی کارها را اصلاح کنیم. مثلا می گوییم اگر نیمکت های
مدرسه غیراستاندارد است ما چکار باید کنیم؟ این وظیفه ما نیست.

مدرسه
باید این کار را به شکل صحیح انجام دهد. مشکل اصلی سیستم ما این است که
امور از طریق وزارتخانه ها انجام می شود اما در جاهای دیگر از طرق مجامع
علمی کارها را انجام می دهند. به عنوان مثال «گایدلاین»ها در دیگر کشورها
توسط انجمن های پزشکی مشخص می شوند اما در کشوری مثل ما توسط بخشنامه های
وزارتخانه است که اکثرا توسط کارمندانی نوشته می شود که آنها را از اینترنت
می گیرند. در واقع یک استاندارد کنترل نشده.
به عنوان مثال
«کارپارتانل» یا بیماری «تونل کارپ» که این روزها به دلیل استفاده از موس
رایانه بیماری شایعی است. استفاده اشتباه و دائم از ماوس هنگام کار با
رایانه می تواند به دست صدمه وارد کند، به طوری که درد، ناتوانی و لرزش و
بی حسی ساعد و دست نخستین نشانه های فشار بیش از حد به تاندون ها و عصب ها
به دنبال حرکت های نادرست هنگام کار با ماوس رایانه است و صدمات آن می
تواند تا ساعد و بازو نیز ادامه پیدا کند، به طوری که عصب دست در زیر کانال
کارت گیر می افتد و باعث خواب رفتگی، بی حسی و احساس درد در انگشتان دست
می شود.
فرد مبتلا به «کارپارتانل» باید بتواند اطلاعات صحیح را از سایت
انجمن جراحان مغز و اعصاب ایران یا انجمن ارتوپدها کسب کند اما متاسفانه
چنین چیزی وجود ندارد. بنابراین نمی تواند به اطلاعات جامع و موثقی دست
پیدا کند.

باید فردگرایی را کنار بگذاریم. آن وقت
دیگر در مدرسه مشکل نیمکت و آسیب های ناشی از غیر استاندارد بودن آنها
وجود نخواهد داشت. البته این را هم باید اضافه کنم که مردم ما به هیچ
استانداردی قائل نیستند زیرا نه توصیه های پزشکی را مطابق دستور پزشک انجام
می دهند و نه حتی مصرف دارو را و مطابق میل خودشان داروها را استفاده می
کنند. حدود 70 درصد از بیماران داروها را مطابق میل خودشان مصرف می کنند نه
طبق دستور پزشک. تا زمانی که این روند ادامه داشته باشد معضلات ما پابرجا
هستند و مشکلات حل نمی شوند.
مشکل دیگری که با آن مواجه هستیم پوکی استخوان است؛ میزان ابتلا به آن در زنان و مردان چگونه است؟
–
پوکی استخوان هم در خانم ها و هم آقایان دیده می شود. علت اصلی آن وضعیت
ویتامین D است. در این چند سال به دلیل آلودگی هوا، نور خورشید به اندازه
کافی به سطح بدن نمی رسد و در کنار آن همان طور که قبلا هم گفتم، شیوه
تغذیه و مواد غذایی نکته دیگر «فعالیت های خارج از منزل» جزو فرهنگ ما
نیست. در کشورهای دیگر دو روز تعطیلات دارند و مردم به درستی از آن استفاده
می کنند اما در اینجا در تعطیلات بیشتر می خوابیم.
همین خوابیدن های طولانی که اشاره کردید، گاهی بیش از هشت ساعت می شود، این حالت در طولانی مدت به بدن آسیب نمی رساند؟
–
خیلی بد است و قطعا آسیب رسان. خوابیدن باید به اندازه و متناسب باشد و
مشکل اصلی ما این است که ریتم زندگی را تغییر داده ایم. همان طور که قبلا
هم گفتم هیچ استانداردی نداریم. خواب بیش از یک ساعت در روز برای بدن مضر
است. مشکلی که اخیرا دیده می شود درباره کسانی است که بدنسازی کار می کنند.
برخی از مربیان به آنها می گویند بعد از خوردن بخوابید تا حجم عضلات تان
بیشتر شود. همین کار باعث آسیب های فیزیکی بی شماری به بدن می شود. همین
کار باعث می شود جوان فعال نباشد. در واقع همین کار در برخی دامداری ها
اتفاق می افتد.

به دام غذا و هورمون می دهند و
چون فضای کافی برای تحرک ندارد، فقط فربه می شوند. چون دام تحرک ندارد باعث
بالا رفتن میزان کلسترول در گوشتش می شود که ما نیز با مصرف کردن آن دچار
مشکلات متعددی می شویم. مثل بیماری های قلبی و عروقی. الان سکته های مغزی و
اختلال حافظه شیوع بیشتری نسبت به گذشته دارند. الان اگر از افراد حتی به
ظاهر سالم ام آر آی مغزی گرفته شود، دیده می شود که بسیاری از رگ های کوچک
مغزی آنها گرفته شده است. صنعتی سازی در بسیاری از کشورهای دیگر هست ولی با
استانداردهای درست و دقیق.
پیشنهاد شما برای آسیب های فیزیکی ناشی از تکنولوژی چیست؟
–
ببینید، قبل از هر چیز باید «پزشک خانواده» تعریف شود. از این طریق بسیاری
از مشکلات و دردهای جسمی به درستی شناسایی می شوند و در صورت نیاز به پزشک
متخصص معرفی و درمان می شوند. قبل از هر چیز تربیت نیروی متخصص و آموزش
صحیح افراد است.
چه توصیه هایی دارید؟
–
رعایت بهداشت فردی، استفاده صحیح از تکنولوژی و برنامه ریزی، ورزش. معضلی
که الان بچه های ما دارند این است که دیگر مثلا فوتبال بازی نمی کنند. در
واقع تحرک ندارند. حتی بچه های کوچک هم با تبلت و موبایل سرگرم هستند. این
کار اشتباه است. برای استفاده از برخی رسانه ها باید 18 سال داشته باشید.
آسیب های جسمی استفاده از تلفن های همراه در سنین پایین، بسیار شدید است.
متاسفانه اثرات محیط بر افراد و بچه ها بسیار بیشتر از توصیه های والدین
است.
چه کارهایی باید انجام دهیم؟

–
تحرک داشته باشیم. مثلا در مسیر رفتن و برگشتن از محل کار نرمش داشته
باشیم و در صورت امکان پیاده برویم. مشکلی که الان وجود دارد این است که
شما هم در محل کارتان با رایانه کار دارید و هم در خانه. حالا این کار در
خانه می تواند شامل استفاده از تلفن های همراه و مثلا به دلیل استفاده از
شبکه های اجتماعی هم باشد. اگر شما مبتلا به درد مچ باشید، این کار باعث
تشدید درد و آسیب می شود چون در واقع فعالیت بدنی ندارید.
گاهی توصیه هایی که به بیمار می شود، عملا قابل اجرا نیست؛ در این صورت باید چه کار کرد؟
–
همه جا زمان کار و فعالیت هشت ساعت است. هشت ساعت برای ریلکس بودن که شامل
ورزش و تفریح و … است و هشت ساعت هم برای خوابیدن. حالا با کمی اختلاف
یک یا دو ساعت اما چرخه صحیح این گونه است. با برنامه ریزی صحیح می توان
توصیه های پزشکی را اجرا کرد و حتی آسیب های فیزیکی را کنترل کرد و مانع از
پیشرفت آنها شد. قبل از آن که درگیر روند درمان شویم با تغییر شیوه زندگی
می توان مانع از ابتلا به بیماری شد. درباره دردهای مچ دست که موضوع بحث
ماست؛ چندین روز دست تان را از انجام فعالیت معاف کنید.

کار دست را کم کنید. اگر استراحت مطلق برای دست تان امکان ندارد و باید
کار کند، مقدار فعالیتش را نصف کنید و در فاصله آن چند بار به آن استراحت
دهید. کار کردن افراد تا حدی که فعالیت آنها باعث درد نشود اشکالی ندارد
اما کار کردن آنها با درد زیاد، غیر عاقلانه است. درد یک علامت هشدار دهنده
است. برای جلوگیری از بروز درد در مچ دست، به مدت طولانی و در یک حالت کار
نکنید. هنگام کار، استراحت های متوالی انجام دهید. به عنوان مثال از دست
سالم برای استفاده از موس رایانه استفاده کنید.

برای درمان باید به سراغ پزشک برویم و اصطلاحا از خوددرمانی دست برداریم.
–
تا زمانی که زیرساخت ها درست نشوند عملا کاری نمی توان کرد. تاکید من بر
پزشک خانواده است که از این طریق می توان مشاوره گرفت و از همه مهم تر
تغییر شیوه زندگی. همچنین استفاده از منابع صحیح و معتبر و درباره کار نیز
شیوه کار کردن مان را اصلاح کنیم.
دردهای مچ دست را چگونه می توان مهار کرد؟
–
به هر حال ابتلا به بیماری اجتناب ناپذیر است. بدن انسان مثل قطعات است.
مثلا مچ دست در طول عمر ما حدود 200 هزار بار حرکت می کند. حالا یک نفر این
تعداد حرکت را در 40 سال انجام می دهد و دیگری در مدت 60 سال. این همان
شیوه زندگی است که هر فرد انتخاب می کند. خب قاعدتا بعد از این مدت دیگر
غضروفی باقی نمی ماند و مفصل از بین می رود. بنابراین باید قبل از هر چیزی
از بدن مراقبت کرد.
بنابراین باید از انجام کارهایی که باعث شروع درد می
شوند، خودداری کنید. در صورتی که امکان توقف کارها وجود ندارد، فعالیت های
خود را کاهش دهید یا به نحوی تغییر دهید که مچ دست تحت فشار نباشد. استرس
به همراه فعالیت می تواند صدمه بیشتری وارد کند. بنابراین کنترل استرس نقش
بسزایی در کاهش درد دارد. از حرکات تشدید کننده درد بپرهیزید.
درباره مکمل هایی که این روزها تبلیغ می شود چه نظری دارید؟
–
کاین مکمل ها موثر هستند اما به شرطی که طبق نظر پزشک توصیه و مصرف شوند.
زمانی در کشور ما دارو نبود، افراد به عطاری ها مراجعه می کردند. الان
داروخانه ها هستند که متاسفانه برخی از آنها به داروفروشی تبدیل شده اند.
شما در کشوری مثل آمریکا نمی توانید بدون نسخه پزشک دارو و حتی مکمل ها را
تهیه کنید چون مثلا استفاده از یک نوع آنتی بیوتیک باعث مقاوم شدن میکروب و
آسیب های بعدی می شود. از طرف دیگر ما به راحتی داروها را دور می اندازیم و
آنها را وارد چرخه طبیعت می کنیم. با تصور این که مکمل ها دارو نیستند، هر
فردی به راحتی و بدون آن که آگاهی کاملی داشته باشد به راحتی آنها را
تجویز و توصیه می کنند. از جمله سالن های بدنسازی و آرایشگاه ها.
در برخی باشگاه های بدنسازی شیوه های ورزش و مربیان ناوارد چه تاثیری در ایجاد یا پیشرفت این آسیب ها دارند؟
–
بله، متاسفانه به دلیل نبودن پزشک و فرد آگاه، آسیب های بی شماری به بدن
وارد می شود. به عنوان مثال یک مربی بدون آگاهی از شرایط بدنی فرد، حرکت
هایی را آموزش می دهد که ممکن است مناسب آن فرد نباشد.