دکتر خسرو صادق‌نیت در نشست خبری که صبح امروز به مناسبت روز جهانی خواب برگزار شد، ضمن اشاره به مغفول ماندن اختلالات حوزه خواب از نظر مردم و پزشکان، اظهار کرد: طی چند دهه گذشته با اختراع برق، روشنایی و وسایل ارتباط جمعی، فرصت خواب برای مردم کاهش یافته است. کاهش کیفیت خواب سالم سلامت مردم را به مخاطره می‌اندازد.
وی افزود: بیش از ۸۰ نوع اختلال خواب وجود دارد. مدت زمان خواب کافی برای افراد بالغ بین ۷.۵ تا ۸.۵ ساعت در طول روز است و تحمل کمبود خواب تنها برای چند روز امکان‌پذیر است. خواب طبیعی معمولا بین ساعت ۱۰ شب تا ۶ الی ۷ صبح اتفاق می‌افتد. مواجهه با نور، صدا و عدم هماهنگی ریتم‌های بیولوژیک بدن باعث تاخیر خواب در میان افراد، بخصوص نوجوانان و جوانان شده است.
صادق‌نیت با بیان اینکه اختلال تنفسی در حین خواب در میان مردان شیوع بالاتری دارد، اظهار کرد: یکی از این اختلالات بیدار شدن‌های مکرر در خواب و همچنین زمان طولانی برای به خواب رفتن است. فرد در صورت ابتلا به اختلالات خواب زودتر از موعد از خواب بلند میشود و دیگر نمی‌تواند بخوابد. همچنین ممکن است با وجود داشتن خواب کافی، فرد صبح دچار کسالت و خستگی باشد. این موضوع می‌تواند یکی از علائم افسردگی باشد.
۳۰ درصد مردم دچار اختلالات خواب هستند
رییس انجمن علمی خواب ایران ضمن اشاره به تجربه ۳۰ درصد از افراد جامعه در خصوص مشکلات خواب، ادامه داد: ۱۰ درصد افراد این اختلالات را به صورت مزمن تجربه می‌کنند که به صورت مشکلاتی مانند حرف زدن در طول خواب، راه رفتن و کابوس بودن بروز می‌کند. خواب آلودگی طبیعی در طول روز نیز از ساعت یک بعدازظهر تا حدود ۴ بعدازظهر ممکن است ایجاد شود. این در حالی است که خواب بعدازظهر برای افراد بالغ ضروری نیست. تصادفات مرگبار بیشتر به علت خواب‌آلودگی در شب اتفاق می‌افتد. وقفه تنفسی در خواب در میان مردان شیوع بیشتری دارد.
وی اضافه کرد: نیاز به خواب در افراد با سنین پایین‌تر بیشتر است. یک نوزاد ممکن است در طول روز بیش از ۱۴ تا ۱۵ ساعت بخوابد. همچنین فعالیت فیزیکی، ذهنی و بیماری نیز نیاز به خواب را افزایش می‌دهد. از هر چهار مرد و ۱۰ زن، یک نفر دچار مشکل وقفه تنفسی میشود. کسانی که خروپف می‌کنند اگر یکی از سه علامت خواب‌آلودگی طی روز، فشار خون بالا و قطع تنفس و خرناس را داشته باشند به احتمال زیاد دچار وقفه تنفسی هستند که باید پیگیری و درمان شوند.
صادق‌نیت یکی از درمان‌های وقفه تنفسی هنگام خواب را استفاده از دستگاه سیپپ (cpap) عنوان کرد: و گفت: این دستگاه با فشار هوا را وارد حلق می‌کند و باعث میشود که قطع تنفس اتفاق نیفتد و از افت اکسیژن و خروپف نیز جلوگیری می‌کند. افزایش فشار خون، دیابت، چاقی، افسردگی، کاهش توانایی جنسی و سکته‌های قلبی و مغزی از نتایج وقفه تنفسی در هنگام خواب است.
بیمه‌ها اختلالات خواب را پوشش دهند
رییس انجمن علمی خواب ایران ضمن اشاره به فعالیت کلینیک‌های خواب در بیمارستان‌های امام خمینی (ره)، بهارلو و مسیح دانشوری تهران و همچنین شهرهای مشهد، اصفهان، قزوین، کرمان، بندرعباس و یزد، ادامه داد: پوشش بیمه‌ای این خدمات علیرغم اینکه می‌توانند مرگبار باشند و به سهولت نیز قابل درمان هستند، اتفاق نیفتاده است و تنها بیمه‌های تکمیلی این خدمات را پوشش می‌دهند؛ این در حالی است که بیمه‌ها باید بعدا عوارض این اختلالات را تقبل کنند.
صادق‌نیت افزود: یکی از نکات اصلی بهداشت خواب این است که هیچ اقدام دیگری مثل مطالعه، موسیقی، گوش دادن به رادیو، تماشای تلویزیون، استفاده از لپ‌تاپ، موبایل و … در اتاق خواب انجام نشود. همچنین توصیه شده که تا جایی که امکان دارد از وسایلی که امواج وای‌فای و موبایل تولید می‌کنند فاصله داشته باشیم. هر چه این فاصله بیشتر باشد عوارض آن کمتر خواهد بود.
وی ضمن اشاره به مشخص نشدن علت قطعی خواب‌آلودگی در فصل بهار گفت: تغییر ساعات شبانه‌روز و تغییر برنامه خواب افراد در ایام تعطیلات می‌تواند یکی از دلایل احساس خواب آلودگی در این فصل باشد. بحث استفاده از قرص‌های ضدآلرژی نیز می‌تواند موثر باشد اما هنوز تحقیقات علمی که بتوان به آن استناد کرد انجام نشده است.
بی‌خوابی می‌تواند منجر به تشنج شود
در ادامه دکتر محمد حسین حریرچیان، عضو انجمن پزشکی خواب ایران با تاکید بر اینکه اختلال خواب بر سیستم‌های مختلف بدن تاثیر می‌گذارد، اظهار کرد: گاهی کمبود فرصت را با کم کردن میزان خواب جبران می‌کنیم که می‌تواند سیستمی از مغز را دچار مشکل کند. به علاوه اینکه کم‌خوابی ممکن است منجر به تشنج شود. اگر فردی کاملا وضعیت طبیعی داشته باشد و زمینه تشنج نداشته باشد، اگر یک شبانه‌روز اصلا نخوابد ممکن است در طول روز دچار تشنج شود.
وی ادامه داد: بسیاری از افرادی که دچار میگرن هستند نیز در صورت کم خوابی و پرخوابی با تشدید بیماری روبرو خواهند شد. میزان خواب باید متعادل باشد. تغییر سیکل خواب مانند موکول کردن خواب شب به روز نیز می‌تواند روی سیستم عصبی تاثیرگذار باشد. خواب زیاد می‌تواند یکی از عوارض افسردگی باشد و از علامت‌های جسمی آن محسوب میشود.
وی به سندروم پای بی‌قرار نیز اشاره کرد و گفت: در این سندروم بی‌قراری پا مانع از خواب افراد میشود و آن را به تاخیر می‌اندازد و فرد احساس می‌کند در صورتی که پای خود را حرکت دهد این بی‌قراری برطرف میشود. همچنین این افراد گاهی به صورت غیرارادی در خواب حرکاتی ریتمیک دارند که منجر به بیدار شدن آنها از خواب میشود. بیمارانی که دچار کم‌کاری تیروئید هستند نیز ممکن است در طول روز احساس نیاز به خواب پیدا کنند.
حریرچیان در خصوص عارضه نارکولپسی نیز گفت: ابتلا به این عارضه باعث میشود که فرد در طول روز در شرایط خاص احساس غیرقابل مقاومتی نسبت به خواب پیدا کرده و نتواند بر آن غلبه کند. چرت‌های روزانه آنها را سرحال می‌کند. خواب روزانه بیش از حد نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به این اختلال باشد.
دکتر زهرا بنفشه آل‌محمد، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تاکید بر اینکه کاهش کیفیت و کمبود خواب شبانه، بهره‌وری فرد را کاهش می‌دهد، بیان کرد: برای بررسی این موضوع ابزارهایی به صورت مدل‌های ریاضی طراحی شده است که میزان خطر را در مورد خستگی فرد و عوارض آن به ویژه در مشاغل حساس مانند خلبان‌ها، پرسنل بیمارستانی، افراد شاغل در حمل و نقل عمومی و … بیان می‌کند.
در این نشست دکتر امین آملی، متخصص گوش، حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران شایع‌ترین اختلالات انسدادی خواب را خروپوف عنوان کرد و گفت: ممکن است بیمارانی که دچار اختلالات خواب هستند به صورت همزمان مشکلات دیگری در حوزه سایکولوژی، نورولوژی، ریه و … داشته باشند. در یک معاینه بالینی کامل سایر اختلالات بیمار نیز بررسی و تست خواب برای او انجام میشود.
وی ادامه داد: زمانی که اختلال انسدادی در بیمار به اثبات می‌رسد باید تشخیص داده شود که دقیقا در چه مکانی از دستگاه تنفسی او قرار دارد تا با روش‌های مختلف به آن رسیدگی شود. یکی از این روش‌ها آندوسکوپی حین خواب است که برای اولین بار در کشور ما انجام میشود. در این روش، زمانی که بیمار توسط دارو به خواب نسبتا طبیعی برده میشود آندوسکوپی انجام و اطلاعات تکمیلی از انسداد مسیر تنفسی فرد به دست می‌آید که بعد از تشخیص محل انسداد، به صورت هدفمند می‌توان آن را باز کرد.
راه حل های طبیعی برای رفع مشکلات خواب