لطفا ابتدای مطلب را در «در مورد ترس های کودکان چه می دانید؟- قسمت اول»بخوانید
22علامت ترس کودکان
ترس دائمی کودک به هر علتی که
باشد، اثر نامطلوب و مضری بر جسم و روان او می‌گذارد و کودک را از زندگی
طبیعی و شاد محروم می‌کند. کودکان ترسو غالبا گوشه‌گیر، خجول، فاقد قدرت
تصمیم‌گیری و وابسته به سایرین هستند طوری که
نه‌تنها قادر به حل مشکلات زمان حال نیستند، بلکه در آینده نیز از احراز
پست‌های حساس شغلی، ترس دارند. برخی از مهم‌ترین علایم ترس کودکان از این
قرارند:
1. فرار از موقعیت ترس‌آور
2. کمک خواستن
3. جیغ کشیدن
4. چنگ زدن بدن
5. خشک شدن دهان
6. لرزش اندام
7. پریدن رنگ صورت
8. تنگی‌نفس و گرفتگی صدا
9. افزایش ضربان قلب
10. عرق کردن
11. احساس خستگی شدید
12. از دست دادن کنترل ادرار
13. تضعیف قدرت اندیشه و تصمیم‌گیری
14. لکنت زبان
15. نگاه‌های غیرطبیعی
16. گوشه‌گیری، انزواطلبی و کمرویی
17. اختلال خواب
18. اختلال گوارشی
19. ناخن جویدن
20. شب‌ادراری
21. خشم و عصبانیت
22. حسادت
6 روش پیشگیری از ترس کودکان
در این روش، اصل بر این است که قبل از آنکه کودک در موقعیت ترسناک قرار بگیرد، او را آگاه کنیم:
1.
اگر احتمال می‌دهید که کودک از رعد و برق می‌ترسد، در یک روز توفانی به او
لباس بپوشانید و او را به حیاط یا بالکن ببرید و بگویید: اگر آسمان برق
زد، بعد صدای بلندی خواهی شنید و ترسی هم ندارد.
2. اگر کودک قرار است
در بیمارستان بستری شود و می‌ترسد، حتما از قبل به او بگویید و برای این
جدایی آماده‌اش کنید تا یکباره با این موقعیت مواجه و دچار ترس نشود.
3.
ترس فرزندانمان از بیماری و مرگ نیز نباید باعث شود که واقعیت‌ها را از
آنها مخفی کنیم. باید به سوالات کودک مطابق با سطح درک و بر پایه اعتقادات
مذهبی پاسخ داده شود. با کودکتان درباره بیماری صحبت کنید و
2. کمک خواستن
3. جیغ کشیدن
4. چنگ زدن بدن
5. خشک شدن دهان
6. لرزش اندام
7. پریدن رنگ صورت
8. تنگی‌نفس و گرفتگی صدا
9. افزایش ضربان قلب
10. عرق کردن
11. احساس خستگی شدید
12. از دست دادن کنترل ادرار
13. تضعیف قدرت اندیشه و تصمیم‌گیری
14. لکنت زبان
15. نگاه‌های غیرطبیعی
16. گوشه‌گیری، انزواطلبی و کمرویی
17. اختلال خواب
18. اختلال گوارشی
19. ناخن جویدن
20. شب‌ادراری
21. خشم و عصبانیت
22. حسادت
6 روش پیشگیری از ترس کودکان
در این روش، اصل بر این است که قبل از آنکه کودک در موقعیت ترسناک قرار بگیرد، او را آگاه کنیم:
1.
اگر احتمال می‌دهید که کودک از رعد و برق می‌ترسد، در یک روز توفانی به او
لباس بپوشانید و او را به حیاط یا بالکن ببرید و بگویید: اگر آسمان برق
زد، بعد صدای بلندی خواهی شنید و ترسی هم ندارد.
2. اگر کودک قرار است
در بیمارستان بستری شود و می‌ترسد، حتما از قبل به او بگویید و برای این
جدایی آماده‌اش کنید تا یکباره با این موقعیت مواجه و دچار ترس نشود.
3.
ترس فرزندانمان از بیماری و مرگ نیز نباید باعث شود که واقعیت‌ها را از
آنها مخفی کنیم. باید به سوالات کودک مطابق با سطح درک و بر پایه اعتقادات
مذهبی پاسخ داده شود. با کودکتان درباره بیماری صحبت کنید و
مطابق با سن و شخصیتش تا حدی او را در جریان بگذارید و اجازه بدهید احساساتش را بیان کند.
4.
وقتی کودک از بیماری یا مرگ شخصی خبردار می‌شود، احساسات زیادی بروز خواهد
داد، ممکن است احساس انکار، ناراحتی، ناامیدی، تقصیر یا ترس داشته باشد.
به‌ویژه ممکن است بترسد که مبادا چنین اتفاقی برای
4.
وقتی کودک از بیماری یا مرگ شخصی خبردار می‌شود، احساسات زیادی بروز خواهد
داد، ممکن است احساس انکار، ناراحتی، ناامیدی، تقصیر یا ترس داشته باشد.
به‌ویژه ممکن است بترسد که مبادا چنین اتفاقی برای
خودش
یا کسانی که دوستشان دارد، بیفتد. بگذارید درباره احساساتش با شما گفت‌وگو
کند. شما نیز به جای انکار احساساتش، به او اطمینان دهید و حمایتش کنید.
5.
درباره اینکه کودک را به مراسم تشییع جنازه یا تدفین ببرید، خودتان براساس
سن و شخصیت کودک و موقعیت او تصمیم بگیرید. بسیاری از روان‌شناسان بر این
باورند که حضور در مراسم تدفین برای کودکان زیر 5 تا 6 سال و همین‌طور برای
کودکان بزرگ‌تری که حساس هستند، مناسب نیست.
6. اگر کودک تمایل دارد در
مراسم ختم یا تشییع شرکت نکند، به خواست او احترام بگذارید و ناراحت
نشوید. اما برنامه‌های مراسم را برای کودک تشریح کنید. درباره برنامه‌هایی
که در قبرستان، مجلس ختم و در نهایت در خانه متوفی انجام می‌شود، از پیش به
کودکتان توضیح دهید و بگویید مردم در این مراسم چگونه عمل می‌کنند و او با
چه صحنه‌هایی روبرو خواهد شد.
2 روش برخورد با ترس کودکان
نمی‌توان انتظار داشت ترس کودکان خودبه‌خود برطرف شود، پس باید به مقابله با آن برخاست. برای برخورد با ترس کودک 2 شیوه وجود دارد:
1. شیوه پیشگیری
2. شیوه کاهش ترس
6 روش کاهش ترس کودکان
برای رسیدن به اهداف پیش‌بینی‌شده در این روش بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
1.
نباید کودک را به خاطر ترس، مسخره یا تهدید و سرزنش کنیم و باید از گفتن
جملاتی مثل خجالت‌آور است، تو دیگر بزرگ شدی، یا ببین مگر من می‌ترسم، به
طور کلی خودداری کنیم.
2. تا جایی که ممکن است، کودک را به مهر و علاقه خود مطمئن کنیم. هر عمل شجاعانه او را هر قدر هم کوچک باشد، تحسین کنیم.
3.
برای غلبه بر ترس، چاره‌ای جز روبرو شدن با آن نیست بنابراین به‌تدریج
باید محرک‌های جدید را جانشین محرک ترسناک کنیم تا ترس کودک از بین برود.
خوشبختانه اصول یادگیری، مخصوصا اصل خاموشی در مورد از بین بردن ترس،
کاربرد زیادی دارد. به‌عنوان مثال، اگر کودکی از گربه می‌ترسد، ضمن نشان
دادن گربه به کودک (محرک نامطبوع) به او مقداری شیرینی (محرک مطبوع)
می‌دهیم و چندین بار این کار را تکرار می‌کنیم تا کودک پاسخ مثبت به موضوع
ترسناک قبلی بدهد. اگر کودک از تاریکی می‌ترسد، ضمن بازی از او می‌خواهیم
در اتاق تاریک جستجو و اسباب‌بازی‌های جالب را پیدا کند. با این روش محیط
ترسناک کم‌کم برای او جالب می‌شود و ترسش از بین خواهد رفت. البته باید
کودک را با تاریکی آشنا کرد و میزان تاریکی را به‌تدریج افزایش داد تا کودک
به تاریکی عادت کند.
4. با استفاده از سرمشق‌دهی نیز می‌توان ترس کودک
را از بین برد. کودکی که از حیوانی می‌ترسد، اگر کودک دیگری را مشاهده کند
که با آن حیوان بازی می‌کند، ترسش کم شود. برای کاهش ترس از حیوانات
می‌توان کودک را با عروسک یا مجسمه حیوان آشنا سپس تصویر آن حیوان را برایش
نقاشی کرد یا عکس آن را به او نشان داد و به‌تدریج آن حیوان را به کودک
نشان داد تا ترس کودک از بین برود.
5. روی نقاط مثبت رفتاری – اخلاقی
کودکتان تمرکز کنید و شهامت‌های کوچک او را بزرگ جلوه دهید و تشویق کنید.
بخشی از ترس‌های کودکان را نیز می‌توان از راه نزدیکی تدریجی کودک به
موقعیت و منبع ترسناک همزمان با ایجاد همخوانی و محیطی نشاط‌آور برایش کاهش
داد (مثلا نحوه اجرای تزریقات را به طریق بازی‌درمانی همراه با پخش موسیقی
شعرهای شاد کودکانه برای کودک انجام دهید) تا بتوان نقشی در کاهش میزان
ترس کودکان از مراکز بهداشتی و فرآیند درمان داشته باشیم. باید به خاطر
داشته باشیم که همه این مراحل را باید با صبر و حوصله و در مدت زمان مناسبی
طی کرد.
6. در مواردی که ترس کودک آنقدر شدید است که با به‌کارگیری این
روش‌ها موفق به کاهش یا از بین بردن آن نمی‌شویم، بهتر است به روان‌شناس
کودک مراجعه کنیم و مشکل کودک را با او درمیان بگذاریم.
یا کسانی که دوستشان دارد، بیفتد. بگذارید درباره احساساتش با شما گفت‌وگو
کند. شما نیز به جای انکار احساساتش، به او اطمینان دهید و حمایتش کنید.
5.
درباره اینکه کودک را به مراسم تشییع جنازه یا تدفین ببرید، خودتان براساس
سن و شخصیت کودک و موقعیت او تصمیم بگیرید. بسیاری از روان‌شناسان بر این
باورند که حضور در مراسم تدفین برای کودکان زیر 5 تا 6 سال و همین‌طور برای
کودکان بزرگ‌تری که حساس هستند، مناسب نیست.
6. اگر کودک تمایل دارد در
مراسم ختم یا تشییع شرکت نکند، به خواست او احترام بگذارید و ناراحت
نشوید. اما برنامه‌های مراسم را برای کودک تشریح کنید. درباره برنامه‌هایی
که در قبرستان، مجلس ختم و در نهایت در خانه متوفی انجام می‌شود، از پیش به
کودکتان توضیح دهید و بگویید مردم در این مراسم چگونه عمل می‌کنند و او با
چه صحنه‌هایی روبرو خواهد شد.
2 روش برخورد با ترس کودکان
نمی‌توان انتظار داشت ترس کودکان خودبه‌خود برطرف شود، پس باید به مقابله با آن برخاست. برای برخورد با ترس کودک 2 شیوه وجود دارد:
1. شیوه پیشگیری
2. شیوه کاهش ترس
6 روش کاهش ترس کودکان
برای رسیدن به اهداف پیش‌بینی‌شده در این روش بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
1.
نباید کودک را به خاطر ترس، مسخره یا تهدید و سرزنش کنیم و باید از گفتن
جملاتی مثل خجالت‌آور است، تو دیگر بزرگ شدی، یا ببین مگر من می‌ترسم، به
طور کلی خودداری کنیم.
2. تا جایی که ممکن است، کودک را به مهر و علاقه خود مطمئن کنیم. هر عمل شجاعانه او را هر قدر هم کوچک باشد، تحسین کنیم.
3.
برای غلبه بر ترس، چاره‌ای جز روبرو شدن با آن نیست بنابراین به‌تدریج
باید محرک‌های جدید را جانشین محرک ترسناک کنیم تا ترس کودک از بین برود.
خوشبختانه اصول یادگیری، مخصوصا اصل خاموشی در مورد از بین بردن ترس،
کاربرد زیادی دارد. به‌عنوان مثال، اگر کودکی از گربه می‌ترسد، ضمن نشان
دادن گربه به کودک (محرک نامطبوع) به او مقداری شیرینی (محرک مطبوع)
می‌دهیم و چندین بار این کار را تکرار می‌کنیم تا کودک پاسخ مثبت به موضوع
ترسناک قبلی بدهد. اگر کودک از تاریکی می‌ترسد، ضمن بازی از او می‌خواهیم
در اتاق تاریک جستجو و اسباب‌بازی‌های جالب را پیدا کند. با این روش محیط
ترسناک کم‌کم برای او جالب می‌شود و ترسش از بین خواهد رفت. البته باید
کودک را با تاریکی آشنا کرد و میزان تاریکی را به‌تدریج افزایش داد تا کودک
به تاریکی عادت کند.
4. با استفاده از سرمشق‌دهی نیز می‌توان ترس کودک
را از بین برد. کودکی که از حیوانی می‌ترسد، اگر کودک دیگری را مشاهده کند
که با آن حیوان بازی می‌کند، ترسش کم شود. برای کاهش ترس از حیوانات
می‌توان کودک را با عروسک یا مجسمه حیوان آشنا سپس تصویر آن حیوان را برایش
نقاشی کرد یا عکس آن را به او نشان داد و به‌تدریج آن حیوان را به کودک
نشان داد تا ترس کودک از بین برود.
5. روی نقاط مثبت رفتاری – اخلاقی
کودکتان تمرکز کنید و شهامت‌های کوچک او را بزرگ جلوه دهید و تشویق کنید.
بخشی از ترس‌های کودکان را نیز می‌توان از راه نزدیکی تدریجی کودک به
موقعیت و منبع ترسناک همزمان با ایجاد همخوانی و محیطی نشاط‌آور برایش کاهش
داد (مثلا نحوه اجرای تزریقات را به طریق بازی‌درمانی همراه با پخش موسیقی
شعرهای شاد کودکانه برای کودک انجام دهید) تا بتوان نقشی در کاهش میزان
ترس کودکان از مراکز بهداشتی و فرآیند درمان داشته باشیم. باید به خاطر
داشته باشیم که همه این مراحل را باید با صبر و حوصله و در مدت زمان مناسبی
طی کرد.
6. در مواردی که ترس کودک آنقدر شدید است که با به‌کارگیری این
روش‌ها موفق به کاهش یا از بین بردن آن نمی‌شویم، بهتر است به روان‌شناس
کودک مراجعه کنیم و مشکل کودک را با او درمیان بگذاریم.
منبع: برترین ها
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟