واژه «پیکا» (PICA) (انحراف اشتها) در لاتین به معنی پرنده‌ای است که غذای فراوان و مختلفی می‌خورد. به طور کلی، پیکا به معنی اشتیاق و تمایل به مصرف مواد غیرعادی است، که دارای ارزش غذایی کم یا فاقد مواد مغذی هستند.
چه کسی پیکا دارد؟
این بیماری بیشتر در کودکان به خصوص در سنین یک تا شش سال و گاهی هم در زنان باردار، افراد دچار هیستری و نقص ذهنی دیده می‌شود. این بیماری شامل نوزادان زیر ۱۸ ماه نمی‌شود زیرا آنان به طور طبیعی هر شی را داخل دهانشان می‌گذارند.
علایم این بیماری
علائم این بیماری با خوردن موادی فاقد ارزش غذایی مانند نشاسته، خاک رس، یخ، گچ، رنگ، مو، خمیر دندان، صابون، خاکستر سیگار، نفتالین و سنگ ریزه خود را نشان می‌دهد. گاهی هم درد شکم جزئی از نشانه‌های این عارضه محسوب می‌شود.
به طور کلی پیکا به سه دسته تقسیم می‌شود:
۱. خاک خواری Geophagia.
۲. مواد مضری که فاقد مواد مغذی هستند Pagophagia.
۳. خوردن مواد قندی و نشاسته‌ای Amylophagia.
ریشه‌های بروز پیکا
علت این که برخی از زنان در زمان بارداری مبتلا به پیکا (خاک خوری) هستند، به خوبی مشخص نشده است. در ژورنال انجمن رژیم درمانی و تغذیه آمریکا بیان می‌شود که این حالت می‌تواند با کمبود تغذیه‌ای فرد نسبت به مواد مغذی مانند آهن، ارتباط داشته باشد.
قحطی و گرسنگی
در افرادی که تحت گرسنگی طولانی مدت قرار دارند، پیکا دیده شده که با خوردن این مواد، احساس خوبی در آن‌ها ایجاد می‌شود.
سوء تغذیه ناشی از کمی مصرف مواد غذایی: سوء تغذیه که بیشتر در کشورهای توسعه نیافته دیده می‌شود و این افراد تمایل به مصرف خاک دارند.
خانم‌های باردار
پیکا اغلب در خانم‌های بارداری که در دوران کودکی یا بارداری قبلی خود، این بیماری را تجربه کرده اند، دیده می‌شود.
عوارض این عارضه
جایگزین کردن مواد نامناسب کاهش دریافت مواد مغذی و در نتیجه کمبود ریز مغذی‌ها را به همراه دارد. همچنین مصرف زیاد موادی مانند نشاسته که حاوی انرژی هستند، می‌تواند سبب چاقی شود. برخی دیگر از مواد نامناسب (پیکا) نیز ممکن است حاوی ترکیبات سمی یا آلودگی میکروبی باشند. این عارضه می‌تواند در جذب مواد معدنی از قبیل: آهن اختلال ایجاد کند.
بنابراین مشکلاتی نظیر مسمومیت با سرب ناشی از رنگ یا گچ، یبوست، کم خونی همولیتیک جنینی، بزرگ شدن بناگوش، صدمه به دندان به دلیل مصرف موادی که به دندان آسیب رسانده است، انسداد معده و روده کوچک و عفونت‌های روده‌ای ناشی از انگل‌های موجود در خاک از عوارض پیکا به شمار می‌آیند.
تشخیص بیماری
راه‌های تشخیصی این بیماری شامل آزمایش‌های خون است که برای شناسایی کم خونی، اندازه‌گیری مایعات و الکترولیت‌ها به کار برده می‌شود. همچنین رادیوگرافی شکم نیز در برخی اوقات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
راه‌های درمان
درمان افرادی که به هر علتی به پیکا مبتلا هستند، بسیار پیچیده است و اشخاص در صورت داشتن نشانه‌های این بیماری باید به پزشک مراجعه کنند. برای درمان این عارضه از روش هایی مانند رفتار و دارو درمانی، ممانعت فیزیکی، برانگیختن بیزاری در فرد نسبت به مصرف مواد غیر خوراکی کمک گرفته می‌شود. همچنین آموزش گسترده به فرد در خصوص عوارض و پیامدهای جانبی استفاده از مواد غیر خوراکی نیز موثر است.
پیشگیری از پیکا
موادی را که کودک تمایل به مصرف آن‌ها دارد، از دسترس وی دور کنید. از یک رژیم غذایی متعادل مطلوب برای خود و کودکانتان استفاده کنید.
خانه‌هایی را که دارای رنگ سرب‌دار هستند دوباره رنگ بزنید. از تختخواب‌های قدیمی با رنگ سرب‌دار برای کودکان استفاده نکنید.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر کودک شما دارای علایم پیکا باشد
وجود علایم پیکا در بارداری
بهبود پیدا نکردن این عارضه با وجود دو هفته درمان
منبع: باشگاه خبرنگاران