گیاه دارویی شیرخشت
بومی بومگاه دیرین‌شمالگانی ومناطق معتدل آسیا، اروپا و آفریقای شمالی بحساب امده و تمرکز انواع آن در کوه‌های جنوب غربی چین و هیمالیا قرار گرفته.
در مخزن‌الادویه راجع به شیرخشت آمده است که شیرخشت را به فارسی شیرخشک گویند و گفته‌اند شبنمی که در خراسان و هرات و بعضی بلاد فرنگ بر درختی که آن را در نواحی خراسان کشیرو یا درختی دیگر به نام کبیرو نامند، می‌نشیند.
آن درخت به قدر دو سه قامت بلند شده و چوب آن خالدار زرد و سفید، سبک وزن و کمیاب و قیمتی بوده و از آن عصا می‌سازند.
شیرخشت به عنوان یک ملین خوب، تب‌بر و ماده خنک‌کننده در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار و ابن‌سینا در کتاب قانون در مورد شیرخشت چنین گفته است:
“شیرخشت یا شیرخشک شبنمی بوده که در هرات بر درخت بید و گون کتیرا می‌نشیند و دارای مزاج معتدل است ، دارای اثر مسهلی و دیگر خواص مشابه ترنجبین، ولی از آن قوی‌تر است و خاصیت زداینده داشته است.
بهترین شیرخشت تکه‌های بزرگ سفید و شیرین خالص بوده که چون در دهان بگذارند، زود حل شده و زبان را بسیار شیرین و سرد گرداند و شیرینی آن با عسل و شکر متفاوت است.
خواص شیر خشت
طبیعت آن گرم و در رطوبت معتدل بوده و همچنین ملین طبع و مسهل صفرا، خلط‌آور، مقوی جگر و معده و کاهش‌دهنده حرارت بدن، از بین برنده سرفه و خشونت سینه و حلق و تب بوده. مسهل نیکویی بوده که می‌توان آن را برای همه افراد و سنین بدون اذیت مصرف کرد و با ماءالشعیر بهترین مسهل شناخته می شود.
اثر مسهلی آن در صورتی که نزله و سرفه نباشد، با گلاب بهتر بوده و همچنین با ماءالشعیر برای رفع تب حار و افراد گرم مزاج مفید است.
تحقیقات سال‌های اخیر روی شیرخشت نشان داده محصول خوراکی آن می‌تواند انسان را تا حدی در برابر تشعشعات اتمی مصون نگاه داشته و استفاده‌های جدید و صنعتی از شیرخشت به عنوان یک ملین خوب برای کودکان و رفع زردی سریع‌تر نوزادان بحساب امده که در این موارد شیرخشت را می‌توان جایگزین ترنجبین کرد.
مصرف کردن خاکشیر، ترنجبین و شیر خشت موجب رفع یبوست شده به دلیل اینکه این مواد، ماده‌ای که موجب بیماری شده است را از بدن خارج می کند.
به دلیل وجود قند در ترنجبین و شیرخشت برای مبتلایان به مرض قند مضر نبوده و اگر می خواهید اطفال شما رشد کامل کند تا می توانید شیرخشت و ترنجبین به آنها بدهید.
به نوزادان شیرخوار به جای شربت قند، شربتی از این دو بدهید تا استخوانبندی آنها محکم شده و زود دندان در بیاوردند.همچنین حرارت درونی، خارش بدن، ناراحتی های ادراری را بر طرف کرده و به عنوان داروی تب بر شناخته می شود.
در تب های حاد، آبله مرغان، انواع حصبه و اسهال خونی، بواسیر و پیدا شدن خون در ادرار، از خوردن ترنجبین خودداری کرده و به جای آن شیرخشت بخورید.
منبع: سلامتی