تبلیغات وسیع و گستردگی شیوع انواع چاقی‌ها بازار داغی را برای محصولات و داروهای عرضه شده فراهم آورده است.
ولی متاسفانه باید خاطرنشان کرد که 90 درصد محاسن و اثرات تبلیغ شده دور از حقیقت بوده و تاکنون هیچ دارو و وسیله‌ای پیدا نشده که بدون رعایت شرایط کاهش وزن و پیروی از رژیم‌های خاص غذایی و نیز انجام فعالیت‌های بدنی منجر به کاهش سریع وزن حقیقی یعنی حذف چربی‌های انباشته شده در بدن شده، و در کوتاه مدت مشتاقان و علاقمندان تناسب اندام را به آرزوی خود برساند و در مقابل هیچگونه عوارض ناگوار و ناخواسته‌ای نیز برای آنها ایجاد نکند.
اگر به فرض محال چنین ترکیبات موثری در محصولات عرضه شده وجود می‌داشت اولا می‌بایست افراد چاقی که درصد قابل توجهی را در کشورهای تولید و عرضه‌کننده این فرآورده‌ها تشکیل می‌دهند، درمان می‌کرد (رجوع شود به درصد آمار بسیار بالای افراد چاق در آمریکا و اروپا) دوم آنکه قسمت اعظم محصولات ارایه شده در بازارهای جهان سوم، حتی در اروپا و آمریکا مورد تایید FDA (سازمان غذا و دارو) نبوده و حتی ترکیبات نادری نیز که تایید گردیده‌اند، تحت شرایطی برای گروه خاصی آن هم برای مدت محدودی اجازه داده شده‌اند.
علاوه بر این در جعبه‌های اینگونه محصولات شرح کاملی در مورد ترکیبات، اثرات جانبی، اقدامات احتیاطی و مشورتی ارائه شده است تا مصرف‌کنندگان با آگاهی‌های لازم، کافی و بررسی محاسن و معایب استفاده از آنها، دارو و روش را انتخاب کنند.
گذشته از آن چنانچه در طول مصرف این محصولات عارضه‌ای احتمالی به وقوع بپیوندد، راه جلوگیری از ضایعات احتمالی قید شده در این راهنماها کارگشا خواهد بود.
ولی متاسفانه در این آشفته بازار موجود به تنها موضوعی که فکر نمی‌شود سلامتی مصرف‌کنندگان و جوابگویی به ضرر و زیان‌های وارد شده از بعد مالی و جانی است.
حتی در بعضی از موارد دیده می‌شود که به علت اشتیاق و علاقه‌ای که افراد چاق به لاغر شدن سریع و آسان دارند، بدون تفکر از کپسول‌ها، قرص‌ها، معجون‌ها و دمکرده‌های دست‌سازی که به هیچ‌وجه ترکیبات آنها مشخص نشده استفاده کرده و خود را در معرض خطرات احتمالی قرار می‌دهند.
در برخی مواقع داروهای لاغری مورد تایید FDA نیز برای افراد مناسب نمی‌باشد چه رسد به داروهای تایید نشدهای که منسوخ و ناشناخته است.
چرا که شرایط فیزیولوژیکی و روش‌های زندگی افراد مختلف با یکدیگر متفاوت می‌باشد و از این جهت تجربیات به دست آمده یک دارو، روش و یا رژیم غذایی خاص ممکن است برای فردی مناسب و برای فردی دیگر خطرآفرین بوده و ضایعات فراوان و صدمات بسیاری را به بار آورد.
در پارهای از موارد در بیمارانی که نمایه توده بدن بالاتر از 30 داشته با صلاحدید پزشک برنامه ممکن است دارویی در کنار رژیم غذایی و ورزش تجویز شود. انتخاب دارو موردنظر می‌بایستی با دقت و با توصیه پزشک صورت پذیرد.
مثلا بیمارانی که عصرها پرخوری می‌کنند از داروهای تند اثری که معمولا صبح‌ها تجویز می‌شود سود نمی‌برند یا در بیمارانی که در ساعات مشخصی از روز پرخوری می‌کنند داروهای کند اثر مناسب نیست و در هر دو حالت داروهای تند اثر ترجیح داده می‌شود.
داروهای لاغری چگونه عمل می کنند؟
با توجه به تنوع محصولات عرضه شده، اسامی رنگارنگ تجاری و محاسن گمراه‌کننده ذکر شده، اثرات کلیه داروهای کمک لاغری به شرح زیر دسته‌بندی شده‌اند:
1- داروهای مهارکننده اشتها و جلوگیری از احساس گرسنگی
2- داروهای افزایش‌دهنده مصرف انرژی در بدن
3- داروهای مختل‌کننده سیستم‌های گوارشی و افزایش‌دهنده مقدار دفع و جلوگیری‌کننده از جذب کامل چربی‌ها
4- داروها و چای‌های لاغری که مدر و ادرارآور هستند
5- داروهای افزایش‌دهنده تجزیه چربی‌ها
لازم به ذکر است داروهای متعدد و مختلف با نام‌های تجاری متنوعی در عرصه بازار و تجارت پرسود عرضه شده و می‌شوند که ترکیبات موثر آنها یکی یا ترکیبی از مواد نام برده شده است.
لذا توصیه می‌شود در صورت مصمم بودن برای مصرف هر دارویی به نکات زیر توجه فرمایید:
الف) تاریخ تولید و انقضای اثربخشی دارو
ب) مطالعه دقیق بروشور و راهنمایی‌های ارائه شده در درون جعبه‌ها که اطلاعاتی در قبال نحوه مصرف دارو، ترکیبات تشکیل‌دهنده و حساسیت‌های احتمالی در قبال هر یک از آنها و اقدامات سریع در موارد بروز عوارض جانبی ترکیبات مختلف دارو را ارائه می‌دهد.
ج) آیا داروی مزبور تایید شده FDA آمریکا هستند یا خیر
گرچه نبایستی فقط به اظهارات عرضه‌کننده دارو اعتماد فرمایید ولی متاسفانه گاهی در مواردی داروهای عرضه‌شده برای لاغری تقلبی بوده و حتی در صورت تقلبی نبودن زمان تولید و انقضای مدت مصرف داروی ارائه شده ممکن است دست‌کاری شده باشد ضمناً به علت رقابت‌های شغلی میزان و نوع ترکیبات اعلام شده نیز در بروشورهای ارائه شده صد درصد مطابق با واقعیت و قابل استناد نمی‌باشد.
د) وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اجازه ورود آن را داده یا خیر و یا در داروخانه‌ها به صورت کاملا آشکاری عرضه می‌شود یا خیر؟
اغلب فروشندگان محصولات زیانبار ارائه شده جسارت آن را ندارند که محل استقرار و آدرس خود یا مجوزهای اخذ شده از مسئولین ذیربط را اعلام نمایند و فقط به ذکر تلفن تماس اکتفا نموده و اقدام به توزیع از طریق پیک‌های موتورسوار ناآشنا می‌نمایند.
دکتر سید ضیاء‌الدین مظهری – متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی