حلق انسان شاهراهی است که هم در عبور غذا و هم در مسیر هوا نقش دارد و به همین دلیل در معرض بسیاری از عفونت‌های مختلف باکتریایی و ویروسی است. در اینجا به بررسی گلو دردها می‌پردازیم.
عفونت‌های حلق به طور کلی فارنژیت نامیده می‌شوند و برحسب علت ایجاد کننده تقسیم بندی می‌شوند که در این بحث انواع مختلف آن را توضیح می‌دهیم.
فارنژیت ویروسی
فارنژیت ویروسی اغلب هم سبب درگیری مخاطی حلق بینی و هم سبب درگیری حلق دهانی می‌شود.
بیماران معمولاً از گلودرد منتشر رنج می‌برند. در کودکان‌کوچک‌تر ممکن است تب بالا هم دیده شود. اغلب، سایرعلایم عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی هم وجوددارد.
معاینه گلو معمولاً قرمزی ملایم و تورم دیواره پشتی حلق را نشان می‌دهد. غدد لنفاوی گردن ممکن است کمی بزرگ شوند، ولی به ندرت‌در لمس حساس هستند.
درمان شامل مرطوب کردن، غرغره با محلول نمکی و استامینوفن برای کاهش درداست. انتظار می‌رود که در عرض 4 ـ 3 روز بهبودی حاصل‌آید.
فارنژیت باکتریایی
فارنژیت باکتریایی در اکثر مواقع توسط ارگانیسم‌های‌چرک‌زای استرپتوکوکی ایجاد می‌شود، ولی ممکن است‌توسط استافیلوکوک، نایسریا و سایر گونه‌های باکتریایی‌هم ایجاد شود.
اغلب شروع بیماری ناگهانی است. فارنژیت باکتریایی اغلب همراه با تونسیلیت باکتریایی(فارنگوتونسیلیت) است. دمای بدن ممکن است تا بیش از 39 درجه بالا رود.
اغلب، مخاط حلق قرمزروشن و متورم است و تورم زبان کوچک و قرمزی کام نرم‌وجود دارد.
زمانی که لوزه‌ها درگیر شوند، ملتهب می‌شوند ودر حفرات آنها ترشحات چرکی (اگزودا) وجود دارد.
معمولاً، غدد لنفاوی‌فوقانی گردن در لمس دردناک هستند. درمان فارنژیت‌استرپتوکوکی پنی‌سیلین بنزاتین به صورت تک دوزعضلانی یا پنی‌سیلین خوراکی به مدت ده روز و در صورت‌حساسیت به آن، اریترومایسین است.
آنژین لودویگ
آنژین لودویگ، التهاب فضاهای تحت‌فکی، زیرزبانی و تحت چانه‌ای با انتشار سریع است که موجب تورم، محدودیت شدید در بازکردن دهان، و ریزش بزاق از دهان می‌شود.
زبان‌متورم و به طرف خلف جابه‌جا شده است. در ناحیه‌تحت‌فکی سفت شدگی بافت‌ها وجود دارد. التهاب و تورم ممکن است به سرعت پیشرفت کرده، آبسه‌تشکیل دهد و سبب انسداد راه هوایی شود.
معمولاً سابقه کشیدن دندان یا عفونت دندانی وجوددارد. ارگانیسم‌های عامل معمولاً استرپتوکوک، استافیلوکوک و بی‌هوازی‌های دهان هستند.
درمان شامل‌برش و درناژ آبسه به همراه استفاده داخل وریدی‌آنتی‌بیوتیک‌ها است. در موارد به خطر افتادن راه هوایی، تراکئوتومی ضروری است.
مونونوکلئوز عفونی
مونونوکلئوز عفونی بیماری ویروسی است که به فارنژیت باکتریایی حاد شباهت دارد. فارنژیت دو طرفه چرکی به همراه احساس بی‌حالی، تب خفیف و تورم غدد لنفاوی گردنی باید پزشک را به این بیماری مظنون سازد.
شمارش کامل سلول‌های خونی معمولاً نشانگر بالا رفتن لنفوسیت‌های غیرمعمول است و تشخیص بر اساس آزمون‌های سرولوژیک است.
التهاب حاد لوزه‌های زبانی
التهاب حاد لوزه‌های زبانی یا تونسیلیت زبانی حاد اغلب با صدای سیب زمینی‌داغ (صدایی شبیه به این که یک سیب زمینی داغ درپشت زبان بیمار قرار دارد) و وجود گلودرد تظاهر می‌کند.
معاینه با آیینه، لوزه‌های‌زبانی بزرگ شده را نشان می‌دهد که معمولاً با ترشحات چرکی پوشیده شده‌اند. درمان آنتی‌بیوتیک، مشابه درمان فارنژیت باکتریایی حاد است.
آنژین ونسان
آنژین ونسان وضعیتی‌است که در آن یک یا هر دو لوزه کامی، زخمی پوشانده شده توسط غشای چرکی خاکستری کثیف را نشان می‌دهد.
بیمار گلودرد دارد و مکرراً دردی به سوی‌گوش را احساس می‌کند. بوی بد دهان نیز اغلب وجود دارد. عامل شایع آن، باسیل فوزیفرم به‌همراه اسپیروکت است.
درمان شامل تجویز خوراکی یا تزریق پنی‌سیلین و بهداشت مناسب دهان است.
برفک
برفک یا کاندیدیازیس عفونت قارچی است که در بیماران دچار وضعیت‌های ناتوان کننده، دیابت، نقص ایمنی یا افرادی که سابقه مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک دارند، سبب گلو درد می‌شود.
در معاینه، قرمزی گلو و تورم به همراه ترشحات سفید رنگی که می‌تواند کنده شود، دیده می‌شود.
در بررسی‌میکروسکوپی، اشکال مخمری در حال جوانه زدن دیده می‌شود.
درمان شامل استفاده موضعی از دهان‌شویه‌های نیستاتین، کلوتریمازول، یا هر دو، تا برطرف‌شدن عفونت است.
دیفتری حلقی
گرچه امروزه دیفتری حلقی شایع نیست، می‌تواندسبب فارنژیت حاد با سیر سریع شود که مشخصه آن‌تشکیل غشای سفید ـ خاکستری است که روی همه‌ساختمان‌های حلقی را می‌پوشاند.
غشای کاذب دیفتری‌کثیف است و در صورت کنده شدن، خونریزی می‌کند. غشا از محدوده لوزه تجاوز می‌کند. بیماری با تب خفیف، تورم غدد لنفاوی قدامی گردن، نبض تند و بی‌حالی تظاهر می‌کند.
تشخیص قطعی با کشت میکروب است. محافظت از راه‌هوایی مهم است.
آبسه‌های پشت حلقی
آبسه‌های پشت حلقی یا رتروفارنژیال بیش‌تر در کودکان کوچک‌تررخ می‌دهد. آبسه پشت حلقی اغلب عارضه عفونت‌دستگاه تنفسی فوقانی است که در آن غدد لنفاوی پشت حلقی چرکی سبب تشکیل آبسه می‌شوند.
ممکن است به علت ضربه نافذ ایجاد شود (به مانند مدادی که دیواره خلفی حلق را سوراخ کرده و موجب رسوب مقدارکمی از ماده مغز مداد شده است).
گاهی این آبسه در افرادبزرگسال، به ویژه در صورت وجود زمینه دیابت، در اثر علل‌مختلف مانند خراشیدگی ناشی از اجسام خارجی ـاستخوان ـ رخ می‌دهد.
علامت اصلی آبسه پشت حلقی گلودرد حاد، اختلال در بلع و بلع دردناک ـ حین بلع بزاق ـ است‌که با تب بالا، سفتی گردن و گاه اختلال تنفسی همراه‌است.
تورم اغلب در یک‌طرف بیش‌تر است و سبب ورم‌حساس به لمس در همان سوی گردن می‌شود که با تورم غدد لنفاوی گردنی حساس به لمس همراه است.
در معاینه، دیواره خلفی برآمده و قرمز است. رادیوگرافی نیم‌رخ بافت‌نرم گردن مؤید تشخیص است.
علایم رادیولوژیک شامل افزایش ضخامت نسج نرم قدام ستون فقرات و از بین رفتن انحنای طبیعی گردن در اثر اسپاسم عضلات گردنی است.
درمان، تخلیه جراحی از طریق داخل یا خارج دهان، همراه با حفظ راه هوایی ـ برای جلوگیری از استنشاق مواد چرکی ـ است. پس از تخلیه جراحی، درمان آنتی‌بیوتیک داخل وریدی ضروری است.
آبسه‌های دورلوزه‌ای
آبسه‌های دورلوزه‌ای، در یک طرف بروز می‌کند و سبب گلودرد شدید یک طرفه می‌شود که به گوش همان‌طرف انتشار می‌یابد.
ممکن است به علت التهاب و تحریک عضله مجاور، موجب محدودیت شدید در بازکردن دهان شود. درمعاینه، برآمدگی قطب فوقانی لوزه درگیر و انحراف زبان‌کوچک به سمت مقابل دیده می‌شود.
وجود محدودیت شدید در بازکردن دهان ممکن است مانع از انجام معاینه شود. درمان شامل آنتی‌بیوتیک، برش و تخلیه آبسه است.
دست کم به مدت 10 روز تجویزآنتی‌بیوتیک (مانند پنی‌سیلین) ادامه می‌یابد. درمان ناکافی آبسه‌های دور لوزه‌ای ممکن است منجر به‌عفونت‌های عمقی گردن شود که برای حیات مخاطره‌انگیز است.
منبع: برترین ها