آرش دولت آبادیان با اشاره به اینکه یکی از اهداف اصلی باستان شناسی باز سازی زندگی مردمانی است که یافته‌های مادی باستان شناسی را به وجود آوردند، اظهار داشت: یکی از منابع اصلی در بررسی ادوار مختلف باستانی بررسی قبور به منظور شناخت فرهنگ و اعتقادات جوامع است.
وی گفت: صرف نظر از اهمیت محوطه های تدفینی و یافته‌های حاصل از کاوش در آنها مانند معماری قبور شیوه تدفین و اشیا موجود در گورها، بقایای انسانی که در گورها به دست می‌آیند نیز ارزش مطالعاتی بسیاری دارند.
دولت آبادیان با اشاره به امکان انجام مطالعات بسیاری بر روی بقایای استخوانهای انسانی به دست آمده از محوطه های باستانی به بیان نکاتی در خصوص دیرین آسیب شناسی (پالئوپاتولوژی) استخوانهای انسانی به دست آمده از کاوشهای علمی گورستان خرند و گنداب استان سمنان تنها بر اساس شواهد ظاهری آنها پرداخت.
وی گفت: دیرین آسیب شناسی حاصل یک مطالعه میان رشته ای و زاییده ارتباط سه رشته باستان شناسی, انسان شناسی و آسیب شناسی است.
به گفته وی، دیرین آسیب شناسی به مطالعه بیماریها, عوامل بیماری‌زا و روش‌های درمانی گذشته می‌پردازد.
دولت آبادیان اظهار داشت: از آنجا که بیماری بخشی از زندگی انسان و همراه همیشگی او در طول زمان بوده و خود عامل ایجاد بسیاری از آیین‌ها و فرهنگ‌های وابسته به درمان و در نهایت شکل گیری علوم پزشکی شده است.
وی تصریح کرد که بررسی بیماریهای قابل شناسایی می‌تواند پاسخگوی بسیاری از سوالات و نقاط تاریک زندگی انسان باشد.
وی افزود: بسیاری از بیماریها دارای عوارض و آثارماندگار در بافت نرم بوده و شناسایی آنها از بقایای استخوانی قبور غیر ممکن است، ولی طیف وسیعی از بیماریها و آسیبها از جمله تروماهای مختلف, بیماریهای عفونی, متابولیک, عروقی, تومورها و تغییر شکل‌های استخوانی و مفاصل بر روی استخوانها قابل شناسایی است.
این کارشناس گفت: در بررسی بقایای استخوانی انسانی به دست آمده از کاوشهای گورستان عصر آهن خرند و گنداب استان سمنان که در سال 1381 توسط عبدالمطلب شریفی انجام شد نمونه‌هایی از آسیبها و بیماریهای فردی, گروهی و مداخلات درمانی تنها با مشاهده ظاهری و بدون هیچ بررسی آزمایشگاهی شناسایی شد.
به گفته این کارشناس، در این بررسی آسیب‌های فردی مانند کلسیفیکاسیون لیگامان، خار پاشنه، شکستگی و فیوژن ستون مهرها، و همچنین جراحی شکافت جمجمه (Trephination ) با هدف درمانی تشخیص داده شد.
دولت آبادیان گفت: بیماریها و آسیب‌های گروهی نیز مانند عوارض ناشی از کم خونی کمبود آهن که می‌تواند ناشی از فقر تغذیه و یا بیماریهای انگلی روده باشد شناسایی شد.
وی افزود: با توجه به تغییرات در ظاهر طبیعی استخوانهای ران و شیوع بالای آن فرضیاتی در مورد برخی رفتارهای عادتی و نحوه زندگی این اقوام نیز مطرح شد.
این کارشناس اظهار داشت: تنوع اطلاعات ونتایج به دست آمده از مطالعات این پژوهش اهمیت حفظ و مطالعه بقایای استخوانی، به عنوان بخشی از داده‌های فرهنگی به دست آمده از کاوشهای باستان شناسی که دارای ارزش مطالعاتی بسیار بوده و نیز می‌تواند ارزش موزه ای داشته باشند را یاد آور می‌شود.
وی افزود: وجود پرسش‌های بی پاسخ بسیار در مورد انسان و بیماری, نحوه برخورد فرهنگی مردمان جوامع مختلف با بیمار و بیماریهای خاص واگیر و بدشکل کننده, تاثیر بیماری و مرگ ناشی از آن بر شیوه های تدفین, تاثیر اپیدمی بیماریهای کشنده بر روی اسکان و مهاجرت انسانها یاتاثیر بر روی نتیجه جنگ‌ها و بسیاری پرسش‌های دیگر ضرورت پژوهش‌های پیوسته و گسترده دراین زمینه را مطرح می‌کند.
وی خاطرنشان ساخت که بررسی دیرین آسیب شناسی بر اساس شواهد ظاهری بیماریها بر روی استخوان گام نخست مطالعات دیرین آسیب شناسی است که اطلاعات بسیاری را در زمینه بیماریها در اختیار ما می‌گذارد، بدیهی است که با مطالعات تکمیلی رادیولوژیک و میکروسکوپی می‌توان نتایج بیشتری را به دست آورد.