دکتر سیدموید علویان با بیان اینکه بروز علائم سیروز کبدی به دو علت نارسایی کارکرد کبد و افزایش فشار خون در ورید پورت است، گفت: این علایم عبارتند از ضعف، خستگی، بیحالی، اسهال چرب، تورم شکم، تجمع آب در شکم، برجسته شدن عروق مری (واریس مری)، چماقی شدن انگشتان، کوچک شدن کبد، ضعف و سستی عضلانی، کاهش وزن، تیره شدن پوست، بروز لکه‌های خونمردگی در پوست (به دلیل کاهش پلاکت‌های خون)، کاهش میل جنسی، کاهش توانایی جنسی در آقایان، ورم پاها و شکم، خونریزی از بینی و لثه و استشمام بوی نامطبوع از بیمار است.
وی افزود: باید توجه کرد که برای تشخیص بیماری سیروز وجود یا عدم همه این علایم ضروری نیست.
علت خارش در سیروز کبدی و راهکار کاهش آن
علویان ادامه داد: باید بدانیم که در داخل کبد، مجاری ریز صفراوی وجود دارند که از طریق آنها صفرا حرکت کرده و وارد مجاری صفراوی، کیسه صفرا و سپس روده‌ها میشود. نمک‌های صفراوی از جمله مواد اصلی صفرا هستند و تجمع این نمک‌های صفراوی به دلیل اختلال در این مجاری منجر به بروز خارش میشود. البته امروزه علل دیگری نیز برای خارش مطرح شده که اساس درمان را تغییر داده است. برای کاهش خارش توصیه میشود مصرف گوشت قرمز کاهش یافته و مواد غذایی حساسیت‌زا مانند بادمجان و گوجه فرنگی از غذا حذف شوند. همچنین در صورت نیاز از داروهای ضد خارش مثل پودر کلستیرامین و اورزوداکسی کولیک اسید طبق دستور پزشک استفاده شود.
چرا بیماران مبتلا به سیروز تب می‌کنند؟
وی با بیان اینکه به طور طبیعی کبد عاری از هر نوع میکروب است، گفت: در بیماران مبتلا به سیروز به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن، میکروب‌های مختلفی وارد گردش خون می‌شوند. بر این اساس این بیماران بیشتر در معرض عفونت بوده و در این شرایط انجام اقدامات تشخیصی و درمانی جنبه اورژانسی دارد. باید توجه داشت که در سیروزی که به دلیل مصرف زیاد الکل ایجاد شده، احتمال بروز عفونت بیشتر است.
این فوق تخصص گوارش و کبد افزود: تنفس بیماران مبتلا به سیروز، بوی نامطبوعی دارد. این امر به دلیل نارسایی کبد بوده و احتمالا منشأ آن روده‌ای است. معمولا با مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی شدت این عارضه کم میشود. در عین حال ممکن است علت این امر تولید ماده «متیل‌مرکاپتان» باشد که از سوخت و ساز اسید آمینه متیونین ایجاد میشود.
علویان ادامه داد: همچنین به علت کمبود تولید عوامل و فاکتورهای انعقادی در کبد و در نتیجه طولانی شدن زمان انعقاد، ممکن است کبودی‌های خودبخودی در بیماران مبتلا ایجاد شود. کمبود پلاکت‌ها در خون به دلیل گیر افتادن آنها در طحال بزرگ نیز می‌تواند به کبودی پوست منجر شود.
چرا در بیماران مبتلا به سیروز طحال بزرگ میشود؟
وی با بیان اینکه در اکثر مبتلایان به سیروز کبدی به دنبال اختلال در گردش خون داخل کبد بیمار، خون به اطراف طحال تغییر جهت پیدا کرده و سبب بزرگی طحال میشود، اظهار کرد: این امر می‌تواند به کاهش تعداد پلاکت‌های خون منجر شود. البته باید توجه کرد که گرچه در بیماران مبتلا به سیروز، پلاکت در داخل طحال ذخیره میشود و می‌تواند سبب کاهش پلاکت خون شود، ولی در اکثر موارد با خونریزی همراه نیست. بنابراین تنها در موارد شدید که میزان آن کمتر از ۲۰ هزار در میلی‌لیتر با خطر خونریزی همراه است، جراحی توصیه میشود. باید بدانیم که انجام جراحی طحال برداری می‌تواند در بیماران مبتلا به سیروز خطرناک باشد و به این دلیل تنها در شرایط بحرانی انجام آن توصیه میشود.
دیابت و سیروز
علویان همچنین اظهار کرد: برخی از بیماران مبتلا به سیروز دچار افزایش قند خون و علایم دیابت (مرض قند) می‌شوند. در تاریخچه این افراد می‌توان سابقه مرض قند را در اغلب موارد پیدا کرد، اما در بقیه موارد افزایش قند خون به علت بیماری کبد است. حال برای مهار قند خون بالا معمولا از قرص‌های ضد قند مثل گلیبنکلامید استفاده میشود و در رژیم غذایی نیز باید مصرف مواد نشاسته‌ای را کم کرد.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که در بیماران مبتلا به سیروز تمایل به کم کردن قند خون به پایین‌تر از محدوده طبیعی وجود ندارد و قندخون حدود ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلی گرم در میلی لیتر مورد قبول است.