حکیمه قادری
روانشناس کودک
چرا باید احتیاط کنید!
بخشی از دنیای امروز، دنیای مجازی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت چون به هر حال خود کودک بزرگ‌تر که شد به آن نیاز پیدا خواهد کرد. حکیمه قادری، روانشناس کودک
در این‌باره می گوید: دنیای مجازی به خودی خود به هیچ عنوان بد نیست و این کاملا به نحوه استفاده از آن برمی‌گردد. کودک وقتی به دنیا می‌آید تخت دارد، کمد دارد، لباس دارد، آلبوم خصوصی دارد و… در دنیای مجازی هم می‌توان برای او صفحه یا سایت و… اختصاص داد. ایجاد صفحه به عنوان مثال در اینستاگرام و انتشار عکس‌های کودک که در واقع آلبوم مجازی او به حساب می‌آید مانند آلبوم کاغذی نیاز به مراقبت دارد. شما آلبوم خصوصی کودک را نباید به همه نشان دهید چون به نوعی حریم خصوصی او به حساب می‌آید. شما می‌خواهید لحظه‌های شیرین کودکتان را با افرادی مانند عمه، خاله، دایی، عمو و دیگر نزدیکان به اشتراک بگذارید و این اتفاق خوبی است و بدون شک نمی‌خواهید افراد غریبه آن را ببینند، بنابراین اصل مهم رعایت حریم خصوصی است.
این هشدار را جدی بگیرید
احتیاط مهم دیگر این است که نه شما و نه کودکتان زمانی که کمی بزرگ‌تر شد، به مقایسه بیفتید. اینکه کودک بداند که می‌خواهد عکسی از او منتشر شود و تمرکزش بر ظواهر و لباس و چهره و خویشتن بیرونی‌اش قرار بگیرد، خطرناک است. هویت هر فرد با مقایسه اجتماعی، فیدبک اجتماعی و خرد خودش شکل می‌گیرد. از آنجا که کودک خردی ندارد ابتدا مدام فیدبک می‌گیرد و بعد کم‌کم به مقایسه رسیده و درنهایت خودش را می‌بیند. ولی وقتی کودک در سنین پایین درمعرض فیدبک و مقایسه بیش از حد قرار می‌گیرد و به خودش نمی‌رسد، فیدبک و مقایسه مهم شده و جای خویشتن را برای او می‌گیرد. درحالی که واقعیت این است که ما نمی‌توانیم همیشه همه را از خودمان راضی نگهداریم و اگر مدام به فکر تایید گرفتن باشیم از خودمان دور می‌شویم. از آنجا که این تغییرات در محیط مجازی عینی نیست شاید والدین کمتر توجه کنند اما اگر برای مثال قرار باشد کودک را در مهدکودک ثبت‌نام کنند، پرس و جو می‌کنند. به‌همین دلیل توجه به اصل مهم مراقبت و احتیاط و حفظ حریم خصوصی اولویت دارد.
سوءاستفاده از عکس‌ها، چطوری؟
آنچه در مورد افرادی که صفحه شخصی برای کودک‌شان در شبکه‌های اجتماعی دارند، محرز است این است که آنها نمی‌دانند چه زمان باید این کار را متوقف کنند و مرز توقف انتشار عکس‌های خصوصی و جزئیات زندگی کجاست و اغلب هشدارها را نادیده می‌گیرند. بسیاری از دزدان شبکه‌های اجتماعی عکس فرزند شما را می‌دزدند و آن را دوباره منتشر می‌کنند گویی که فرزند خودشان است. در دیگر موارد عکس کودکان می‌تواند هدف ساختن جوک و طنز باشد.
چه عکس‌هایی بیشتر منتشر می‌شود؟
براساس بررسی‌های انجام شده بیشترین عکس‌هایی که از والدین درباره کودکان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده عبارتند از:
وقتی کودک خواب است: 28درصد
وقتی کودک در حال غذا خوردن است: 26درصد
وقتی کودک منظم و مرتب است: 19درصد
در حال مراقبت روزانه/ پیش از دبستان: 17درصد
مشکلات رفتاری کودک: 13درصد
آمار چه می‌گوید؟
متخصصان رسانه می‌گویند ایمن کردن فضای دیجیتال یکی از اصلی‌ترین کارهایی است که والدین باید انجام دهند. بیشتر والدین به طور طبیعی تکنولوژی را با خانواده و هیجانی که اطراف نوزاد است، ترکیب می‌کنند اما این هشدار وجود دارد که نباید در این کار افراط صورت گیرد. در گزارشی که در سال 2010 شرکت امنیتی AVG منتشر کرد 92درصد کودکان زیر 2سال در ایالات‌متحده آمریکا ردپایی از خود در دنیای دیجیتال داشتند. یک‌سوم اطلاعات و عکس‌ها چند هفته بعد از تولد منتشر شده بود. همین شرکت گزارش مشابهی را در سال 2014 منتشر کرد که نشان می‌داد 6درصد از والدین یک صفحه شخصی برای فرزند زیر 2سال‌شان ایجاد کرده‌اند و 8درصد حتی برای کودک خردسال‌شان ای‌میل ایجاد کردند.
آینده‌نگری نکنید
برخی والدین حتی سایتی با نام فرزندشان ایجاد می‌کنند و عکس‌ها را در آن بارگذاری یا حتی وبلاگ ایجاد می‌کنند. برخی دیگر سایت یا وبلاگ را ایجاد می‌کنند اما آن را خالی نگه می‌دارند تا در آینده خود کودک از آن استفاده کند. اما به این نکته دقت داشته باشید که کودک دست‌کم باید 13سال داشته باشد تا بتواند از رسانه‌های اجتماعی استفاده کند و اینکه این کار چطور کودک را در آینده متاثر می‌کند، مبهم است و هیچ‌کسی نمی‌داند دنیای دیجیتال در 18سالگی فرزندتان به چه شکل درآمده است. والدین جوان خودشان مدام در دنیای دیجیتال هستند و این بخش زیادی از سبک زندگی‌شان را تشکیل می‌دهد. در سال 2014 گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد والدین جوان (18 تا 34ساله) 79درصد به صورت روزانه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این والدین خود صفحه شخصی در اینستاگرام یا دیگر شبکه‌های اجتماعی دارند و حتی بعد از تولد فرزند نیز از آنها استفاده می‌کنند.
قبل از انتشار تامل کنید
در واقع بحث و تصمیم‌گیری درباره انتظارات از دنیای دیجیتال اولین گام بزرگ برای والدین است. شما از تصویری از فرزندتان بسیار هیجان‌زده هستید و می‌خواهید آن را به اشتراک بگذارید اما قبل از ارسال عکس برای سایت یا صفحه‌ای که باز است بهتر است فکر کنید. برای مثال بسیاری از والدین اولین روز مدرسه فرزندشان را به اشتراک می‌گذارند و ناخواسته اسم مدرسه و مکان آن را نیز در صفحه مشخص می‌کنند، بی‌خبر از آنکه این اطلاعات ممکن است مورداستفاده قرار گیرد. حتی اگر فکر می‌کنید فقط دوستان‌تان پست شما را می‌بینند باید این احتمال را درنظر بگیرید که هرکسی ممکن است از این تصویر اسکرین‌شات گرفته و از آن سوءاستفاده کند.
منبع: مجله ی سیب سبز