فاویسم (Favism) بیماری ارثی خونی است که در اثر نقص آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز ایجاد می‌کند و موجب کم خونی در مبتلایان می شود. این بیماری واگیردار نیست و توسط کروموزم X منتقل می شود.
افراد مبتلا در حالت عادی، طبیعی هستند و هیچگونه علامتی ندارند مگر آنکه از مواد اکسیدان دار استفاده کنند که در این صورت علائم بیماری بروز می یابد.
خستگی، ضعف شدید، بی قراری، دل درد، رنگ پریدگی، گاهی تب، کم خونی و تغییر رنگ در ادرار از علائم بیماری فاویسم است. این علائم معمولا به طور ناگهانی 24 تا 48 ساعت پس از مصرف مواد اکسیدان دار بروز می کند.
این بیماری به خصوص در کودکان مبتلا باید بسیار جدی گرفته شود؛ چراکه کم خونی ناشی از این بیماری در صورت عدم کنترل به موقع می تواند آسیب جدی به برخی از اعضای بدن مانند کلیه بزند.
فاویسم، بیماری وابسته به جنس است که زنان معمولا ناقل آن هستند و عمدتا پسرها مبتلا به آن شده و در دخترها این بیماری از شدت و شیوع کمتری برخوردار است. این بیماری در برخی مناطق شمال کشور به خصوص مازندران و گیلان و مناطق جنوبی از شیوع بیشتری برخوردار است.
دکتر پیمان عشقی روز دوشنبه در خصوص مضرات رنگ مو و حنا برای مبتلایان به فاویسم به خبرنگار علمی ایرنا گفت: مبتلایان به فاویسم نباید از این مواد استفاده کنند حتی مادران سالم در صورتی که فرزند مبتلا دارند نیز نباید در هنگام استفاده از رنگ مو و حنا به کودکان خود نزدیک شوند.
وی بیان کرد: برخی دیگر از مواد غذایی از دسته باقلاها مانند نخودفرنگی نیز می توانند به سلامتی این افراد آسیب برسانند؛ هرچند این مواد نسبت به باقلا خطر کمتری دارند اما افراد مبتلا به فاویسم بهتر است از مصرف آنها خودداری کنند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: کم خونی شدید و ناگهانی، آسیب به کلیه و افت فشارخون از جمله عوارضی است که این افراد در صورت مواجه شدن به مواد اکسیدان دار، به آن دچار می شوند.
وی به افراد مبتلا به فاویسم توصیه کرد که ضمن مصرف نکردن انواع مواد غذایی دارای مواد اکسیدان از استفاده باقلا اعم از خام، پخته و حتی گرده اجتناب کنند.
** خطر مصرف خلال باقلا به جای خلال بادام در برخی محصولات غذایی
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: در برخی محصولات غذایی مانند حلوا شکری، بستنی ها و کالباس به جای خلال بادام از خلال باقلا استفاده می شود که این موضوع می تواند برای بیماران فاویسمی خطرساز باشد.
عشقی درخصوص انجام غربالگری بیماری فاویسم گفت: غربالگری این بیماری در برخی از شهرها مانند تهران انجام می شود و اگر نوزاد مبتلا به فاویسم باشد، هشدارهای لازم به والدین داده می شود.
وی به والدین نوزادان مبتلا به فاویسم توصیه کرد که برای تشخیص و تایید دقیق این بیماری، یک بار دیگر در سن چهار ماهگی، نوزاد را تحت آزمایشات لازم قرار دهند.
عشقی گفت: به دلایل ناشناخته ای این بیماری بیشتر در سنین کودکی شایع است البته در افراد بزرگسال نیز این بیماری مشاهده می شود؛ اما هرچه سن بالاتر می رود، بدن تاحدی با بیماری سازگار می شود.
وی ادامه داد: البته این موضوع به این معنی نیست که بزرگسالان بتوانند باقلا مصرف کنند؛ مبتلایان به این بیماری تا آخر عمر باید از مصرف این ماده غذایی پرهیز کنند.