در میان رژیمهای غیر اصولی، انواع رژیمهای پروتئینی بیشتر مورد توجه هستند که البته عوارض بیشتری را هم بدنبال خواهند داشت.
با توجه به روزافزون شدن تنوع این رژیمها فقط جهت آشنایی شما عزیزان اسامی بعضی از آنها را آوردهایم:
* رژیم Banting که در این رژیم غذایی مصرف آب و مایعات محدود شده و روزانه یک کیلوگرم گوشت کم چربی و لخم و 100 گرم سبزیجات توصیه میشود.
* Cooley-Kur بخور تا لاغر شوی. در این رژیم لاغری مواد قابل استفاده عبارت است از گوشت، تخممرغ، غذاهای تهیه شده از سبزیجات مختلف، شیر کم چربی، آبمیوه و یک برش کوچک نان سبوسدار ولی استفاده از قند و شکر و فرآوردههای آردی به طور کامل منع شده است به غیر از یک برش کوچک نان مورد اشاره.
* رژیم ابداعی Gaylord Hauser که موادغذایی توصیه شده چنین رژیمی عبارت است از گوشت، شیر تازه غنی شده با پودر شیر بدون چربی، سالاد، میوه و روزانه بین 1-3 عدد تخممرغ که علاوه بر مواد نامبرده شده افزودن جوانه گندم، مخمر آبجو، ماست و ملاس سیاه تهیه شده از نیشکر جهت تقویت، تاکید میشود.
اما به طور کلی مصرف فرآوردههای آردی، شکر و قند منع شده است.
* رژیم Hollywood-Kur که در این رژیم غذایی لاغری امکان کاهش 6-7 کیلوگرم از وزن بدن به مدت 18 روز نوید داده شده است.
به شرطی که در طول ادامه رژیم فقط از تخممرغ، گوشت بدون چربی، سبزیجات خام و به ندرت یک برش نان تست استفاده شود.
* رژیم تخممرغ (egg) روزانه 2-1 عدد تخممرغ (سه روز در هفته) فقط با یک برش نان به همراه گوشت و سبزیجات و میوهها میل میشود.
* رژیم ماهی (fish) دو روز پی در پی در ناهار و شام نیم کیلو ماهی (یعنی روزانه یک کیلو ماهی) به علاوه مقدار کمی میوه و آبمیوه توصیه میشود و بقیه ایام هفته میبایستی از یک رژیم کم کالری، کم چربی و کم کربوهیدرات استفاده شود.
خطرات ناشی از رژیم پرپروتئین
همانطور که ملاحظه میشود تمام رژیمهای پرپروتئین نام برده شده و صدها رژیم لاغری با ساز و کار مشابه که اسمی از آنها برده نشده، با وجود اثرات سریع کاهش وزن و عدم احساس گرسنگی رژیم گیرندگان به علت نامتعادل بودن آنها با افزایش یا کاهش شدید سطح ترکیبات خون و مایعات بدن خطرات جبرانناپذیری را ایجاد میکنند که به هیچوجه استفاده بلندمدت آنها توصیه نمیشود.
به خصوص به کارگیری چنین روش تغذیهای برای افرادی که زمینههای ارثی و یا اکتسابی بیماریهای کلیوی، قلبی – عروقی و کبدی دارند، حتی برای مدت محدودی نیز ممکن است مرگآفرین باشد.
از طرف دیگر وزنی که به سرعت کاهش پیدا کرده دوباره در کوتاه مدت حتی بیش از قبل افزایش پیدا خواهد کرد. آن هم با عوارض جدید و گستردهتر! از جمله عوارض و صدمات اینگونه رژیمها عبارتاست از:
1- گوشتهای فراوان و بدون محدودیت، علاوه بر ترکیبات زیانباری که در روند چرخه متابولیکی عادی خود به وجود میآورند، سرشار از چربی و پورین بوده که عامل ایجاد اسیداوریک و زمینهساز نقرس و سنگهای اورات در کلیه میشوند، به ویژه به علت عدم وجود موادقندی لازم و کافی و افزایش ترکیبات کتونی، دفع اسیداوریک از طریق کلیهها نیز محدود و مهار شده است.
2- چربی بدون محدودیت چه به صورت کره، روغن و خامه و چه به صورت ترکیبات گوشت، تخممرغ، شیر، ماست و پنیر پرچرب عامل افزایش شدید سطح چربی خون به صورت کلسترول و یا تریگلیسیرید شده و تصلب شرائین، فشارخون، بیماریهای قلبی – عروقی، کلیوی و حتی پانکراس را موجب میشوند که این امر به طور ثانویه ممکن است زمینه ابتلا به بیماری دیابت را نیز فراهم آورد.
3- عدم تعادل و تناسب در تامین موادمغذی موردنیاز بدن و همچنین کاهش مصرف شدید کربوهیدراتها، فیبرهای محلول و نامحلول که میبایستی به طور روزمره جهت فعالیت طبیعی دستگاههای بدن در جیره روزانه گنجانیده شود، باعث افزایش شدید اختلالات گوارشی به صورت یبوست مزمن و عدم تامین ویتامینهای محلول در آب و مواد معدنی حیاتی میشود و از کربوهیدراتها (در متابولیسم داخلی به سرعت تبدیل به انرژی میگردند) استفاده بهینه نمیشود.
علت واقعی کاهش وزن سریع در رژیمهای پرپروتئین و پرچربی
دفع آب بیشتر تحت تاثیر افزایش سطح اوره و اسیداوریک خون ناشی از مصرف فراوان پروتئینها میباشد.
این ترکیبات برای بدن آسیبرسان بوده میباید از طریق ادرار دفع گردد.
برای دفع هر یک گرم اسیداوریک باید 50 میلیلیترآب از بدن دفع شود تا با کاهش سطح این ماده بیماریزا از بروز عوارض احتمالی آن برای فرد جلوگیری شود.
از طرفی چربیهای مصرفی نیز علاوه بر اینکه عامل خطر بسیاری از بیماریها از قبیل بیماریهای قلبی – عروقی، فشارخون و حملههای قلبی و مغزی میباشند، با انباشتگی ترکیبات دیگری همچون کتونها (آستون) سیستم بدن را وادار به دفع بیشتر آب از طریق کلیهها مینماید.
حاصل این دو فرآیند کاهش وزن سریع و تعدیل سایز به طور موقتی میباشد که با جایگزینی آب دفع شده نه تنها وزن کاهش یافته مجددا به حالت اول (حتی بیش از آغاز رژیم) برمیگردد، بلکه امکان بروز بیماریهای مختلف نیز دور از انتظار نمیباشد.
رژیم های غذایی با پروتئین بالا آیا واقعا کارسازند؟