قرار گرفتن در معرض صداهای بلند به‌طور ناگهانی یا به دلیل حرفه‌ای خاص، خطر بروز آسیب‌های وارده به گوش را افزایش می‌دهد. حمید جلیلوند، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دبیر علمی انجمن شنوایی‌شناسی از رعایت اصول بهداشتی و مراقبت از سلامت گوش می‌گوید.
چه نکاتی برای حفظ بهداشت گوش توصیه می‌کنید؟
گوش نیاز به بهداشت خاصی ندارد و تنها باید برخی نکات ساده را رعایت کنند. اول اینکه هرگز چیز بی‌موردی را داخل گوش نکنید و چون حس خارش عجیب و خوشایندی در گوش ایجاد می‌کند، فرد به این کار ادامه می‌دهد بنابراین باعث می‌شود جریان خون زیر استخوان و در نتیجه استخوان‌سازی تحریک شود و استخوان رشد کند به‌طوری که مجرای گوش تنگ می‌شود و فرد باید به جراحی متوسل شود. همچنین برخی، اشیاء تیز مانند کلید را وارد گوش می‌کنند غافل از اینکه در انتهای گوش، پرده‌ای بسیار نازک و حساس وجود دارد که این کار ممکن است به پرده گوش آسیب وارد کند. طول مجرای گوش تنها 5/2 سانتی‌متر بوده و با واردکردن حتی یک کلید به داخل گوش، این پرده گوش ممکن است پاره شود که در چنین شرایطی بیمار نیاز به جراحی پیدا می‌کند که ممکن است جواب هم ندهد.
عامل دیگری که افراد باید رعایت کنند، در مواردی است که گوش ضربه می‌خورد و پرده گوش ممکن است پاره شود به‌طوری که فرد صدای عجیب و غریبی داخل گوش می‌شنود و احساس کم‌شنوایی و درد در گوش می‌کند. در چنین شرایطی فرد نباید حمام کند. بعضی افراد احساس می‌کنند به دلیل ضربه‌ای که به گوش وارد شده، گوش را ماساژ دهند یا آب گرم به گوش بخورد، بهتر می‌شود، به همین خاطر حمام می‌روند یا صورت خود را می‌شویند یا آب داخل گوش می‌ریزند. آب به دلیل داشتن میکرواورگانیسم‌ها، دارای میکروب است و با ورود به داخل گوشی که پرده آن سوراخ شده، شروع به عفونت می‌کند. به همین دلیل، در همان لحظه‌های ابتدایی بروز این مشکل، باید به متخصص گوش حلق و بینی و اودیولوژیست مراجعه کنند.
بهتر است افراد به صورت دوره‌ای گوش خود را ارزیابی و به متخصص جهت ارزیابی گوش مراجعه کنند. به‌ویژه افرادی که در معرض سر و صداهای بلند، مواد شیمیایی قرار دارند یا افرادی که از گوش‌هایشان زیاد استفاده می‌کنند مانند اپراتورهای تلفن حتما باید سالیانه مراجعه کنند و شنوایی خود را تحت کنترل داشته باشند و میزان کم‌شنوایی خود را ارزیابی کنند. این مساله از آنجایی حائزاهمیت است که کسی که اپراتور تلفن است یا افرادی که در معرض سر و صدای زیاد هستند، نمی‌توانند کارشان را رها کنند اما با رعایت برخی نکات، علائم آنها بهبود می‌یابد.
موسیقی در بهداشت شنوایی چقدر نقش دارد؟
افرادی که به موسیقی علاقه زیادی دارند سعی کنند موسیقی را با شدت بالا گوش ندهند. البته این بدان معنا نیست که با پایین آوردن شدت موسیقی از آن لذت نبرند و صدای آن در حد متعادل باشد و مراعات کنند.
صداهای انفجاری چه اثری روی شنوایی به جا می‌گذارند؟
نکته‌ای که اهمیت زیادی دارد، استفاده از ترقه است که آسیب جبران‌ناپذیری را به شنوایی افراد وارد می‌کند و توصیه می‌کنیم هرگز ترقه و مواد منفجره استفاده نکنند. معمولا هشدارهایی که درباره استفاده از ترقه در شب چهارشنبه‌سوری ارائه می‌شود بیشتر از نظر سوختگی و آسیب چشمی ناشی از بازی با مواد محترقه عنوان می‌شود. اما اگر مواد محترقه در فاصله 10 متری از فردی منفجر شود، حتی اگر سوختگی و آسیب چشمی در پی نداشته باشد، به‌طور قطع آسیب شنوایی به جا می‌گذارد. این عارضه قابل درمان هم نیست. پارگی پرده گوش قابل درمان است اما کم‌شنوایی ناشی از صداهای بلند انفجاری قابل درمان نیست.
چه توصیه‌ای به سالمندان درباره حفظ بهداشت گوش دارید؟
در سنین بالا افراد حتما باید برای ارزیابی شنوایی گوش خود به متخصص مراجعه کنند و حتی اگر تشخیص دادند که سمعک باید استفاده شود، حتما استفاده کنند چراکه تحقیقات نشان می‌دهد در صورتی که سالمندان واجد استفاده از سمعک از این وسیله کمک‌شنوایی استفاده نکنند، بیماری‌هایی مانند آلزایمر و زوال عقل در کمین آنهاست. به‌طوری که بروز این قبیل بیماری‌ها با کم‌شنوایی در ارتباط مستقیم است.