تغییرات محیطی و سبک زندگی شهری و افزایش آلاینده‌های زیست محیطی بر سلامت جسم و روان افراد تاثیر منفی گذاشته است و آمارهای روز افزون بیماری‌های مزمن، پرفشاری خون، دیابت، چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی و سایر بیماری‌هایی که زمینه ابتلای آن در تغذیه نامناسب است، نشان می دهد که مردم از الگوی تغذیه ای مناسبی برخوردار نیستند.
در واقع لازمه داشتن یک جامعه سالم و تندرست علاوه بر پیروی از الگوهای تغذیه ای مناسب توسط افراد ، داشتن شرایط زندگی مناسب و سبک زندگی سالم است.
مهدی شادنوش متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی با اشاره به این که در دهه های اخیر نقش تغذیه بر سلامت و اهمیت آن در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی بسیار مورد توجه قرار گرفته است؛ اظهار کرد : روند چاقی و بیماری های مزمن متعدد ناشی از آن مانند دیابت، اختلالات قلبی-عروقی، فشارخون بالا، کبد چرب و …، در سرتاسر دنیا و در همه گروه‌های سنی ،بویژه در کودکان و نوجوانان افزایش قابل ملاحظه ای داشته است.
وی افزود : رژیم غذایی نامناسب و ترویج عادات و الگوهای غذایی غربی که معمولا حاوی غذاهایی با محتوی چربی های اشباع و ترانس بالا، نمک و شکر زیاد و نوشیدنی های گازدار هستند از جمله مهم ترین علل موجود به شمار می روند .
این متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی در پاسخ به این سوال که یک رژیم غذایی مناسب حاوی چه نوع موادی است ، اظهار کرد : مصرف کافی میوه ها و سبزیجات، استفاده از غلات کامل به جای قند های ساده، استفاده از انواع لبنیات کم چرب و گوشت ها، مصرف روغن های مایع گیاهی به جای روغن های جامد هیدروژنه و تعادل در مصرف قند، نمک و روغن ها از جمله عادات غذایی مطلوب هستند.
شادنوش عدم تحرک و فعالیت‌های بدنی را یکی از مهمترین معضلات زندگی ماشینی امروز عنوان کرد و گفت : کاهش فعالیت بدنی و تفریحات در کودکان به علت تغییر فضاهای مسکونی و پشت میز نشینی در بزرگسالان به یک جزء غیرقابل اجتناب در زندگی بسیاری از افراد تبدیل شده است، که در کنار تغذیه نامناسب می تواند زمینه ساز بروز چاقی در افراد شود .
به گفته وی در صورتی که افراد نکاتی مانند استفاده از مواد غذایی مناسب و فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود نگنجانند در آینده با مشکلات سلامتی جدی و ابتلا به انواع بیماری های مزمن متابولیک مواجه خواهند شد.
** آگاهی تغذیه‌ای مهم ترین اصل سلامتی
کدبانوی هر منزلی در بهبود امنیت غذایی افراد تشکیل‌دهنده خانواده، نقش اساسی دارد و هر چه آگاهی او نسبت به دانش و باورهای صحیح تغذیه‌ای و احتیاجات فردی اعضای خانواده (از بعد سنی، جنسی، وضعیت فیزیولوژیکی) افزون‌تر باشد، تعادل و تناسب را در تقسیم منابع موجود و قابل دسترس بیشتر تامین می کند.
در واقع پرهیز از افراط و تفریط در نوع مصرف مواد غذایی ؛ نحوه پخت و آگاهی از ضایعات و فساد مواد خوراکی در حالت خام و پخته نه تنها امنیت غذایی را در بین افراد خانواده برقرار می کند بلکه در تنوع بخشیدن به مواد انتخابی مفید و دربردارنده مواد مغذی حیاتی نیز تاثیرگذار است.
وی با اشاره به این که تغذیه سالم به معنی دارا بودن یک برنامه غذایی مبتنی بر هرم راهنمای غذایی و اصول تعادل، میانه روی و تنوع است ، تصریح کرد : در واقع برای داشتن تغذیه سالم باید از مقادیر مختلف گروه های غذایی شامل غلات، میوه ها و سبزیجات، لبنیات و گوشت ها بر اساس توصیه های هرم استفاده کرد.
این متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی با تاکید بر این که در رژیم های غذایی افراد هیچ گروه غذایی نباید حذف شده یا بر گروه های دیگر ترجیح داده شود ؛ بیان کرد : تعادل در مصرف گروه های مختلف باید رعایت شود و مصرف میان وعده هایی مانند میوه ها و سبزیجات، غلات کامل مانند انواع نان ها و بیسکویت های سبوس دار، لبنیات کم چرب مانند یک لیوان شیر و انواع مغزدانه ها در مقادیر متعادل مناسب است.
**سرخ کردن مواد غذایی نامطلوب ترین شیوه پخت
مصرف مواد غذایی سرخ کردنی امروزه بیش از هر زمانی رایج شده است. بسیاری از افراد تمایل زیادی به خوردن غذاهای فست فود به ویژه غذا های سرخ شده مانند سیب زمینی سرخ کرده و یا دیگر مواد دارند. اما بد نیست اندکی در مورد مضرات مواد سرخ شده بدانید.
شادنوش با بیان این که در تهیه غذاها باید توجه ویژه ای به نحوه آماده سازی آنها شود ؛ تاکید کرد : سرخ کردن مواد غذایی در حرارت بالا از جمله نامطلوب ترین شیوه های پخت محسوب می شود در حالی که پختن و بخار پز کردن مواد غذایی روش های مطلوب آماده سازی شمرده می شوند.
وی افزود : گاهی اوقات سایر روش ها مانند کباب کردن و سرخ کردن مختصر در حرارت بسیار کم نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
این متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی با بیان این که شکل گیری مناسب ذائقه غذایی از دوران کودکی و ادامه برخورداری از یک تغذیه سالم در دوران های مختلف زندگی از مهم ترین عوامل تعیین کننده رویکرد تغذیه ای افراد است ، اظهار کرد : تغییر عادات غذایی در بزرگسالی مستلزم اراده بیشتر و صرف زمان طولانی‌تر است.
وی افزود : به طور مثال بسیاری از افراد به علت طعم مطلوب غذاهای سرخ شده آن را به سایر روش ها ترجیح می دهند درحالی که می توان با افزودن چاشنی ها و طعم دهنده های سالم مانند انواع ادویه ها، آبلیمو و آب نارنج به غذاهای پخته شده و بخارپز طعم مطلوب تری برای آنها ایجاد کرد تا جایگزین مناسبی برای غذاهای سرخ شده باشند.
نکته ای که در بسیاری از موارد مورد پرسش قرار می گیرد این است که چرا علیرغم تبلیغات گسترده سازمان های بهداشت و سلامت، تغییر قابل ملاحظه ای دررفتارهای تغذیه ای و بهداشتی افراد جامعه انجام نمی گیرد و آمار بیماری های ناشی از تغذیه ناسالم رو به افزایش است ؟!
شاد نوش در پاسخ به این سوال عنوان کرد : اگرچه افراد آگاهی های تغذیه ای را از منابع وسیعی دریافت می کنند، اما تبدیل این آگاهی ها به عمل و رفتار به آسانی صورت نمی گیرد و در واقع آگاهی های ارائه شده تبدیل به باور نمی شود .
به گفته وی افراد باید به دفعات در معرض انواع اطلاع رسانی ها قرار گرفته و بر اهمیت پیشگیری نسبت به درمان تاکید شود و همچنین باید توجه داشت اگر فردی دچار اضافه وزن و چاقی است باید با پیروی از یک رژیم غذایی مناسب زیر نظر متخصصان تغذیه، در کنار افزایش فعالیت بدنی و تغییر سبک زندگی و با صرف زمان کافی نسبت به بازیابی وزن مطلوب خود اقدام کند .
این متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی یاد آور شد : نحوه ارائه موادغذایی در رستوران ها، سازمان ها، مهدهای کودک و مدارس نیز از جمله موارد مهمی است که باید به آن توجه ویژه شود و اصلاحات مورد نیاز در راستای بهبود کیفیت مواد غذایی و انطباق هر چه بیشتر آن بر اصول برنامه غذایی سالم مورد توجه قرار گیرد.
منبع: باشگاه خبرنگاران