سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یک وضعیت پزشکی تهدید‌کننده زندگی است و زمانی رخ می‌دهد که جریان خون بخشی از مغز قطع شده باشد. سکته مغزی یعنی بسته شدن یا پاره شدن یک شریان مغزی که به‌دنبال آن اختلال در گردش خون آن ناحیه از مغز ایجاد شده و موجب بروز علائمی مانند فلج نیمه بدن، اختلال تکلم و اختلال در راه رفتن می‌شود. سکته مغزی، زمانی اتفاق می‌افتد که رگی خونی در مغز مسدود یا منفجر شود. به‌طور متوسط 10 تا 15درصد افرادی که به سکته‌های مغزی مبتلا می‌شوند بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند و 60 تا 70درصد بیماران با درمان مناسب می‌توانند زندگی مستقل داشته باشند. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان فوری آن ضروری است و هرچه زودتر فرد دچار سکته مغزی درمان را آغاز کند آسیب کمتری متوجهش خواهد شد.
به این علائم توجه کنید
مهم‌ترین علامت سکته مغزی شامل موارد زیر است:
– صورت: یک طرف صورت ممکن است افتادگی پیدا کند و فرد قادر به خندیدن نباشد. حتی ممکن است دهان یا چشمان او نیز دچار افتادگی شده باشد.
– بازوها: فرد مشکوک به سکته مغزی به احتمال زیاد نمی‌تواند دستانش را بلند کند یا بالا نگهدارد چون احساس ضعف و بی‌حسی در یک دست دارد.
– صحبت کردن: صحبت کردن فرد دچار سکته نامفهوم و درهم برهم است.
– تعادل: عدم تعادل و لنگ زدن در یک طرف بدن فرد دچار سکته مغزی دیده می‌شود.
– بلع: فرد سکته کرده دچار مشکل در بلع می‌شود.
علل سکته مغزی
مانند تمام اعضای بدن مغز نیز نیاز به اکسیژن و مواد مغذی تهیه شده توسط خون دارد تا درست عمل کند. اگر محصولات خونی محدود یا متوقف شود سلول‌های مغز شروع به مردن می‌کنند و این می‌تواند به آسیب مغزی، معلولیت یا احتمالا مرگ منجر شود.
انواع سکته مغزی
سکته مغزی معمولا به سه شکل بروز می‌کند:
ایسکمیک: جایی که لخته خون در رگ درون مغز ایجاد می‌شود. این اتفاق در 85درصد موارد سکته مغزی می‌افتد. لخته خون ممکن است در نقطه‌ای خاص گسترش یافته یا از سایر نقاط بدن به مغز رسیده باشد.
خونریزی دهنده یا هموراژیک: جایی که رگ‌های خونی ضعیف که مغز را تغذیه می‌کنند، پاره می‌شوند. این نوع از سکته مغزی بسیار نادر اما مرگبار است زیرا خونریزی شدید است و متوقف کردن آن مشکل است.
حمله ایسکمیک: در آن جریان خون به مغز به‌طور موقت متوقف می‌شود. این باعث می‌شود یک سکته مغزی کوچک بروز کند که بین چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد. حمله ایسکمیک گذرا باید خیلی زود درمان شود چون می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که فرد درمعرض خطر سکته کامل قرار دارد. به‌همین دلیل باید خیلی سریع به پزشک مراجعه شود که در صورت وجود نشانه‌هایی از بروز سکته مغزی اقدام لازم انجام شود.
درمان دارد؟
درمان سکته مغزی بستگی به نوع سکته و ازجمله بخشی از مغز دارد که تحت‌تاثیر قرار گرفته است. این شرایط معمولا با دارو، درمان می‌شود. داروهایی که اغلب برای این مشکل تجویز می‌شود برای جلوگیری از لخته شدن خون، کاهش فشار‌خون و کاهش سطح کلسترول تجویز می‌شود. در برخی موارد لازم است لخته خون خارج شود که در این حالت برای جلوگیری از تورم مغز و کاهش خطر خونریزی و سکته مغزی
خونریزی دهنده جراحی انجام می‌شود. در حال حاضر درمان‌های نوینی برای سکته مغزی وجود دارد که ازجمله آنها می‌توان «درمان داخل رگی» را برشمرد. این درمان به صورت تزریق داروی rt-Pa به داخل سرخرگ انجام می‌شود.
نقاهت بعد از سکته مغزی
افرادی که بعد از سکته مغزی زنده می‌مانند اغلب مشکلات بلندمدت ناشی از آسیب مغزی دارند. برخی افراد نیاز به دوره طولانی توانبخشی برای بهبود کامل دارند درحالی که برخی دیگر هیچ‌گاه کاملا بهبود پیدا نمی‌کنند و نیاز به پشتیبانی و حمایت دیگران دارند. آنچه مهم است این است که برای درمان و بهبود سکته مغزی به یک تیم پزشکی ازجمله متخصص مغز و اعصاب، گفتاردرمانگر، روانپزشک و متخصص تغذیه نیاز است.
پیشگیری کنید
شما می‌توانید از طریق اصلاح شیوه زندگی خطر سکته قلبی را کاهش دهید. داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و عدم مصرف دخانیات ازجمله مواردی است که از بروز سکته مغزی پیشگیری می‌کند. اگر شما مبتلا به بیماری خاصی باشید خطر سکته مغزی افزایش پیدا می‌کند بنابراین باید آن را مدیریت کنید؛ برای مثال کاستن فشار‌خون و کلسترول با دارو را انجام دهید.
چگونه بدانید دچار سکته شده‌اید
اغلب پزشکان سکته مغزی را از علائم فرد، ام‌آر‌آی، سی‌تی اسکن و انجام معاینه‌های فیزیکی تشخیص می‌دهند. تعیین نوع سکته پیش از اقدام به درمان بسیار مهم است. اینکه سکته مغزی ایسکمیک (لخته خون) است یا بر اثر خونریزی و پاره شدن یکی از عروق مغز اتفاق افتاده، می‌تواند در نوع درمان تعیین‌کننده باشد. آزمایش بلع بعد از سکته مغزی ضروری است. یک‌سوم از افراد دچار سکته مغزی با مشکلات بلع دست به گریبان هستند. در چنین وضعیتی به فرد دچار سکته مغزی چند قاشق آب خورانده می‌شود که اگر بدون سرفه و خفگی آن را ببلعد، از او خواسته می‌شود نصف لیوان آب بنوشد. در صورتی که مشکل داشت ارزیابی متخصص لازم است. آزمایش قلب و رگ‌های خونی نیز ممکن است در ادامه سکته مغزی لازم باشد.
منبع: مجله سیب سبز
مطلب مرتبط: