زمان‌سنجی کنید

کودک شما در 18ماهگی می‌تواند کنترل مثانه خود را داشته باشد اما در بیشتر موارد یک سال دیگر هم طول می‌کشد تا او به این درک برسد که چه زمانی احساس دفع دارد و در این موقعیت چه کاری باید انجام دهد. کمی قبل از 2سالگی کودک می‌تواند پیش از عمل دفع آن را احساس کند و متوجه اتفاق‌های بعدی شود. بنابراین به هیچ عنوان قبل از دو و نیم سالگی اقدام به پوشک گرفتن کودک نکنید. خشک ماندن کهنه و پوشک نشان‌دهنده کنترل آگاهانه ادرار است. اگر کهنه یا پوشک فرزندتان تمام شب خشک ماند زمان آموزش توالت رفتن فرا رسیده است. اما توجه داشته باشید که نباید شب‌ها پوشک را کنار بگذارید چون کودک در کنترل ادرار و مدفوع به‌خصوص هنگام خواب مهارت کافی به دست نیاورده است. بیشتر کودکان کنترل مدفوع را پیش از کنترل ادرار یاد می‌گیرند، زیرا به‌طور معمول فوریت در دفع ادرار بیشتر از مدفوع است و کودک توانایی کمتری برای کنترل ادرار دارد.

لگن یادتان نرود

در ابتدا دو لگن ساده و سبک بخرید یکی برای خانه و دیگری برای خارج از خانه و مسافرت. نباید لگن را به وسیله‌ای مهم برای دفع مدفوع یا ادرار تبدیل کنید. لگن باید ساده باشد تا استفاده و شست‌وشوی آن راحت بوده و در عین حال کودک آن را نوعی صندلی یا اسباب‌بازی به‌شمار نیاورد. او خیلی زود درک می‌کند که لگن نوعی توالت سیار است. برخی والدین برای آموزش توالت رفتن پوشک را روزها کنار می‌گذارند یا اگر آموزش توالت رفتن همزمان با فصل گرما باشد همزمان با تشویق کودک به استفاده از لگن او را از پوشیدن پوشک معاف می‌کنند. اما باید بدانید این کار نتیجه‌بخش نیست و حتی می‌تواند در روند آموزش اشکال ایجاد کند زیرا بچه متوجه ضرر خشک ماندن کهنه یا پوشک نمی‌شود و برای کنترل ادرار و مدفوع خود تلاش نمی‌کند. بنابراین فقط زمانی که پوشک کودک شب‌ها خشک می‌ماند از این شیوه استفاده کنید.  به این موضوع دقت کنید که کودک را با استفاده از لگن زیبا و جالب تشویق به دفع نکنید و این را بدانید که خروج از خانه بدون کهنه و پوشک و با شورت و شلوار تشویق مناسب‌تری است. در ابتدا نداشتن پوشک بچه‌ها را کمی هیجان‌زده می‌کند و اگر شلوارشان نقش و طرح جذابی داشته باشد این هیجان دوچندان خواهد شد.

گوش به زنگ باشید

به نشانه‌ها و علائم نیاز کودک به دستشویی رفتن مانند دست بردن کودک بین پاهایش دقت کنید. به این ترتیب شاید بتوانید به‌موقع او را به دستشویی برسانید. اگر کودک در شلوارش ادرار کرد بلافاصله شلوارش را عوض نکنید بلکه کمی تامل کنید تا متوجه شود خیس بودن شلوار ناراحت‌کننده است و بهتر است چنین اتفاقی نیفتد. در مدتی که کودک توالت رفتن را یاد می‌گیرد لباس‌هایی به او بپوشانید که در آوردن آنها ساده و آسان باشد. شلوارهایی که فقط کش کمر دارند، مناسب‌ترند زیرا خیلی راحت می‌توان آنها را درآورد، در مقابل درآوردن شلوارهایی که زیپ و دکمه دارند دشوارتر خواهد بود. حواس‌تان باشد که کودک در طول روز چه مقدار مایعات نوشیده است.

مداومت داشته باشید

روزی هزار بار از کودک بپرسید «جیش نداری؟ پی‌پی نداری؟» این سوال را هرچه بیشتر تکرار کنید، بهتر است. در ابتدای دوره استفاده از لگن و تا زمانی که فرزندتان با آن آشنا نیست، می‌توانید آن را در دسترس قرار دهید اما بعد از این زمان لگن باید در توالت باشد و کودک هم برای دفع به توالت برود. رفتن به توالت یکی از کارهایی است که او باید به‌عنوان بخشی از آموزش توالت رفتن بیاموزد. پس به هیچ عنوان لگن را جلوی تلویزیون نگذارید زیرا تبدیل به صندلی کودک می‌شود و او تمرکزش را بر عمل دفع از دست داده و آن را خوب یاد نمی‌گیرد. به همراه فرزندتان به دستشویی بروید و او را به یاد گرفتن و کنترل عمل دفع و ادرار تشویق کنید.

از خانه خارج شوید

در حدود دو هفته‌ای که آموزش توالت رفتن به طول می‌انجامد با کودک‌تان به جاهای مختلفی بروید تا او شرایط متفاوتی را تجربه کند. برای مثال متوجه شود احساس دفع ادرار در هوای سرد سریع‌تر به وجود می‌آید. به این منظور می‌توانید او را به پارک یا مکان‌های عمومی دیگر ببرید. بهتر است برای تجربه‌های خارج از منزل از پوشک استفاده نکنید بلکه لگن دوم را همراه ببرید و آماده باشید تا در صورت نیاز آن را به کار بگیرید. پیش از خروج از منزل کودک را به دستشویی ببرید تا ادرار کند. آرام و با اعتماد به نفس رفتار کنید و با نگرانی، اضطراب، سرزنش، تنبیه و عجله به آموزش لطمه نزنید. زمانی که کودک عمل دفع را در حضور شما انجام می‌دهد، روی خود را برگردانید تا حریم‌ها را بشناسد و در عین حال تمرکز بیشتری داشته باشد.

زمانی برای کنار گذاشتن لگن

لگن برای کودک از توالت امن‌تر است و او با لگن بهتر می‌تواند توالت رفتن را یاد بگیرد با این حال زمانی می‌رسد که کودک می‌تواند لگن را کنار بگذارد. البته استفاده از توالت ایرانی برای بچه‌ها کمی سخت‌تر است هم به علت حالت بدن و هم اینکه ابعاد این توالت‌ها فقط برای بزرگسالان مناسب است. بنابراین پیش از نشستن دست کودک را بگیرید تا بتواند تعادلش را حفظ کند. استفاده از توالت‌های فرنگی هم برای کودکان سخت‌تر از لگن است پس باید روزهای اول به او کمک کنید تا بتواند روی آن بنشیند. باتوجه به اینکه کودکان قد کوتاهی دارند و به سادگی نمی‌توانند روی توالت فرنگی تعادل‌شان را حفظ کنند بهتر است یک چهارپایه کوچک با جعبه چوبی زیر پاهای آنان قرار دهید.

تشویق یادتان نرود

حکیمه قادری، روانشناس کودک می‌گوید: در تمام مراحل آموزش توالت رفتن به کودک باید از کودک تعریف شده و مدام تشویق شود. پوشیدن لباس‌ها و شلواری که دوست دارد، می‌تواند  انگیزه خوبی برای ترک پوشک   برای او باشد. زمانی که آموزش کنترل مدفوع و ادرار را شروع می‌کنید به هیچ عنوان نباید آن را متوقف کنید تا به نتیجه‌ای که باید، برسید. نداشتن پشتکار و مدام متوقف کردن این روند کودک را گیج می‌کند و شما هم به نتیجه نمی‌رسید. آنچه اهمیت دارد این است که توالت رفتن را به‌عنوان اتفاقی ساده و طبیعی در زندگی روزمره، آموزش داده و اضطراب یا احساس نامطبوع دیگری را به کودک القا نکنید. اما عجله هم نکنید و بچه را هم به عجله وادار نکنید. قبل از اینکه خانه را ترک کنید برای دستشویی رفتن کودک، زمانی را درنظر بگیرید و در هر فرصتی هم این مسئله را یادآوری کنید. زمانی که کودک کنترل دفع را از دست می‌دهد او را تنبیه نکنید. تثبیت رفتار صحیح با روش‌های مثبت، اساس آموزش است. به طور حتم کودک را قبل از خواب به دستشویی ببرید تا احتمال شب ادراری را کاهش دهید و در دوره‌ای که کودک آموزش می‌بیند مدام از او بپرسید که آیا نیاز به توالت دارد یا نه. کودکی که نیاز به دستشویی دارد، نمی‌تواند مدت طولانی خود را کنترل کند. والدین باید توجه داشته باشند که این روند اصلا سخت نیست و باید با آگاهی نسبت به این آموزش درست عمل کنند.

منبع: سیب سبز

چگونه توالت رفتن را به کودک‌مان آموزش دهیم؟