گاهی پیش میاد که به خاطر یه بیماری یا عوارض دارو، فرد همیشه احساس گرسنگی می کنه اما برای بیشتر افراد، این موارد اصلا دخیل نیستن و اونا دائما گرسنه ن!
برای شروع، خیلی مهمه که یادمون باشه گرسنگی یکی از معدود پاسخ های بیولوژیکی ذاتی ماست. گرسنگی زمانی خودش رو نشون می ده که بدن دچار کمبود کالری میشه.
وقتی ما انسان ها تو دوران تکاملی زندگی می کردیم و شکارچی بودیم، گرسنگی رو علامتی برای زنده نگه داشتن خودمون می دیدیم. اما تو زندگی امروزی دیگه خبری از تلاش برای بقا نیست. به محض احساس گرسنگی، غذا در دسترس هست و برای همین دیگه تو جایگاه انسان های اولیه نیستیم!
بودن یا نبودن غذا، دیگه برای خیلی از افراد مسئله نیست. نه تنها غذا کم نیست بلکه غذاهای پرکالری به وفور پیدا میشه. به خاطر همینه که تو دنیای امروز، چاقی به صورت مسری در حال گسترشه.
بیایید مکانیسم گرسنگی رو خوب بررسی کنیم تا بهتر بتونیم این چاقی در حال پیشرفت رو درک کنیم.
هورمون ها
گرلین هورمونیه که توسط معده تولید می شه و تو دوره ای که چیزی نمی خورید افزایش پیدا می کنه و بعد از غذا خوردن مقدارش کم میشه، مخصوصا زمانی که کربوهیدرات یکی از اجزای غذا باشه. این هورمون، دریافت غذا در مغز و هورمون رشد رو تحریک می کنه. سطح گرلین در افراد لاغر، بالا و تو افراد چاق بسیار پایینه.
در مقابل، لپتین هورمونیه که توسط بافت چربی ساخته می شه و سیگنال هایی رو به مغز ارسال می کنه تا اشتها رو پایین بیاره و هورمون های ضداشتها رو بالا ببره. برخلاف گرلین، سطح لپتین تو افراد چاق بالا است اما جالبه که مقاومت به لپتین در افراد چاق زیاد شده. حتی تو کودکانی که دچار چاقی زودرس شدن، نقص ژنتیکی در گیرنده های گرلین و لپتین دیده شده.
یک توضیح برای پرخوری
مدارک رو به افزایشی وجود داره که نشون میده خوردن غذاهای سرشار از قند و چربی ، مخصوصا در طول پرخوری، سیستم پاداش دهی دوپامین در مغز رو تحریک می کنه، درست مثل چیزی که تو اعتیاد به مواد مخدر اتفاق می افته. اگه این اتفاق زیاد پیش بیاد ممکنه باعث بشه هورمون های گرسنگی تون از کنترل خارج بشن.
تو بیمارانی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار گرفتن، هورمون های مرتبط با گرسنگی مثل گرلین به صورت مستقل کاهش پیدا کردن. پرخوری کردن تو کوتاه مدت باعث اختلال در پاسخ گرسنگی ذاتی ما میشه و در نتیجه حتی زمانی که بدنمون به کالری نیاز نداشته باشه هم، احساس گرسنگی می کنیم.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بله، هورمون ها روی سطح گرسنگی تاثیر زیادی دارن اما حالت گرسنگی مزمن هم با فیزیولوژی نامطلوب و تغییرات روانی در ارتباطه.
تمام مدت احساس گرسنگی داشتن می تونه نشونه ای از یه مشکل پزشکی تشخیص داده نشده هم باشه ( اما در افراد کمی چنین موردی دیده می شه ). می تونه علت یه مشکل متابولیک مثل پرکاری تیروئید یا بارداری، مصرف ناکافی یا سوء جذب مواد مغذیِ منجر به هیپوگلیسمی یا کمبود مواد مغذی یا ویتامین / مواد معدنی خاص، تغییرات هورمونی یا واکنش طبیعی بدن به ورزش بیش از حد باشه.
توصیه می شه در صورتی که با وجود مصرف کافی کالری، دچار کاهش وزن و یا مشکلاتی در تثبیت یا افزایش وزن هستید به پزشک مراجعه کنید.
یه توصیه دیگه: اصل خودتون رو فراموش نکنید. بدن ما بر اساس نیاکانمون طراحی شده، پس برای ایجاد تعادل باید راه اونها رو پیش بگیریم. منظورم این نیست که از فردا به شکار برید! اما تعداد وعده ها رو افزایش بدید، مقدار وعده ها رو کوچک تر کنید و همچنین غذاهای طبیعی رو جایگزین غذاهای فرآوری شده کنید.