آفتابسوختگی یکی از شایعترین عوارض روزهای گرم و آفتابی در تابستان است. همه ما در طول زندگی بارها تحتتاثیر این عارضه به متخصص یا پزشک پوست مراجعه کردهایم و برای درمان آفتابسوختگی و عوارض ناشی از آن مثل خارش، قرمزی و سوزش پوستمان دست به دامن انواع داروهای شیمیایی و کرمهای مختلف شدیم، اما شاید تعداد کمی از ما با خواص گیاهان دارویی و کرمهای طبیعی برای درمان این عارضه آشنا باشیم. در طب سنتی ایران، گیاهان دارویی و داروهای طبیعی زیادی وجود دارد که برای درمان آفتاب سوختگی ازسوی درمانگران این شیوه درمانی توصیه میشود. برخی از این داروها را دکتر سعید صانعی، درمانگر و مشاور گیاه درمانی، به شما معرفی میکند.
آفتاب سوختگی بسیار آزار دهنده است. این وضعیتی است که علاوه بر اینکه باعث تغییر رنگ پوست میشود خارش و سوزش نیز ایجاد میکند. اگر دچار آفتاب سوختگی شدهاید این نکتهها را رعایت کنید:
کمپرس آب سرد استفاده کنید
یکی از سادهترین راهها برای تسکین درد و سوزش ناشی از آفتاب سوختگی استفاده از کمپرس یخ است. کمی یخ را داخل کیسه پلاستیکی بریزید و سپس آن را با پارچهای بپوشانید و روی پوست خود قرار دهید، تا زمانی که درد تسکین نیافته میتوانید این کار را ادامه بدهید.
از پماد یا کرمهای مناسب آفتاب سوختگی استفاده کنید
آفتاب سوختگی ناشی از آسیب پوست در برابر اشعههای ماورای بنفش خورشید است. بیشتر آفتاب سوختگیها باعث میشوند که پوست قرمز شود طوری که وقتی به آن دست میزنید داغ و دردناک است؛در سوختگی نوع اول فقط لایه بیرونی و سطحی پوست آسیب میبیند. معمولاً این آفتاب سوختگی چند ساعت بعد از قرار گرفتن در معرض آفتاب خود را نشان میدهد و ممکن است بهبود آن از چند روز تا چند هفته طول بکشد. تماس ۱۵ تا ۳۰ دقیقهای یک پوست حساس با آفتاب میتواند ایجاد آفتاب سوختگی کند؛ برای کم کردن درد و احساس ناراحتی استفاده از ژل آلوئه ورا و کرمهای مرطوبکننده مناسب است. پمادهای ساده مخصوص سوختگی نیز بسیار تسکین دهنده اند.
صابون و دوش آب گرم ممنوع
صابونها میتوانند وضعیت التهاب و سوختگی پوست را بدتر کنند. بنابراین تا زمانی که آفتاب سوختگی درمان نشده از مصرف صابون برای شست وشو در حمام اجتناب کنید. آب گرم و داغ موقع استحمام نیز باعث بدتر شدن وضعیت سوختگی میشوند. پوست آفتاب سوخته را با آب ولرم و کمی سرد بشویید تا باعث التهاب بیشتر آن نشوید. آب سرد تسکین دهنده درد نیز است.
پوست را مرطوب نگه دارید
استفاده از کمپرس آب سرد یک درمان موقتی برای کاهش درد ناشی از سوختگی پوست است،اما اگر میخواهید مشکل را حل کنید باید با استفاده از کرمهای مرطوبکننده و روغنهای مناسب این کار با رطوبترسانی آن را درمان کنید. انواع روغنهای رطوبت رسان مثل روغن کنجد و مرطوب کنندههای ساده برای این کار مناسب اند. با رطوبترسانی شما مانع خشکی شدید پوست و پوسته پوسته شدن آن میشوید، شاید لازم باشد روزی چند بار با استفاده از روغن و کرم مرطوبکننده پوست را رطوبترسانی کنید. روغن کنجد، در التیام سوختگیها بسیار مؤثر است.
خوردنیهای مناسب
روش دیگر برای تسکین آفتاب سوختگی، استفاده از مواد غذایی ای است که خاصیت ضد التهابی دارند؛ نوشیدن چای سبز یا آب انار به تسکین پوست کمک میکند. هر دو این مواد خاصیت ضد التهابی و تسکین دهنده دارند و هر دو دارای آنتی اکسیدانهای قوی هستند و میتوانند در تسکین آفتاب سوختگی ناشی از اشعههای UV مؤثر باشند.
از آسیبهای نور خورشید در امان بمانید
اگر واقعاً نگران وضعیت پوستتان هستید باید چند نکته مهم را رعایت کنید. مهمترین نکته این است که در معرض نور خورشید قرار نگیرید. این به معنای آن است که در ساعتهای آفتابی روز یعنی در میانه روز کمتر در معرض آفتاب قرار بگیرید. در این ساعتها پیاده روی نکنید و فقط برای کارهای ضروری محیط سربسته را ترک کنید.
نکته دوم این است که همیشه از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. محصولاتی که قدرت محافظت کنندگی آنها ۱۵ یا بیشتر است، محافظت تقریباً کامل ایجاد میکنند. کرمهایی که قدرت محافظتی کمتری دارند، محافظت نسبی ایجاد میکنند و باعث تیره شدن خفیف پوست میشوند. برخی از این کرمها در برابر آب و تعریق، مقاوم هستند ولی باید پس از شنا یا مواجهه طولانی مدت دوباره از آنها استفاده کنید. روغن معدنی یا کره کاکائویی باعث محافظت پوست در برابر آفتاب نمیشوند. ضد آفتاب را هر ۲ تا ۳ ساعت تمدید کنید.
همچنین بهتر است از لباسهایی به رنگ خنثی مثل خرمایی استفاده کنید. از رنگهای روشن و سفید بپرهیزید ،زیرا آفتاب را روی صورتتان منعکس میکنند.
عادت آفتاب گرفتن را ترک کنید. این کار فقط به پوست آسیب میرساند؛ راههای بسیار زیادی برای زیباتر دیده شدن هست. یادتان باشد که سلامتی پوستتان مهمتر از هرچیزی است با اینحال اگر اصرار بر آفتاب گرفتن دارید، در روز اول فقط ۵تا۱۰ دقیقه این کار را بکنید و سپس هر روز ۵ دقیقه به این زمان اضافه کنید.
این غذا پوستتان را میسوزاند
درمانگران طب سنتی رژیم غذایی و نوع خوراکیهایی که افراد در طول روز مصرف میکنند را در ابتلا به آفتابسوختگی پوست موثر میدانند. آنها بر این باورند مصرف غذاها و خوراکیهایی که در آنها بادمجان، کلم، کنگر، نخود، خردل، ترب، خرما، پونه، گردو، بادام و ادویههایی مانند زیره سیاه، زردچوبه، دارچین، فلفل و پیاز استفاده شده باشد، موجب افزایش استعداد پوست بدن به تاثیرپذیری از آفتاب میشود. به این ترتیب افرادی که در طول تابستان از غذاهایی با طبع گرم استفاده میکنند در مقایسه با افرادی که در این فصل بیشتر از غذاهای با طبع سرد استفاده میکنند، استعداد بیشتری برای ابتلا به آفتاب سوختگی دارند.
با این گیاه پوستتان را کمپرس کنید
اگر بهتازگی به مناطق شمالی کشور مسافرت کردید یا بعد از استفاده از استخر دچار آفتابسوختگی شدید، پیشنهاد میکنیم با کمک ژل گیاهی آلوورا پوست بدنتان را کمپرس کنید. این ژل را میتوانید بهصورت آماده از داروخانهها تهیه کنید یا خودتان بهطور کاملا طبیعی آن را از برگهای این گیاه استخراج کنید. برای این منظور لازم است سه تا چهار برگ درخت آلوورا را تهیه کنید. آن را از وسط به دو نیم تقسیم کنید و ژل موجود در آن را درون یک ظرف بلوری تمیز منتقل کنید. سپس برای بهبود آفتاب سوختگی خود بهتر است این ژل را به تمام بدن یا بخشی که دچار آفتابسوختگی شده بمالید و آن ناحیه را با یک دستمال نخی مرطوب بپوشانید. دقت کنید که دستمالتان را با آب خنک مرطوب کنید. استفاده از این شیوه دو تا سه بار در هفته به شما کمک میکند که در زمان کوتاهی آفتاب سوختگی پوستتان را درمان کنید.
این نکتهها را جدی بگیرید
همیشه پیشگیری از ابتلا به بیماریها از درمان آنها راحتتر است. آفتابسوختگی نیز یکی از اختلالات رایج در فصل تابستان است که پیشگیری از ابتلا به آن در مقایسه با درمان آن راحتتر است.
• حتما در تابستان از لباسهای روشن و گشاد استفاده کنید.
• صورت خود را با کمک کلاه لبهدار بلند بپوشانید و مانع از رسیدن نور آفتاب به پوست صورتتان شوید.
• مصرف سالاد و سبزیجات تازه را در سبد غذایی اعضای خانواده بگنجانید.
• حتما هر روز از کرمهای ضدآفتاب برای محافظت از پوستتان استفاده کنید.
• برای محافظت از دستهایتان در تابستان از دستکش استفاده کنید.
• از غذاهایی که طبع سرد و مرطوب دارند بیشتر در رژیم غذایی روزانهتان استفاده کنید.
• سعی کنید در طول روز از کفشهای جلوباز با تختهای چرمی استفاده کنید.
• از پوشیدن لباس زیر تنگ که موجب افزایش عرقسوز و سوختگیهای سایشی در پوست بدن میشوند، خودداری کنید.
• مصرف غذاهایی با طبع گرم را از رژیم غذایی روزانهتان به حداقل برسانید.
• حتما از لباسهای نخی یا لباسهایی که با الیاف طبیعی تهیه میشوند در روزهای تابستانی استفاده کنید.
با این گیاه خوشبو میشوید
درمانگران طب سنتی برای درمان بدبویی عرق بهویژه در فصل تابستان مصرف خوراک کله سبز بادمجان را به مخاطبانشان توصیه میکنند و معتقدند مصرف هفتگی از این خوراک موجب بهبود بوی بد عرق شده و حتی موجب خوشبو شدن آن نیز میشود. برای تهیه این خوراک کافی است از کله سبز بادمجان بهصورت آبپز شده برای تهیه یک خوراک گیاهی استفاده کنید. خوردن این خوراک سهبار در هفته به افرادی که از بوی بدن عرق خود شکایت دارند کمک میکند تا در کمتر از دو تا سه هفته این مشکل را درمان کنند.
2 ماسک گیاهی برای آفتاب سوختهها
اگر تمایل دارید سوزش و خارش پوست آفتاب سوختهتان را با یک شیوه طبیعی ساده و بدون دردسر درمان کنید بهتر است سراغ ماسک سیبزمینی بروید. برای تهیه این ماسک تنها به یک سیبزمینی احتیاج دارید. میتوانید سیبزمینی را رنده کنید یا آن را خیلی نازک ورقهورقه کنید و روی سطح آفتاب سوخته ماسک کنید، اما روش طبیعی دیگری نیز برای درمان آفتاب سوختگی وجود دارد که برای تهیه آن زمان بیشتری زمان احتیاج دارید. برای تهیه آن ماسک کافی است آب دو عدد خیار را با آب یک عدد کدو مخلوط کنید و هم وزن این ترکیب روغن کنجد به آن اضافه کرده و این ترکیب را روی حرارت کم قرار دهید تا آب موجود در آن بخار شود. سپس این ترکیب را در یخچال قرار دهید تا خنک شود. سپس آن را روی بخش آفتاب سوخته ماسک کنید تا موجب درمان و ترمیم سلولهای آفتاب سوخته و آسیب دیده شود.
تسکین درد آفتاب سوختگیها با لاوندر
روغن یا عصاره به دست آمده از گیاه اسطوخودوس یا لاوندر خواص درمانی متعددی دارد. این دارو که بهصورت موضعی برای درمان انواع سردردها و تسکین کوفتگیها مورد استفاده قرار میگیرد ازجمله داروهایی است که در تسکین آفتابسوختگیها و درمان پوست سوخته شده بسیار موثر است. در صورتی که در فصل تابستان بهدلیل حرارت بیش از حد خورشید دچار آفتابسوختگی شدید بهترین راهحل برای درمان آن و تسکین درد و سوزش ناشی از سوختگی سطحی پوست کافی است روغن اسطوخودوس را روی سطح پوستتان بمالید. استفاده از این روغن هر روز بهمدت یک هفته به درمان آفتاب سوختگی کمک میکند.
سیب درمانی کنید
اگرچه گرمای هوا و حرارت خورشید در فصل تابستان موجب تعریق زیاد و گرمازدگی مردم میشود اما گروهی دیگر از مردم وجود دارند که بهدلیل دیگری در فصل تابستان دچار تعریق میشوند و آن دلیل ضعف جسمی و کاهش میزان انرژی درونی بدنشان است. این گروه حتی در گرمای تابستان، پس از عرق کردن احساس سرما میکنند و این مسئله ناشی از ضعف بدن و کمبود میزان پتاسیم موجود در خون آنهاست. از این رو برای تامین میزان پتاسیم موجود در خون به این افراد توصیه میشود از خوراکیها و میوههای سرشار از پتاسیم مانند سیب، موز، خربزه، گلابی و زردآلو را بیشتر در برنامه غذاییشان بگنجانند. آنها میتوانند رنده شده یک عدد سیب تازه را با یک قاشق چایخوری شکر و یک قاشق غذاخوری گلاب ترکیب کنند و در میانوعده غذایی عصرانه میل کنند. علاوه بر این، افرادی که در تابستان دچار عرق سرد میشوند بهتر است گوشت گوسفند که با زعفران و مقداری گلاب طبخ شده است را هفتهای دو بار در برنامه غذایی خود بگنجانند.
پاکسازی بدن و درمان بوی تند عرق
یکی از مهمترین دلایل بدبویی عرق، مصرف داروهای شیمیایی یا داشتن رژیم غذایی نامناسب است. در حقیقت سلولهای سطح پوست برای دفع مواد شیمیایی که به واسطه جریان گردش خون دریافت کردهاند از تعریق استفاده میکنند. به این ترتیب، آنها مواد شیمیایی و اخلاط نامناسب موجود در خود را با کمک تعریق از خود دور میکنند که این کار معمولا با بوی نامطبوعی همراه است. اگر علت بوی نامطبوع بدن مصرف داروهای شیمیایی باشد با اتمام دوره درمانی این بوی نامطبوع برطرف میشود. اما اگر علت این بو مصرف خوراکیها و رژیم غذایی نامناسب باشد، میتوان با مراجعه به درمانگر طب سنتی و دریافت برنامه غذایی و اصلاح رژیم غذایی خود این بوی نامطبوع را برطرف کنند.
حمام درمانی را فراموش نکنید
برای پیشگیری از بدبویی بدن سادهترین راه حمام کردن روزانه است. بسیاری از درمانگران در روزهای گرم تابستان به مراجعان خود توصیه میکنند یک تا دو بار حمام کنند و برای حمام کردن از عصاره گیاهان دارویی متناسب با مزاج و طبعشان استفاده کنند.
یکی از بهترین موادی که حمام کردن با آن به دفع بوی بد و نامطبوع بدن کمک میکند، استفاده از گل حمام است. میتوانید هنگام شستوشوی خود از این گل که امروزه بهصورت صنعتی در لابراتوارهای بهداشتی تهیه میشود همچنین در داروخانهها موجود است، برای حمام کردن استفاده کنید تا علاوه بر خوشبو شدن از ویژگیهای دیگر آن برای خنک شدن و کاهش میزان حرارت بدنتان استفاده کنید.
کی به پزشک مراجعه کنید
آفتاب میتواند سوختگیهای شدیدتری را نیز روی پوست شما ایجاد کند؛ یعنی سوختگی نوع دوم که در آن لایههای عمیقتر پوست و بعضی از عصبها آسیب میبینند. معمولاً این نوع سوختگی دردناکتر است و مدت زمان بیشتری طول میکشد تا پوست بهبود پیدا کند. از علائم سوختگی شدید قرمزی، تورم، باد کردن و تاول است. اگر روی پوستتان تاول به وجود آمده است تاولها را نترکانید ،زیرا تاولها برای محافظت از لایههای زیرین پوست تشکیل میشوند و ترکاندن آنها ممکن است باعث عفونت شود، اگر تاول خود به خود باز شد به آرامی پوست مرده را از روی آن بردارید و یک پماد آنتی بیوتیک در محل آن بزنید و بعد یک گاز خشک روی تاول قرار دهید، پانسمان خشک میتواند از عفونت جلوگیری کند. در این موارد که پوست تاول میزند بهتر است به پزشک
مراجعه کنید.