باهوش بودن خوبه. ضمن اینکه افراد باهوش بیشتر پول در می آورند ، ثروت بیشتری جمع می کنند و حتی بیشتر عمر می کننند. ظاهرا باهوش بودن مترادف با زندگی آسان است. اما این داستان یک روی دیگر هم دارد. معروف است که افراد باهوش، اشتباهات احمقانه مرتکب می شوند بخصوص مواقعی که نیاز به عقل سلیم و قضاوت درست است.
سادگی اینچنین موقعیتهایی از یک طرف و ذکاوت زیاد افراد باهوش که این موقعیتهای ساده را خراب می کنند واقعا مسخره است.
پس از دهه ها تحقیق ، دانشمندان به تدریج متوجه علت این موضوع شده اند. فردریک شین از دانشگاه ییل یکی از این محققین است . او توضیح داده که چرا گاهی “هوش” و ” تفکر عقلایی” با یکدیگر همراهی نمی کنند.
فردریک در یکی از آزمایشها ، به افراد تحت آزمایش چنین مسئله ای داد: “یک چوب چوگان و یک توپ جمعا یک دلار و ده سنت هستند. قیمت چوب یک دلار بیشتر از توپ است. قیمت توپ چقدر است؟”
فردریک متوجه شد برخی افراد تمایل دارند با اعتماد به نفس کامل ، بطورناگهانی و بدون فکر ، جواب نادرست بدهند که توپ ده سنت قیمت دارد. البته شما که جواب درست را می دانستید که قیمت توپ در این مسئله ۵ سنت است و حتما تعجب می کنید اگر بدانید بیشتر افراد با ذکاوت آنهایی بودند که جواب غلط دادند.
روانشناس هایی از دانشگاههای جیمز مدیسون و دانشگاه تورنتو نیز به نتیجه مشابهی رسیدند. آنها هم تستهایی یکسان منطقی به صدها نفر دادند و دقت پاسخ هایشان را با سطح هوش آنها مقایسه کردند. این محققین هم یافتند که احتمالا غلط پراندن (زود و بدون فکر جواب دادن) افراد با هوش بیشتر است زیرا آنها در واقع اشتباهات فکری بیشتری موقع حل کردن مسئله مرتکب می شوند.
افراد باذکاوت مستعد اشتباهات احمقانه هستند و این به دلیل نقاط کور در نحوه استفاده آنها از منطق است . وجود این نقاط کور به علت اعتماد به نفس بیش از حد آنها در توانایی استدلال است . به این معنا که آنها همواره پاسخهای سریع و درست داده اند و همین امر موجب می شود که حتی متوجه نشوند وقتی آنها جوابی را می پرانند بدون اینکه در مورد آن به اندازه کافی فکر کرده باشند.
بیش از نیمی از دانشجویان مورد آزمایش فردریک از دانشگاههای هاروارد ، پرینستون و ام آی تی پاسخ را اشتباه دادند، شاید وحشتناک ترین جنبه در مورد اشتباهاتی که مردم باهوش مرتکب می شوند ، همین عدم آگاهی آنها از اشتباهاتشان است .
افراد در همه سطوح هوش “نقاط کور تعصب” را قبول دارند. این همان چیزی است که ما اشتباهات دیگران را با آن بزرگ نشان می دهیم اما در تشخیص اشتباهات خودمان بسیار بد عمل می کنیم. هر قدر اشتباه ، احمقانه تر باشد برای افراد باهوش سخت تر است قبول کنند آنها مرتکب چنین اشتباهی شده اند.
سقراط : می دانم که باهوش هستم چون می دانم چیزی نمی دانم
راههایی که افراد باهوش سبب ناکارآمدی خودشان می شوند عبارتند از
۱. اعتماد به نفس بیش از حد
۲. برای دیگران اهداف بلند و دشوار تعیین می کنند و فرصت کمک کردن به آنها را از دست می دهند.
۳. نیاز دارند همواره درست عمل کنند. قبول اشتباه را تهدید شخصیت خودشان می انگارند.
۴. غالبا هوش هیجانی پایین دارند. افراد با IQ بالا معمولا EQ متوسط و پایین دارند لذا قائل به نخبه سالاری هستند. تحقیقات موسسه TalentSmart بر روی یک میلیون نفر نشان داده حتی در بین افراد دارای بالاترین IQ آنهایی کارآیی دارند که بالاترین EQ را نیزداشته باشند.
۵. افراد باهوش وقتی شکست می خورند به کلی کار را رها می کنند. آنها با یک شکست فکرمی کنند دنیا به آخر رسیده زیرا موفقیت های مستمر باعث ایجاد انتظارات از آنها شده که قبول شکست را برای آنها سخت می کند. مردم عادی برای به دست آوردن آنچه دارند سخت تلاش کرده اند لذا خودبخود تمرین کرده اند چگونه با شکست ها کنار بیایند.
۶. کم پشتکاری . وقتی کارها برای شما به عنوان یک آدم باهوش ، آسان انجام شود راحت می توانید تلاش سخت را به عنوان یک امر منفی در نظر بگیرید. وقتی افراد با هوش بالا نمی توانند کاری را تمام کنند مگر اینکه زیاد برای آن تلاش کنند احساس ناامیدی و تحقیر می کنند و لذا این تصور در آنها به وجود می آید که اگر نمی توانند کارها را راحت انجام دهند پس یک مشکلی دارند.
۷. چندکاره هستند. افراد باهوش ، واقعا سریع فکر می کنند و همین سرعت فکر، آنها را کم صبر می کند. مایل هستند چند کار را با هم جلو ببرند. وقتی چندکاره هستند حس می کنند به سرعت فکرشان دارند جواب می گیرند.
اما تحقیقاتی که در دانشگاه Stanford شده چیز دیگری را نشان می دهد. چندکاره بودن نه تنها بهره وری شما را کاهش می دهد بلکه کسانی که چندکاره هستند به این دلیل که فکر می کنند آنها خوب می توانند چندکار را باهم انجام دهند در واقع در اینکار بدتر از کسانی هستند که ترجیح می دهند یک کار را انجام دهند.
۸. بازخورد دیگران را به دشواری می پذیرند. افراد باهوش معمولا عقاید دیگران را پایین فرض می کنند. در نتیجه مشکل دارند بپذیرند کسی شایستگی ارائه فیدبکهای مفید به آنها را داشته باشد. این مشکل نه تنها مانعی برای رشد و بهره وری آنها خواهد بود بلکه سبب ایجاد ارتباطات مسموم در محیط کاری و محیط شخصی آنها می شود.