اولین کاری که برای شما واجب است این است که سرمنشاء آن رفتار را پیدا کنید. ببینید فرزندتان مشابه این رفتار را کجا دیده است؟ آیا در رفتارهای خودتان و همسرتان؟ بستگان و دوستانتان؟ یا حتی از تلویزیون و یا دوستان خود فرزندتان؟ وقتی ریشه این رفتار را پیدا کنید راحتتر میتوانید آن را هم حذف کنید. برای اینکه بتوانید رفتارهای زشت فرزندتان را به راحتی تغییر دهید و حذف کنید میتوانید از تکنیکهای زیر استفاده کنید. 1- پاداش دادن 2- توجه کردن به کارهای مثبت و مطلوب3- نادیده گرفتن و توجه نکردن به رفتارهای زشت و نامطلوب 4- محروم سازی 5- دستور دادن
پاداش دادن
از راهکارهایی که والدین میتوانند برای مقابله رفتارهای نامطلوب کودکشان انجام بدهند، توصیف کردن رفتارهای مثبت کودک و تشویق و تقویت او است. فقط باید مراقب بود تا کودکان نسبت به گرفتن پاداش شرطی نشوند و فقط به خاطر گرفتن جایزه کار خوب را انجام ندهند. در روزهای اول میتوان به کودک خاطر نشان کرد که اگر فلان کار خوب را انجام دهی برایت جایزه میگیریم و باید بعد از 3 الی 4 بار نقش جایزه را کمرنگ کرد و هر وقت خود کودک به صورت خودکار آن کار خوب را انجام داد و یا کار بد را انجام نداد به او جایزه بدهیم و بگوییم چون این کار خوب را انجام دادی برایت جایزه خریدهام.
توجه کردن به کارهای مثبت
راهکار دیگر برای مقابله با رفتارهای نامطلوب کودکان، توجه کردن است. هر گاه کودکی رفتار نامناسبی انجام داد میتوان به آن رفتار نامطلوب توجهی نکنید و به صحبت کردن راجع به رفتارهای مثبت کودک بپردازید. هنگامی که کودک میبیند والدینش نسبت به رفتار منفی که انجام داده هیچ صحبتی نمیکنند و از رفتارهای مثبتش حرف میزنند متوجه کار بد خود میشود. در این حالت رفتار منفی حتی برای جلب توجه کردن هم، در کودک انجام نمیشود.
توجه نکردن به رفتارهای زشت
در زمانی که کودکی رفتار نامطلوبی را نشان داد یکی از راهکارهایی را که میشود انجام داد این است که نسبت به رفتار نامطلوب بی توجه باشیم و آن را نبینیم. در این حالت هیچ گونه تماس چشمی، کلامی و غیر کلامی نباید با کودک برقرار کرد. فقط نسبت به رفتارهای پرخطر و آسیبزای کودکان باید توجه نشان دهیم. مثل دویدن وسط خیابان، دست به وسایل خطرناک زدن، دست زدن به وسایل تیز و برنده و…. ولی نسبت به رفتارهایی مثل گریه کردن در مقابل درخواستهای نابجا، جلب توجه کردن به شکلهای نامطلوب، جیغ کشیدن، مو کشیدن، خود را زدن و قشقرق به پا کردن بهتر است بی توجهی کرد.
محرومسازی
راهکار دیگر آن است که کودک را به محروم کردن از فعالیتها و وسایل لذت بخش برسانیم. یعنی هرگاه کودک رفتار نامطلوبی انجام داد او را از یک فعالیت لذتبخش محروم کنیم تا بتوانیم در نهایت رفتار منفی را از او حذف نماییم. فقط باید توجه داشته باشید که محروم سازی تحت هیچ عنوان عاطفی نباشد. یعنی به کودکتان نگویید دیگر مادرت یا پدرت نیستم یا دیگر دوستت ندارم. محروم سازی هم بهتراست بیشتر از 30 دقیقه طول نکشد. به طور مثال میتوانید او را از یک کارتن مورد علاقه اش محروم کنید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که هیچ گاه قبل از موعدی که تعیین کرده اید محرومیت را بر ندارید.
دستور دادن
راهکار نهایی دستور دادن والدین است. والدین، نباید دستورات خود را به صورت دنباله دار و پی در پی بیان نمایند. دستورات باید کوتاه و کاملا شفاف و واضح بیان شوند. کودک دقیقا باید متوجه بشود که والدینش از او چه میخواهند و چه نمیخواهند. کودکان توانایی آن را ندارند که بتوانند چندین دستور همزمان را انجام بدهند. بنابر این باید این دستورات را به بخشهای کوچک تر تقسیم کرد. کودک متوجه این جمله نمیشود که کودک منظمی باش یعنی چه؟ بهتر است در این حالت به کودک دقیقا گفته شود چه کاری انجام دهد تا کودک منظم به حساب بیاید. اسباب بازیهایش را جمع کند؟ لباسهایش را مرتب کند؟ و…. بهتر است دستورات با صدای محکم و قاطع کننده بیان شوند.اگر کودک از دستورات اطاعت کرد، به او پاداش بدهید.
در مهمانی
اگر فرزندتان در مهمانی رفتارهای نامطلوب را از خود نشان میداد سعی کنید در ابتدا علت آن را پیدا کنید. خیلی مواقع کودکان به دلیل گرسنه بودن، خواب آلود بودن، خسته شدن، توجه ندیدن و تبعیض دیدن، دست به دامن رفتارهای زشت میشوند. علت را پیدا کنید و آن را بر طرف کنید. اگر دیدید باز همچنان این رفتارها ادامه دارند، هیچ گاه فرزندتان را در جمع دعوا نکنید. باید در ضمن اینکه اعتماد به نفس کودک حفظ میشود، او را متوجه رفتار زشتش کنید. بهتر است در حالی که آرامش خودتان را حفظ میکنید دست او را به آرامی گرفته و او را به اتاقی ببرید و با او صحبت کنید. دقیقا بگویید که برای چه به اتاق آمده اید و برای چه ناراحت و عصبانی هستید و با قاطعیت صحبت کنید و دقیقا انتظارتان را شفاف و واضح بیان کنید.بعد از صحبت کردن حتما دوستانه و با کمال آرامش دست فرزندتان را بگیرید و به جمع باز گردید. اینگونه میتوانید اعتماد به نفس فرزندتان را هم حفظ کنید.